Σε σκληρό πόκερ μεταξύ Αμερικής και Ρωσίας πρόκειται να εξελιχθεί η θέληση των χωρών της Κεντρικής και της Ανατολικής Ευρώπης να μειώσουν την ενεργειακή εξάρτησή τους από έναν μόνο προμηθευτή, τη Ρωσία. Η επίσκεψη του Αμερικανού προέδρου στην πολωνική πρωτεύουσα την Πέμπτη, έδωσε το πράσινο φως για τις εξαγωγές υγροποιημένου φυσικού αερίου από τις ΗΠΑ στην Ευρώπη, «σπάζοντας» με αυτό τον τρόπο το ρωσικό μονοπώλιο στην αγορά της περιοχής.
«Δεσμευόμαστε να εξασφαλίσουμε την πρόσβασή σας σε εναλλακτικές πηγές ενέργειας, προκειμένου η Πολωνία και οι γείτονές της να μην είναι όμηροι σε έναν μόνο προμηθευτή ενέργειας», είπε ο Αμερικανός πρόεδρος Τραμπ χωρίς να κατονομάσει τη Ρωσία.
Καθήμενος στο τραπέζι με δώδεκα ηγέτες κρατών της Κεντρικής και της Ανατολικής Ευρώπης στο πλαίσιο της «Πρωτοβουλίας των Τριών Θαλασσών» (Αδριατικής, Βαλτικής και Μαύρης Θάλασσας) ο Αμερικανός πρόεδρος ξεκαθάρισε στους ομοτράπεζούς του ότι «οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν θα χρησιμοποιήσουν ποτέ την ενέργεια ως μέσο πίεσης για τα κράτη που προμηθεύουν και δεν μπορούμε να επιτρέψουμε σε άλλους να το κάνουν».
«Η Ρωσία μείωσε τις προμήθειες φυσικού αερίου προς την Ευρώπη το 2008 κατά τη διάρκεια διαμάχης με την Ουκρανία, αλλά η στρατιωτική επέμβαση και η προσάρτηση της Κριμαίας το 2014 πυροδότησε εκ νέου τις ανησυχίες για την εξάρτηση της Ευρώπης από το ρωσικό αέριο», αναφέρει στην «Κ» η αναπληρώτρια καθηγήτρια Διεθνών Σχέσεων του Πανεπιστημίου της Κρακοβίας Ανιέσκα Πεϊμάι, η οποία παρευρέθηκε στη σύνοδο ως παρατηρήτρια. Οπως εξηγεί η ίδια, πολλά από τα έθνη των τριών θαλασσών εξακολουθούν μέχρι και σήμερα να εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από τη Ρωσία για το φυσικό αέριο. Οπως τόνισε ο πρόεδρος Τραμπ στη διάρκεια των συνομιλιών του στη Βαρσοβία, η κυβέρνησή του επιθυμεί να στείλει στην περιοχή περισσότερο υγροποιημένο φυσικό αέριο.
«Οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν αρκετές ποσότητες φυσικού αερίου χαμηλού κόστους και κατασκευάζουν νέους τερματικούς σταθμούς για να μεταφέρουν τα ορυκτά καύσιμα στο εξωτερικό σε υγρή μορφή. Η Πολωνία έλαβε την πρώτη αποστολή υγραερίου των ΗΠΑ τον περασμένο μήνα από τον τερματικό σταθμό Sabine Pass της Cheniere Energy», σχολιάζει στην «Κ» ο Πολωνός αναλυτής ενεργειακής πολιτικής και σύμβουλος της «Πρωτοβουλίας των Τριών Θαλασσών» Πάουλ Καζίνσκι. Οπως εξηγεί ο ίδιος, το εμπόριο υγροποιημένου φυσικού αερίου μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών και των τριών κρατών θα βελτιώσει την ενεργειακή ασφάλεια των ευρωπαϊκών χωρών, δίνοντάς τους εναλλακτική λύση στο ρωσικό φυσικό αέριο. Αλλά, όπως παρατηρεί, οι πιθανότητες το LNG των ΗΠΑ να εκτοπίσει το ρωσικό φυσικό αέριο που μεταφέρεται με αγωγό είναι λίγες. «Η Ρωσία έχει τη δυνατότητα να μειώσει τις τιμές και να προσαρμόσει τους συμβατικούς όρους για να διατηρήσει τη δεσπόζουσα θέση της στην ευρωπαϊκή αγορά φυσικού αερίου».
Ελλειψη υποδομών
Η «Πρωτοβουλία των Τριών Θαλασσών» ωστόσο επικεντρώνεται σε μεγάλο βαθμό στη διαφοροποίηση του ενεργειακού εφοδιασμού της περιοχής, δηλώνει ο κ. Καζίνσκι. «Η υπογραφή συμβάσεων προμήθειας υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) με εταιρείες των ΗΠΑ δίνει την ευκαιρία σε μικρότερες χώρες να έρθουν σε επαφή με την κυβέρνηση Τραμπ», σημειώνει χαρακτηριστικά.
«Προς το παρόν, οι αποστολές LNG ενδέχεται να είναι περιορισμένες λόγω της έλλειψης χωρητικότητας στην περιοχή», αναφέρει αναλυτής της Πρωτοβουλίας σε στρογγυλή τράπεζα που έλαβε χώρα αμέσως μετά τη σύνοδο των ηγετών.
Υπάρχουν επίσης μόνο δύο τερματικοί σταθμοί εισαγωγής υγροποιημένου φυσικού αερίου εντός της ομάδας των Τριών Θαλασσών και βρίσκονται στην Πολωνία και στη Λιθουανία, αν και η Εσθονία, η Κροατία, η Λετονία και η Ρουμανία σχεδιάζουν επίσης να ανοίξουν τερματικούς σταθμούς στα επόμενα χρόνια.
Εκτός από τα ζητήματα ενέργειας, ο πρόεδρος Τραμπ διεύρυνε τη συνεργασία και στον τομέα των αμυντικών συστημάτων.
Την Πέμπτη το βράδυ, προτού το προεδρικό αεροσκάφος Air Force One προσγειωθεί στο αεροδρόμιο Chopin της Βαρσοβίας, υπεγράφη μία συμφωνία για την προμήθεια οκτώ συστημάτων αντιβαλλιστικών πυραύλων των ΗΠΑ τύπου Patriot, όπως ανακοίνωσε την επόμενη μέρα ο Πολωνός υπουργός Αμυνας, Αντόνι Μαϊκιέρβιτς.