Η ολοκλήρωση της ενοποίησης, η οποία αποτελεί μονόδρομο επιβίωσης, όπως εξελίσσονται τα πράγματα στη διεθνή σκακιέρα, πολύ δύσκολα θα προχωρήσει, εάν δεν κερδίσει τη συναίνεση και τη συμμετοχή των πολιτών της Ευρώπης. Η συνείδηση και η ενεργοποίηση της πλειοψηφίας των κοινωνικών ομάδων για το κοινό συμφέρον της ενοποίησης, σε οικονομικό και πολιτικό επίπεδο, προϋποθέτουν, ωστόσο, ορισμένες θεμελιώδεις αλλαγές στον τρόπο λειτουργίας και λήψης των αποφάσεων από την Ευρωπαϊκή Ενωση και ειδικότερα τη ζώνη του ευρώ. Προϋποτίθεται, πρωτίστως, μια Ευρώπη πολύ δημοκρατικότερη, στο συνολικό πλαίσιο, με διαδικασίες που θα νομιμοποιούν τις αποφάσεις που λαμβάνονται στο πολιτικό κέντρο για λογαριασμό τετρακοσίων εκατομμυρίων πολιτών.
Επί της ουσίας, η ολοκλήρωση, με τη δημοσιονομική ένωση, την τραπεζική ένωση και παράλληλα την κοινή εξωτερική πολιτική και την πολιτική άμυνας και ασφάλειας, σημαίνει σημαντικά μεγαλύτερη εκχώρηση εθνικών εξουσιών. Αυτό δεν μπορεί να συμβεί και να γίνει εύκολα αποδεκτό από τους πολίτες-ψηφοφόρους, εάν τα υπερεθνικά όργανα που λαμβάνουν τις (τόσο κρίσιμες για το μέλλον) αποφάσεις δεν είναι άμεσα εκλεγμένα από τους λαούς της Ευρώπης. Εάν δηλαδή οι ίδιοι οι ηγέτες που διαχειρίζονται τις τύχες της Γηραιάς Ηπείρου δεν λογοδοτούν στους πολίτες της Ευρώπης και όχι στους ψηφοφόρους της δικής τους εθνικότητας. Εκ των πραγμάτων, μια τέτοια εξέλιξη θα αναβαθμίσει τον διάλογο με βάση κοινές – γόνιμες λύσεις που θα εξισορροπούν τις σημερινές εθνικές σκοπιμότητες και θα προβάλουν πάνω απ’ όλα τα αμοιβαία υπερεθνικά συμφέροντα μιας πραγματικά ενιαίας Ευρώπης. Αυτό δημιουργεί μια στέρεη προοπτική, άλλη συνείδηση, άλλη συμμετοχή…
Η ένωση της Ευρώπης είναι το πιο δύσκολο και το πιο μεγάλο πολιτικό project που γνώρισε ποτέ η Ιστορία. Πρόκειται για τη συλλειτουργία τόσων πολλών χωρών, με αξιοσημείωτα κοινά χαρακτηριστικά, αλλά και αρκετές διαφορές, από την ιστορική τους διαδρομή μέχρι το σημερινό ειδικό τους βάρος. Είναι φύσει αδύνατο λοιπόν να παραμείνει μια υπόθεση δυναμική, χωρίς την κατανόηση, την ενημέρωση και την κινητοποίηση των κοινωνικών ομάδων. Και όλα αυτά μπορούν να επιτευχθούν μόνο με τη άμεση συμμετοχή των πολιτών, όπως έτσι έχει μάθει να αναπτύσσεται η Δύση και να προοδεύει κάνοντας τη διαφορά!
Ενωμένη Ευρώπη εκ των πραγμάτων σημαίνει ανοικτή δημοκρατική κοινωνία, σημαίνει εκλογές, αντιπροσώπευση, σημαίνει αλληλεγγύη, στενή συνεργασία, εν μέρει αναδιανομή πόρων, το αμοιβαίο πάνω απ’ όλα συμφέρον! Είναι πράγματι ένα κολοσσιαίο project η υπόθεση της Ευρώπης και θεωρείται αδύνατο να μπορέσουν να το σηκώσουν στις πλάτες τους καμία οικονομική ελίτ και καμία πολιτική ηγεσία… Μέχρι προχθές, άλλωστε, δεν ξέραμε εάν η Ευρώπη θα σταθεί όρθια ή θα κινδυνέψει να διαλυθεί. Θα πρέπει επίσης, για τη διαδικασία της δημοκρατικής νομιμοποίησης να αλλάξει και να αναβαθμιστεί ο ρόλος των ομάδων-σχηματισμών του Ευρωκοινοβουλίου (Χριστιανοδημοκράτες, Σοσιαλιστές, Φιλελεύθεροι, αριστεροί, Πράσινοι κ.λπ.) σε πανευρωπαϊκά κόμματα, δυνάμεις πολιτικές με συνοχή και ουσία. Δηλαδή, όχι απλώς κοινής αντίληψης και προσέγγισης ομάδες, αλλά κόμματα με προγράμματα, με λύσεις για τα πανευρωπαϊκά προβλήματα, με μέτρα υπερεθνικού βεληνεκούς και δεσμεύσεις. Δεν μπορεί, υπό μια έννοια, να διοικεί την Ευρώπη π.χ. το συμβούλιο υπουργών (Eurogroup)…