Οταν τον Ιανουάριο εισήλθα για πρώτη φορά ως γενικός γραμματέας στο κτίριο της Γραμματείας των Ηνωμένων Εθνών στη Νέα Υόρκη, το πρώτο πράγμα που έκανα ήταν να καταθέσω στεφάνι τιμώντας τους περισσότερους από 3.500 υπαλλήλους του ΟΗΕ που έχουν χάσει τη ζωή τους υπηρετώντας την ειρήνη. Λίγες ημέρες μετά, δύο κυανόκρανοι σκοτώθηκαν στην Κεντροαφρικανική Δημοκρατία εργαζόμενοι προκειμένου οι βίαιες συγκρούσεις μεταξύ κοινοτήτων να μη μετατραπούν σε μαζικές δολοφονίες. Οι κυανόκρανοι των Ηνωμένων Εθνών θέτουν τον εαυτό τους σε κίνδυνο ανάμεσα σε ένοπλες ομάδες που προσπαθούν να εξοντώσουν η μία την άλλη ή να βλάψουν αμάχους.
Τα τελευταία 70 χρόνια, αμέτρητες ζωές έχουν σωθεί και βελτιωθεί χάρη στις ειρηνευτικές επιχειρήσεις του ΟΗΕ, ενώ αμέτρητες κατεστραμμένες από τον πόλεμο οικογένειες έχουν κάνει μια καινούργια αρχή. Ανεξάρτητες έρευνες δείχνουν τα πλεονεκτήματα των ειρηνευτικών επιχειρήσεων. Προλαμβάνουν την εξάπλωση της βίας και μειώνουν περισσότερο από 90% τον αριθμό των αμάχων που χάνουν τη ζωή τους, σε σύγκριση με τον αριθμό των θυμάτων πριν από την ανάπτυξη της ειρηνευτικής δύναμης.
Ξέρουμε ακόμη ότι οι ειρηνευτικές δυνάμεις είναι οικονομικά συμφέρουσες. Το κόστος των ειρηνευτικών επιχειρήσεων του ΟΗΕ είναι μικρότερο από το 0,5% των παγκόσμιων στρατιωτικών δαπανών, ενώ μοιράζεται ανάμεσα στα 193 κράτη-μέλη του ΟΗΕ. Αμερικανικές μελέτες δείχνουν ότι οι ειρηνευτικές επιχειρήσεις του ΟΗΕ είναι περίπου οκτώ φορές οικονομικότερες σε σχέση με τις περιπτώσεις που οι ΗΠΑ δρουν μόνες τους. Αυτή η επένδυση αποδίδει πολύ περισσότερο, αν λάβουμε υπόψη μας την οικονομική ανάπτυξη και ευημερία που ακολουθούν την αυξημένη σταθερότητα και ασφάλεια ύστερα από επιτυχημένες ειρηνευτικές αποστολές.
Η παγκόσμια τρομοκρατία
Στον αλληλοσυνδεόμενο κόσμο μας, η εμφάνιση της παγκόσμιας τρομοκρατίας σημαίνει ότι η αστάθεια οπουδήποτε είναι απειλή παντού. Οι ειρηνευτικές επιχειρήσεις των Ηνωμένων Εθνών βρίσκονται στην πρώτη γραμμή όλων των προσπαθειών για να προλάβουμε την εμφάνιση άνομων περιοχών, όπου η ανασφάλεια, το διεθνικό έγκλημα και ο εξτρεμισμός μπορούν να ανθήσουν. Οι ειρηνευτικές επιχειρήσεις είναι μία επένδυση στην παγκόσμια ειρήνη, στην ασφάλεια και στην ευημερία.
Οι αποστολές μας έχουν συμβάλει στη σταθερότητα, στην ανάπτυξη και στην οικονομική ανάπτυξη από το Ελ Σαλβαδόρ στη Ναμίμπια και από τη Μοζαμβίκη στην Καμπότζη. Πενήντα τέσσερις επιχειρήσεις έχουν ολοκληρώσει την αποστολή τους. Δύο ακόμα, της Λιβερίας και της Ακτής Ελεφαντοστού, θα ολοκληρωθούν τους επόμενους μήνες.
Ενώ τα Ηνωμένα Εθνη αντιμετωπίζουν προκλήσεις και ανεπάρκειες στις ειρηνευτικές προσπάθειες τους, πρέπει επίσης να αναγνωρίσουμε τις επιτυχίες των ειρηνευτικών μας αποστολών.
Η Κεντροαφρικανική Δημοκρατία αντιμετώπιζε την απειλή της γενοκτονίας πριν φτάσουν οι κυανόκρανοι, πριν από δύο χρόνια. Σήμερα η χώρα έχει εκλέξει καινούργια κυβέρνηση μέσα από μια ειρηνική και δημοκρατική διαδικασία και αγωνίζεται να βαδίσει προς την ειρήνη, τη σταθερότητα, τον αφοπλισμό και το κράτος δικαίου. Η αποστολή μας MINUSCA προσφέρει καίριας σημασίας υποστήριξη για τη μείωση της απειλής που δημιουργούν ένοπλες ομάδες. Ωστόσο η κατάσταση παραμένει δύσκολη. Είναι τρομερό να φανταστούμε τι θα γινόταν αν οι κυανόκρανοι δεν ήταν εκεί.
Στο Νότιο Σουδάν, οι κυανόκρανοι παρέχουν στέγη σε παραπάνω από 200.000 αμάχους που έχουν εγκαταλείψει τα σπίτια τους, τα οποία καταστράφηκαν στον πόλεμο. Καθώς η πείνα χτυπάει τη χώρα, οι κυανόκρανοι του ΟΗΕ προσφέρουν ασφάλεια στις ανθρωπιστικές οργανώσεις ώστε να μπορέσουν να παραδώσουν τη σωτήρια βοήθεια.
Η ειρήνη στον κόσμο μπορεί να φαίνεται μια αφηρημένη ιδέα. Ωστόσο, η ειρήνη εξαρτάται από τη σκληρή δουλειά, κάθε μέρα, κάτω από δύσκολες και επικίνδυνες συνθήκες. Ο κόσμος εμπιστεύεται τους κυανόκρανους του ΟΗΕ, που πηγαίνουν εκεί όπου άλλοι δεν μπορούν και δεν θα πάνε, παρά τα πολλά εμπόδια που πρέπει να ξεπεράσουν.
Πολύ συχνά, οι ειρηνευτικές επιχειρήσεις του ΟΗΕ βρίσκονται αντιμέτωπες με το κενό ανάμεσα στους στόχους και στα μέσα που διαθέτουν για να τους πετύχουν. Σε πολλά μέρη, οι κυανόκρανοι αναπτύσσονται εκεί που τα εμπόλεμα μέρη δείχνουν μικρή δέσμευση για ειρήνη. Οι ίδιες οι αποστολές μας γίνονται, όλο και περισσότερο, στόχος από τα μέρη μιας σύγκρουσης και από βίαιους εξτρεμιστές.
Στρατηγική μεταρρύθμιση
Η αντιμετώπιση αυτής της νέας πραγματικότητας απαιτεί τη σοβαρή στρατηγική μεταρρύθμιση εκ μέρους μας, βασισμένη στην ανάλυση των εντολών μας, των δυνατοτήτων των αποστολών μας και της συνεργασίας μας με κυβερνήσεις και άλλους παράγοντες. Πρέπει να προσαρμόσουμε τις ειρηνευτικές επιχειρήσεις στα επικίνδυνα και δύσκολα περιβάλλοντα που αντιμετωπίζουν.
Εχουμε ήδη κάνει μεταρρυθμίσεις που έχουν μειώσει σημαντικά το κόστος και μας έχουν δώσει μεγαλύτερη ευελιξία για να αναπτύσσουμε τους κυανόκρανους σε μικρό χρονικό διάστημα. Ομως περισσότερα πρέπει να γίνουν. Είμαι αποφασισμένος να εργαστώ με κυβερνήσεις, περιφερειακές οργανώσεις και άλλους εταίρους ώστε οι ειρηνευτικές επιχειρήσεις να διαθέτουν τα εργαλεία και τους κανόνες που χρειάζονται.
Οι ειρηνευτικές επιχειρήσεις του ΟΗΕ έχουν αμαυρωθεί τα τελευταία χρόνια από φρικτές περιπτώσεις σεξουαλικής εκμετάλλευσης και κακοποίησης, που αποτελούν αποκρουστική παραβίαση αυτών που πιστεύουμε. Η αντιμετώπιση αυτής της πληγής είναι μια προτεραιότητα για ολόκληρο το σύστημα των Ηνωμένων Εθνών. Εχω παρουσιάσει ένα σχέδιο σε όλα τα κράτη-μέλη του ΟΗΕ με στόχο τον τερματισμό της ατιμωρησίας και τη δημιουργία υποστηρικτών των δικαιωμάτων των θυμάτων τόσο στις ειρηνευτικές επιχειρήσεις όσο και στην έδρα του Οργανισμού. Σκοπεύω να κινητοποιήσω τους παγκόσμιους ηγέτες σχετικά με αυτά τα σημαντικά βήματα.
Οταν ερωτάται ο κόσμος για το ποιες είναι οι προτεραιότητές του, από τη Νέα Υόρκη μέχρι το Νέο Δελχί και από το Κάιρο μέχρι το Κέιπ Τάουν, δίνουν την ίδια απάντηση. Θέλουν ασφάλεια, θέλουν να μεγαλώσουν τα παιδιά τους με ειρήνη και να τους προσφέρουν μόρφωση και ευκαιρίες για να διαμορφώσουν το μέλλον τους. Οι κυανόκρανοι των Ηνωμένων Εθνών αποτελούν έναν από τους τρόπους με τους οποίους μπορούμε να εκπληρώσουμε αυτόν τον οικουμενικό στόχο και να κάνουμε τον κόσμο ένα πιο ασφαλές μέρος για όλους.
* Ο κ. Αντόνιο Γκουτιέρες είναι γενικός γραμματέας του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών.