Από τον εθισμό του λαβείν στην επιθυμία του δούναι

Από τον εθισμό του λαβείν στην επιθυμία του δούναι

4' 12" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Ο​​​​ταν πρωτοσυναντήθηκα με τους ανθρώπους του “Ολοι μαζί μπορούμε”, μου είπαν για τους τόνους τροφίμων που συγκεντρώνουν κάθε μήνα για τους συνανθρώπους μας που έχουν ανάγκη. Ενα απίθανο νούμερο. Οταν το άκουσα τρόμαξα που υπάρχουν τόσοι άνθρωποι που δεν έχουν τη δυνατότητα ούτε βασικής τροφής και από την άλλη χάρηκα που άλλοι τόσοι τους βοηθάνε. Ολοι μας ακούμε για διάφορες δράσεις αλληλεγγύης, αλλά αν δεν το δεις από κοντά, δεν αντιλαμβάνεσαι το μέγεθος της προσπάθειας. Επίσης, συχνά είμαστε καχύποπτοι και επιφυλακτικοί σε τέτοιες προσπάθειες. Εγώ, έπειτα από χρόνια που έχω δει τα πράγματα και ως πολίτης και ως καλλιτέχνης μέσα και έξω, λέω όπου μπορούμε να προσφέρουμε να το κάνουμε. Πάντα πιάνει τόπο». Ο Διονύσης Σαββόπουλος σχολιάζει τον εθελοντισμό στο σημερινό «Κ» με αφορμή τη συναυλία του «Ολοι μαζί μπορούμε» που διοργανώνει ο ΣΚΑΪ, στις 12 Ιουλίου, στο Καλλιμάρμαρο.

Πριν από λίγες ημέρες, ο χολιγουντιανός ηθοποιός Γουίλ Σμιθ αφιέρωσε χρόνο από τις διακοπές του στους Αντίπαξους, μαζί με την οικογένειά του, για να γεμίσει 22 σακούλες με σκουπίδια από τρεις παραλίες του νησιού. Μάλιστα, η 16χρονη κόρη του έκανε ανάρτηση στα social media: «…Δεν άντεξα να βλέπω αυτές τις πανέμορφες παραλίες της Ελλάδας γεμάτες με σκουπίδια. Οταν βλέπουμε αυτές τις εικόνες στην τηλεόραση ή στο κινητό, μας φαίνονται πολύ μακρινές. Οταν όμως τις βλέπεις μπροστά σου, νιώθω ότι είναι ανθρώπινη ευθύνη να κάνουμε το καλύτερο δυνατό (άμεσα και έμμεσα), όσο μικρή και αν είναι η πράξη αυτή. Αν ξεκινήσουμε όλοι να κάνουμε αυτό που μας αναλογεί, θα καταφέρουμε να κάνουμε τη διαφορά».

Την περασμένη Πέμπτη βρέθηκα στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών. Η Βιβή Μήλιου ήταν μία, ανάμεσα στους πολλούς απόφοιτους της ΑΣΚΤ, που παρουσίασε αυτές τις ημέρες την πτυχιακή εργασία της. Το έργο της, «Τατόι στα όρια», το ξεχώρισα όχι γιατί είχε περισσότερο κόπο από άλλα (είναι πολύ κρίμα που η έκθεση διαρκεί τρεις μόνο ημέρες, για μια δουλειά στην οποία ο κάθε φοιτητής έχει αφιερώσει περισσότερο από ένα χρόνο για να την εκτελέσει). Αλλά γιατί το αποτέλεσμα δήλωνε την προσπάθεια να διαφυλαχθεί η μνήμη με έναν τρόπο πρακτικό, εικαστικό και ταυτόχρονα συμβολικό. Η νεαρή απόφοιτη, μου ήταν –και παραμένει– άγνωστη. Πήρα μια τυπωμένη πρόσκληση και περιηγήθηκα για λίγη ώρα στον χώρο, με τις πολλές όψεις. Για να συνθέσει το έργο της πήγαινε επί ένα χρόνο καθημερινά στο Τατόι, μάζευε ό,τι «σκουπίδι» ανακάλυπτε πεταμένο μέσα σε χώματα και κοπριές: σπασμένα γυαλιά από πολυελαίους, κομμάτια από πλακάκια, ίχνη από σερβίτσια, σκουριασμένα κλειδιά, φακέλους αλληλογραφίας, σκόρπια φύλλα από ένα κατεστραμμένο φυτολόγιο, πεταμένες ετικέτες και χαρτιά, κ.ο.κ. Τα ανέσυρε, τα απολύμανε, προσπάθησε να τα ανασυνθέσει. Παράλληλες βιντεοεγκαταστάσεις προβάλλουν εικόνες του κτήματος, ενώ υπάρχει και καταγεγραμμένη συνέντευξη κάποιας κυρίας που ζούσε εκεί πριν από πολλές δεκαετίες, μέρος του ευρύτερου προσωπικού, η οποία αφηγείται την τότε καθημερινότητα. Μια εγκατάσταση είναι το «Τατόι στα όρια», μέσα από θραύσματα –στην κυριολεξία– μνήμης, που συγκέντρωσε με επιμονή και υπομονή μια φοιτήτρια της ΑΣΚΤ, με τη συμπαράσταση των «Φίλων του Κτήματος Τατοΐου».

Η μία όψη της ΑΣΚΤ δηλώνει δημιουργικότητα και συλλογικότητα. Ηταν πολλές οι πτυχιακές εργασίες που θα μπορούσαν να έχουν θέση σε κάποια έκθεση ή ιδιωτική συλλογή. Η άλλη όψη της ΑΣΚΤ αναιρεί τη συλλογικότητα μέσα από μερική εγκατάλειψη του κτιρίου σε μια βρώμα… διόλου εικαστική.

Τα τρία γεγονότα, σε πρώτη ανάγνωση, δεν έχουν καμία σχέση μεταξύ τους. Η συναυλία του «Ολοι μαζί μπορούμε» είναι μια εκδήλωση φιλανθρωπικού σκοπού, μεγάλης εμβέλειας και επιρροής. Η δεύτερη ενέργεια του Γουίλ Σμιθ και της οικογένειάς του θα μπορούσε να χαρακτηριστεί «επικοινωνιακή». Είναι όμως έτσι; Γιατί να σκαρφιστεί αυτόν τον τρόπο ένας σταρ, θυσιάζοντας μέρος των διακοπών του, σε μια χειρωνακτική και καθόλου γοητευτική – «φωτογενή» εργασία; Οσο για την τρίτη περίπτωση, της φοιτήτριας της ΑΣΚΤ, αποτελεί ένα καλλιτεχνικό δρώμενο που προϋποθέτει αρκετή δόση εθελοντισμού. Από τη μεγάλη εικόνα στη μικρή, από τη μεγάλη ψηφίδα στη μικρή, όλα είναι αναγκαία για την κοινωνική συνοχή. Συγκολλητική ουσία, ο εθελοντισμός. Η Ελλάδα ακολουθεί ασθμαίνουσα άλλες κοινωνίες, της Αμερικής και της Ευρώπης, με ισχυρό αποτύπωμα στον εθελοντισμό. Τα τελευταία χρόνια, όμως, είναι αλήθεια ότι και στη χώρα μας (μετά την εθελοντική έκρηξη των Ολυμπιακών 2004) ιδρύματα, ΜΚΟ, ιδιώτες κάνουν σπουδαία δουλειά. Τι λείπει; Ο Ελληνας Γουίλ Σμιθ. Ο επώνυμος καλλιτέχνης αλλά και πολιτικός που θα δώσει το παράδειγμα όχι μόνο μιλώντας ή προσφέροντας χρήματα αλλά δεσμεύοντας εργατοώρες.

Ο ατομικισμός, ο εθισμός στο «λαβείν» και ο παρασιτικός καταναλωτισμός έχουν ρίζες και θεμέλια στη χώρα μας, έχουν διαμορφώσει συνειδήσεις και στάσεις ζωής. Η συναλλαγή και η κάρπωση προνομίων και εξουσίας δεν άφηναν και πολύ ζωτικό στις ωφέλιμες «αποκλίσεις», σε αντισταθμιστικούς μηχανισμούς, στην κοινωνία των πολιτών. Η ιδιοτέλεια υπονόμευε ανέκαθεν το εθνικό μέλλον. Οι συλλογικότητες είχαν νόημα μόνο ως συντεχνίες, αλλιώς αντιμετωπίζονταν τουλάχιστον με αδιαφορία, αν όχι με περιφρόνηση. Αυτή η κατακερματισμένη κοινωνία των μικροπολιτικών χειρισμών μπορεί να παραμερίσει τα σεπτά «εγώ» της και να αφιερώσει χρόνο και κόπο σε μικρές πράξεις, απλές, καθημερινές, και όχι κατ’ ανάγκην μεγάλες και σημαντικές κινήσεις, που να αφορούν «όλους» και όχι μόνον «εμάς»; Να μην αφορούν μόνο τη μικρή μας οικογένεια, την ομάδα, τη συντεχνία μας, αλλά και την παραλία από την οποία περνάμε για πρώτη και ενδεχομένως να μην επιστρέψουμε για δεύτερη φορά;

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή