ΑΒΡΑΑΜ ΠΑΥΛΙΔΗΣ
Νέα ερείπια
Κείμενο: Ηρακλής Παπαϊωάννου
εκδ. Μορφωτικό Ιδρυμα Εθνικής Τραπέζης, Θεσσαλονίκη, σελ. 108
Η γοητεία που ασκούν τα ερείπια, ο αποσαθρωμένος και αποχυμωμένος χώρος, οι σκιές του παρελθόντος, το θραύσμα της αρχιτεκτονικής και το ίχνος της κατοίκησης είναι μία από τις προσφορές του ρομαντισμού. Και αν το ρομαντικό ίχνος από τον 18ο αιώνα με όλον εκείνο τον νεωτερικό, κάποτε οφθαλμολαγνικό, αισθητισμό εξακτινώθηκε σε πλήθος παραποτάμων, διατήρησε, ωστόσο, τον πυρήνα της ύπαρξής του: την έλξη της φθοράς.
Κληρονόμος μιας μακράς και σπουδαίας παράδοσης ιχνηλατών των ερειπίων, του άστεως, της υπαίθρου, της φύσης, της μηχανής ή της ουτοπίας, ο φωτογράφος Αβραάμ Παυλίδης (γεν. Θεσσαλονίκη, 1950) έχει καταθέσει μια νέα ενότητα σπουδών πάνω σε ερειπωμένα εσωτερικά. Η διαδρομή του σε αυτό το πεδίο είναι καταγεγραμμένη και η πρόσφατη δουλειά του «Τελευταίο βλέμμα» (2010) είχε συμπυκνώσει ένα σώμα φωτογραφικών σπουδών πάνω σε τέτοια λείψανα υλικού πολιτισμού με άυλο εκτόπισμα. Η νέα ενότητα με τίτλο «Νέα ερείπια» (η έκθεση στο ΜΙΕΤ Θεσσαλονίκης μόλις ολοκληρώθηκε) αποτελεί το υλικό μιας καινούργιας έκδοσης, στην οποία περιλαμβάνονται οι σπαρακτικές φωτογραφίες μιας παρακμής, παραδόξως θελκτικής και ιδιαζόντως συμβολικής. Με παιδικές μνήμες από την Ανατολική Μακεδονία της δεκαετίας του 1950, με τα καπνοχώραφα, τα καφενεία, την αστική και αγροτική τοπιογραφία, ο Αβραάμ Παυλίδης, έχοντας προχωρήσει σε μια εσωτερική σύνθεση ζωγραφικής, αρχιτεκτονικής και φωτογραφίας, εξελίχθηκε σε τιμητή ευγενών χαλασμάτων. Η ματιά του είναι σταθερή, το εύρημα πάντα πολύτιμο. Συγκροτεί σειρά αστικών και ημιαστικών κενοταφίων, βυθισμένων σε ημίφως και πασπαλισμένων από τη σκόνη του χρόνου. «Ψάχνει το κρίσιμο σημείο όπου χρόνος, ύλη και χρώμα τσαλακώνονται σε ένα αποτέλεσμα σχεδόν ανεικονικό, αποδεσμευμένο από κανόνες ή λειτουργίες», γράφει ο Ηρακλής Παπαϊωάννου στο δυνατό και βαθύ κείμενο που συνοδεύει το φωτογραφικό σώμα του Αβραάμ Παυλίδη.
Ο εξευγενισμός της καταστροφής, εν προκειμένω, προβιβάζεται σε μια λειτουργία μετάληψης. Η μετάληψη συμβαίνει σε μια φανταστική κολυμβήθρα μνήμης, μέσα στην οποία νάματα και αποκυήματα αναδεύονται σε μια διαρκή κυκλωτική ροή. Ο Αβραάμ Παυλίδης επιτυγχάνει αυτή τη λειτουργία με σχετική ψυχρότητα, με ρεαλισμό που υπερβαίνει τη συγκίνηση. Οι αποδραματοποιημένες φωτογραφίες του παραδίδονται στον θεατή ως κοίτασμα αδρό και ατόφιο, σαν αδιαμεσολάβητο λάφυρο ενός αποθνήσκοντος κήτους. Με αυτήν την προσέγγιση, ο Αβραάμ Παυλίδης συνθέτει εικόνες έντασης και κορύφωσης, η οποία ωστόσο ελέγχεται πριν από το ξέσπασμα. Εχει υπογράψει μια θραυσματική τοιχογραφία πολλαπλών ερειπίων.