Με την επίσκεψη του Τούρκου πρωθυπουργού Μπιναλί Γιλντιρίμ στην Ελλάδα να ανήκει πλέον στο κοντινό παρελθόν και τη διάσκεψη για το Κυπριακό στο Κραν Μοντανά της Ελβετίας να βρίσκεται σε απόσταση αναπνοής, από την Αθήνα ανιχνεύουν μεν το έδαφος επί του οποίου πραγματικά στέκονται οι ελληνοτουρκικές σχέσεις, αντιλαμβάνονται δε ότι οι αληθινές προσδοκίες δεν μπορεί να είναι υπερβολικές. Παρ’ όλα αυτά, στο Μέγαρο Μαξίμου επικρατεί ικανοποίηση για το γεγονός ότι ο κ. Γιλντιρίμ, πρόσωπο της απόλυτης εμπιστοσύνης του Τούρκου προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, ανέλαβε να λειτουργήσει ως δίαυλος επικοινωνίας σε μια περίοδο κατά την οποία οι σχέσεις μεταξύ Αθήνας και Αγκυρας διέρχονται μια στενωπό. Η συνάντηση Τσίπρα – Γιλντιρίμ ήταν και εξαιρετικά χρήσιμη ως προς τα συμπεράσματα που πρέπει να εξαχθούν ενόψει της διάσκεψης του Κραν Μοντανά.
Σύμφωνα με πληροφορίες οι οποίες έχουν διασταυρωθεί από πολλές διαφορετικές πηγές, ο κ. Γιλντιρίμ εξήγησε στον κ. Τσίπρα ότι προϋπόθεση για λύση του Κυπριακού είναι η δέσμευση της Ε.Ε. να συμφωνήσει στη χορήγηση βίζας στους Τούρκους πολίτες, στις τέσσερις ελευθερίες (διακίνηση προσώπων και αγαθών, ελεύθερη εγκατάσταση και απόκτηση περιουσίας) και να ανοίξουν εκ νέου τα κεφάλαια ενταξιακών διαπραγματεύσεων της Τουρκίας, που έχουν παγώσει. Σχεδόν στα περισσότερα απ’ όλα αυτά η Αθήνα και η Λευκωσία δεν έχουν πρακτικά λόγο, κάτι που εκ των πραγμάτων αναδεικνύει την ευρωτουρκική διάσταση των διαπραγματεύσεων, την οποία υπογράμμισε και ο κ. Τσίπρας τόσο στη συνάντησή του με τον κ. Γιλντιρίμ όσο και κατά τη Σύνοδο Κορυφής της περασμένης Πέμπτης. Σε επίπεδο Ε.Ε., η Αθήνα και η Λευκωσία είναι απολύτως ικανοποιημένες, καθώς τόσο ο πρόεδρος της Επιτροπής Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ όσο και ηγέτες όπως ο πρόεδρος της Γαλλίας Εμανουέλ Μακρόν και η καγκελάριος της Γερμανίας Αγκελα Μέρκελ εξέφρασαν τη στήριξή τους στα ζητήματα ασφάλειας και εγγυήσεων.
Σύμφωνα με πληροφορίες, ο κ. Τσίπρας έθεσε το Κυπριακό και ως ζήτημα στο οποίο η Ε.Ε. μπορεί να κάνει μια επίδειξη του νέου αναβαθμισμένου ρόλου τον οποίο επιθυμεί να διαδραματίσει σε ζητήματα ασφάλειας και εξωτερικής πολιτικής. Παράλληλα, ο Ελληνας πρωθυπουργός επισήμανε ότι, εάν η Αγκυρα επιδείξει διαθέσεις συμβιβασμού στο Κυπριακό, η Ε.Ε. δεν θα πρέπει να μείνει αδιάφορη απέναντι στην Τουρκία.
Ψυχρό κλίμα
Ως προς τη διαδικασία του ΟΗΕ που ξεκινά το πρωί της Τετάρτης στο Κραν Μοντανά, η Αθήνα και η Λευκωσία επιβεβαίωσαν τις επιφυλάξεις που συντηρούσαν μετά την ανάγνωση του προσχέδιου κοινού εγγράφου για την ασφάλεια και τις εγγυήσεις του Εσπεν Μπαρθ Εϊντε, ειδικού συμβούλου του γ.γ. του ΟΗΕ για το Κυπριακό. Περιείχε αρκετά προβληματικές διατυπώσεις ως προς την αντίληψη Αθήνας και Λευκωσίας για ασφάλεια και εγγυήσεις. Σε τούτο θα πρέπει να προστεθεί και η ενόχληση για τη σπουδή πραγματοποίησης της διάσκεψης, προκειμένου να προληφθεί η έναρξη των γεωτρήσεων της Total στο Οικόπεδο 11 της ΑΟΖ της Κυπριακής Δημοκρατίας για την οποία –όπως είναι γνωστό– η Τουρκία έχει εκφράσει δημοσίως τη διαφωνία και την αντίδρασή της. Το μάλλον ψυχρό κλίμα μεταξύ Εϊντε και Αθηνών επιβεβαιώθηκε και από τα σχόλια που έλαβε την Παρασκευή ο ειδικός απεσταλμένος του ΟΗΕ από το υπουργείο Εξωτερικών.
Πάντως, οι Κύπριοι προχωρούν κανονικά στον ενεργειακό σχεδιασμό τους, καθώς οριστικοποιήθηκε ότι οι εργασίες για την ανόρυξη της ερευνητικής γεώτρησης της Total θα αρχίσουν στις 14 Ιουλίου υπό την κωδική ονομασία «Ονησίφορος». Πρόκειται για μια πραγματικά εξαιρετικά πολύπλοκη τεχνική διαδικασία, η οποία θα εξελιχθεί στα 150 χιλιόμετρα από τις ακτές της Κύπρου, σε μια επιφάνεια περίπου 3.000 τετραγωνικών χιλιομέτρων. Υπολογίζεται ότι ο βυθός σε εκείνο το σημείο είναι περίπου στα 1.700 μέτρα και το βάθος της γεώτρησης μπορεί να φθάσει τα 4.250 μέτρα. Καθ’ όλη τη διάρκεια των τελευταίων μηνών στην περιοχή πλέει και φρεγάτα του τουρκικού πολεμικού ναυτικού, δίχως ωστόσο να παρενοχλεί το «Ramform Hyperion», το ερευνητικό σκάφος που έχει μισθωθεί για τις έρευνες στην περιοχή. Ωστόσο, σε τακτική βάση, τουρκικό ελικόπτερο απογειώνεται από τη φρεγάτα και πετάει πάνω από το ερευνητικό πλοίο, προσομοιώνοντας πτήση ελέγχου.
Στο Αιγαίο η κατάσταση παραμένει αρκετά προβληματική, καθώς οι εμπλοκές μεταξύ ελληνικών και τουρκικών μαχητικών είναι σχεδόν καθημερινές και, κυρίως, μεγαλύτερες σε χρονική διάρκεια από το παρελθόν. Ποιοτική διαφορά σε σύγκριση με παλαιότερες περιπτώσεις είναι η επιμονή των Τούρκων πιλότων όχι απλώς να αγνοούν τις εκκλήσεις για αποχώρηση από τον ελληνικό εναέριο χώρο, αλλά να επιζητούν την εμπλοκή με την Πολεμική Αεροπορία. Την ίδια στιγμή, τόσο η Αθήνα όσο και συμμαχικές χώρες και εταίροι στην Ε.Ε. ανησυχούν για τη διαρκή ανακίνηση ζητημάτων «χαμηλής πολιτικής», όπως είναι η αλλοίωση της φυσιογνωμίας της Αγίας Σοφίας, η οποία για ακόμη μία φορά τους τελευταίους μήνες χρησιμοποιήθηκε ως τέμενος. Αναλόγως, η Τουρκία διαμαρτυρήθηκε στην Ελλάδα και για τη Γενοκτονία των Ποντίων, περιγράφοντάς την ως κατασκευασμένο γεγονός το οποίο εκμεταλλεύεται η Αθήνα, ενώ με τη συγκεκριμένη αφορμή ο Τούρκος ΥΠΕΞ Μεβλούτ Τσαβούσογλου εξαπέλυσε για ακόμη μία φορά προσωπική επίθεση στον υπουργό Αμυνας Πάνο Καμμένο, χαρακτηρίζοντάς τον «ακροδεξιό» κυβερνητικό εταίρο.