Πώς θα σας φαινόταν αν ακούγατε τον ταμπουρά του Στρατηγού Μακρυγιάννη να βγάζει ξανά μελωδικούς ήχους; Αν ανακαλύπτατε τη Θρακιώτισσα Μπουμπουλίνα ή αν πιάνατε στα χέρια σας την πένα με την οποία υπέγραψε ο Ελευθέριος Βενιζέλος τη Συνθήκη των Σεβρών το 1920; Από σήμερα και έως τις 9 Ιουλίου (Τρίτη – Κυριακή: 9.00 – 14.00), το Εθνικό Ιστορικό Μουσείο ζωντανεύει και βγάζει… ήχο και εικόνα.
Η κατεύθυνση «Πολιτισμός και πολιτιστική διαχείριση» του τμήματος Επικοινωνίας, Μέσων και Πολιτισμού του Παντείου Πανεπιστημίου, με υπεύθυνη καθηγήτρια την Ανδρομάχη Γκαζή, από το 2008 μετέρχεται νέες μουσειολογικές μεθόδους για να δώσει ζωή σε ιδρύματα και θεσμούς της Αθήνας, βοηθώντας τους φοιτητές και τις φοιτήτριες να προετοιμαστούν για τον πολιτισμικό «κόσμο τον μικρό, τον μέγα». «Θέτουμε ερωτήματα, τσιγκλάμε τον επισκέπτη, προετοιμάζουμε τον φοιτητή», λέει στην «Κ» η δραστήρια Ανδρομάχη Γκαζή. «Με το Γκάζι πέρυσι, το Νομισματικό ή το Βυζαντινό Μουσείο τις προηγούμενες χρονιές, από το 2008 κάνουμε επαγγελματικές δουλειές, παρότι προέρχονται από φοιτητές και φοιτήτριες. Ενεργοποιούμε τις νέες μεθόδους μουσειολογικής προσέγγισης, όπως είναι τα σύγχρονα μέσα ήχου, εικόνας και προφορικής μαρτυρίας, ώστε να ανταποκριθούμε στην ανάγκη του κοινού για φρέσκια ματιά σε “παλαιούς” θεσμούς», συμπληρώνει η κ. Γκαζή.
Τονωτική «επέμβαση»
Πράγματι, μια βόλτα από το Εθνικό Ιστορικό Μουσείο, στην έκθεση «…ιστορίες πίσω από την Ιστορία», θα αποδείξει την «τονωτική» επέμβαση των φοιτητών και των φοιτητριών σε ένα μουσείο που πολλούς τους κρατάει σε απόσταση. Η επίσημη Ιστορία, με τις ηρωικές της μορφές και τα πολιτικά της κατορθώματα, ίσως έχει εξαντλήσει τον ελκυστικό της χαρακτήρα. Η ομάδα της Ανδρομάχης Γκαζή έχει αναλάβει τον δύσκολο ρόλο της ανάσυρσης στη σημερινή επιφάνεια προσώπων, γεγονότων και αντικειμένων που το Εθνικό Ιστορικό Μουσείο, που στεγάζεται στο Μέγαρο της Παλαιάς Βουλής, έναν χώρο αφ’ εαυτού φορτισμένο ιστορικά και κοινωνικοπολιτικά για τη νεότερη Ελλάδα, προσφέρει αφειδώς όλα τα χρόνια της λειτουργίας του. Ηρθε, όμως, η ώρα να μάθουμε και όσα δεν φαίνονται ή τα έχει σκεπάσει η μασίφ Ιστορία που μαθαίνει ο μέσος πολίτης σχολείο.
Εντύπωση προκαλούν τα… ομιλούντα ακρόπρωρα που εκτίθενται στο μουσείο. Η φοιτητική ομάδα ηχογράφησε την ιστορία ενός καραβιού, δίνοντας την εντύπωση ότι το ακρόπρωρο αφηγείται τη δική του ιστορία, τη δική του συμβολή στη νεότερη ελληνική Ιστορία. Μικροϊστορίες χαμένες στις θάλασσες και στους βυθούς, στους μόλους και στα λιμάνια της επαναστατημένης Ελλάδας, μικρές αφηγήσεις των πληρωμάτων και των καπετάνιων.
Ταμπουράς Μακρυγιάννη
Στο πλαίσιο της πολύ ενδιαφέρουσας επανεπίσκεψης στην Ιστορία, η ομάδα της Ανδρομάχης Γκαζή έβγαλε από τις αποθήκες του Εθνικού Ιστορικού Μουσείου, με την αμέριστη συμπαράσταση των στελεχών και των επιμελητών του ιδρύματος, αντικείμενα που δεν είναι, υπό άλλες συνθήκες, προσβάσιμα στον επισκέπτη του μουσείου. Ενα από αυτά είναι ο ταμπουράς του Στρατηγού Μακρυγιάννη. Αφού συντηρήθηκε και αποκαταστάθηκε στην αρχική του μορφή, το μουσικό όργανο αντιγράφηκε και δόθηκε σε έναν ειδικό οργανοπαίκτη. Εκείνος, επιστρατεύοντας όλη του την τέχνη, αναβιώνει τους ήχους και τις μελωδίες της εμβληματικής μορφής του Αγώνα.
Αφανείς ηρωίδες
Η έκθεση, όμως, των φοιτητών και των φοιτητριών του Παντείου δεν είναι μόνον για τους… celebrities της Ελληνικής Επανάστασης. «Θελήσαμε να βρούμε τις μικρές, αδιόρατες ιστορίες, τα πρόσωπα που χάθηκαν μέσα στην επίσημη Ιστορία, τα αντικείμενα που τα προσπερνούμε και δεν τους δίνουμε σημασία», σημειώνει στην «Κ» η Ανδρομάχη Γκαζή. Σε αυτό το πνεύμα, ο επισκέπτης θα μπορέσει να μάθει την ιστορία της Δόμνας Βισβίζη, της Θρακιώτισσας Μπουμπουλίνας, και να ενημερωθεί, ίσως για πρώτη φορά, για το πόσο βοήθησε, με χρήματα και πλοία, στον Αγώνα των Ελλήνων. Ταυτόχρονα, ένας από τους στόχους της παρούσας έκθεσης είναι ο φωτισμός της προσφοράς των ανώνυμων γυναικών από την Επανάσταση του 1821 και ένθεν. Την ίδια στιγμή, ο επισκέπτης της έκθεσης στο Εθνικό Ιστορικό Μουσείο θα μπορέσει να θαυμάσει την πόρπη της Μόσχως Τζαβέλλα, αλλά και αντικείμενα αφανών ηρωίδων της ελληνικής Ιστορίας, ενώ θα έχει την ευκαιρία να περιεργαστεί την πένα του Ελευθέριου Βενιζέλου με την οποία υπέγραψε τη Συνθήκη των Σεβρών το 1920. Μια μικρή βόλτα θα σας πείσει για την αξία της νέας ματιάς των φοιτητών και των φοιτητριών. Ανοίξτε συρταράκια, φορέστε ακουστικά, χρησιμοποιήστε μεγεθυντικούς φακούς και χαθείτε μέσα στην Ιστορία, διά του φωτισμού των σκιασμένων προσώπων και αντικειμένων που συνοψίζουν την ταυτότητα του Νεοέλληνα. Εξάλλου, θα συναντήσετε νέους ανθρώπους να σας ξεναγήσουν· φοιτητές και φοιτήτριες που έχουν εντυπωσιαστεί από όσα και οι ίδιοι έμαθαν κατά τη διάρκεια της έρευνάς τους στα άδυτα της ελληνικής Ιστορίας.
«Χρειάζεται χώρος»
Οπως λέει στην «Κ» η φοιτήτρια Ειρήνη-Ελένη Νικολάου, «θα θέλαμε ο επισκέπτης να δει τις άγνωστες πτυχές που διαμόρφωσαν τη μεγάλη εικόνα της ταυτότητάς του. Οχι μόνον την “καλή” πλευρά των πραγμάτων, αλλά και εκείνη που υπάρχει πέρα από τον εξωραϊσμό. Στην Ελλάδα, έχουμε το υλικό και τους θεσμούς για να γίνονται κινήσεις στον χώρο του πολιτισμού. Αυτό που χρειάζεται είναι να δοθεί χρόνος και κυρίως χώρος».