Είναι ωραία να είσαι αλλού. Είναι ωραία να είσαι αλλού, αν το εδώ είναι η μνημονιακή Ελλάδα και το αλλού είναι οι Βρυξέλλες. Προϋπόθεση, βέβαια, είναι να μπορείς να εκτιμήσεις και να εκμεταλλευτείς τα προνόμια της απόστασης. Ο Κώστας Χρυσόγονος ήταν ικανός και για τα δύο.
Εχοντας ενσωματωθεί στον αντιπολιτευόμενο ΣΥΡΙΖΑ ως τεχνοκράτης των θεσμών, ο καθηγητής από τη Θεσσαλονίκη έβγαλε γρήγορα τη στολή της στράτευσής του, «προβιβαζόμενος» στην Ευρωβουλή. Δεν πήρε την κατηφόρα την «κατρούγκαλη» για τη δόξα του υπουργικού χαρτοφυλακίου και την τέρψη του εγχώριου παραγοντισμού. Ούτε ολίσθησε σε παπαδημούλεια νομιμοφροσύνη, λιβανίζοντας τον Τσίπρα στο Τwitter. Αντιθέτως. Στις καθημερινές εμφανίσεις του στα media, ο Χρυσόγονος υιοθετεί την οπτική γωνία μάλλον του κεντροαριστερού σχολιαστή της τσιπρικής διακυβέρνησης, παρά του συριζαϊκού στελέχους που δεσμεύεται από κομματικό πατριωτισμό.
Στο πλαίσιο αυτής της αυτονόμησης, πρέπει να διαβάσει κανείς και την έμμεση αποδοκιμασία που εξέφρασε ο ευρωβουλευτής για τη μορφή που παίρνει η «δεύτερη φάση διαβούλευσης για τη συνταγματική αναθεώρηση». Μιλώντας και με την επιστημονική του ιδιότητα, ο Χρυσόγονος ένιωσε την ανάγκη να επισημάνει ότι «ο διάλογος είναι προκαταρκτικός και δεν προοιωνίζεται κατά κανέναν τρόπο το περιεχόμενο της πρότασης αναθεώρησης που ενδέχεται να υποβληθεί κάποια στιγμή». Ο συνωστισμός τόσων αόριστων αντωνυμιών σε μία φράση υποδηλώνει το συνταγματολογικώς και λογικώς αυτονόητο: Οτι η διαδικασία που ακολουθείται δεν είναι διαδικασία. Εχει τόση σχέση με την όντως αναθεωρητική διαδικασία, όση σχέση έχουν οι δημοσκοπήσεις με τις εκλογές. Μέχρι και ο πρόεδρος της επιτροπής που έχει στήσει το Μαξίμου αναγκάστηκε, απολογούμενος, να ορίσει το αναθεωρητικό χάπενινγκ ως «προδιαδικαστικό».
Είναι μεγάλος ο πειρασμός να δει κανείς το εγχείρημα μόνο μέσα από την αυτογελοιοποίησή του. Είναι μεγάλος ο πειρασμός να το τρολάρει για το γεγονός ότι επιχειρεί να κρεμάσει στο πλαίσιο του καταστατικού χάρτη μέχρι και ευχολόγια για την ευεξία των ζώων· ή ότι περιλαμβάνει μόνο τις αρχαιοσυριζαϊκές εξαγγελίες περί κρατικώς εγγυημένης ευημερίας των ανθρώπινων όντων. Ομως, ο πρόεδρος του «προδιαδικαστικού» φόρουμ έχει δίκιο όταν λέει ότι το θέμα δεν αξίζει μόνο ειρωνεία.
Εχει δίκιο, γιατί σε αυτό το παραμόρφωμα διαλόγου βλέπει κανείς την κορύφωση του λαϊκιστικού κηρύγματος που ενοχοποιεί το Σύνταγμα για όλα τα δεινά της πολιτικής ζωής και ταυτόχρονα το φετιχοποιεί ως πασπαρτού· ως υπερβατικό μανιφέστο του οποίου οι διακηρύξεις έχουν μαγική ισχύ. Θα έχουμε όλοι στέγη, αν το λέει το Σύνταγμα. Θα έχουμε όλοι όλα τα κοινωνικά αγαθά, την υγεία, την παιδεία, τον ήλιο και το τσίπουρο. Και, κυρίως, δεν θα έχουμε ανάγκη τα ενδιάμεσα αποστακτήρια της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας. Το είχε πει και ο μέγας μάγος: Δεν υπάρχουν θεσμοί. Μόνος θεσμός είναι ο λαός.