Μήπως όλα τα υπουργεία έχουν πλημμυρίσει από καινοτόμες ιδέες, τις οποίες, όμως, το μνημόνιο δεν τους επιτρέπει να υλοποιήσουν;..
Αν πιστεύαμε τα πικραμένα λόγια κάποιων υπουργών, θα συμπεραίναμε ότι έχουν έτοιμα μεγάλα σχέδια και επεξεργασμένες πολιτικές που αδημονούν να τις ξεδιπλώσουν, αλλά μπροστά τους ορθώνεται ένα αξεπέραστο εμπόδιο: Η τρόικα. Αυτή υποτίθεται ότι δεν τους επιτρέπει να ασκήσουν τις φιλόδοξες πολιτικές τους (είδαμε, μάλιστα, κάποιους να ανατριχιάζουν ακούγοντας τον κ. Χουλιαράκη να λέει ότι η κυβέρνηση πρέπει να αναλάβει την κυριότητα της ασκούμενης πολιτικής). Λοιπόν, είμαι βέβαιος ότι θα ήταν άκρως ενδιαφέρον αν κάποιος, στα διαρκή τηλεπαράθυρα, ρωτούσε έκαστον των αντιστασιακών υπουργών: Αν είχατε τη δυνατότητα να ασκήσετε εκείνη την πολιτική που σας αρέσει, τι ακριβώς θα κάνατε; Τι, αλήθεια, θα κάνατε χωρίς «βαρβάρους»;..
Αν οι απαντήσεις (πέραν από γενικολογίες περί «μιας άλλης πολιτικής»…) δεν προκαλέσουν γενική ευθυμία, πάντως δεν θα μας κάνουν σοφότερους.
Τα υπουργεία δεν σκέπτονται – κατά τεκμήριο αναπαύονται οχυρωμένα πίσω από την τρόικα. Ολοι, π.χ., καταριούνται την κακή μοίρα που δήθεν επιβάλλει τις οριζόντιες περικοπές δαπανών. Ποιο υπουργείο, όμως, έχει προχωρήσει στην αξιολόγηση των υπηρεσιών και των οργανισμών του, έχει επεξεργαστεί ένα σχέδιο για την ανασυγκρότησή του στη βάση της σύγχρονης ψηφιακής τεχνολογίας και για την αυστηρή και αποδοτική διαχείριση των δαπανών του; Κανένα. Γιατί μια τέτοια διαχείριση απαιτεί υψηλής ειδίκευσης επιτελική ομάδα, χειρουργική ακρίβεια στις τομές και πολιτικό θάρρος. Είναι εύκολο να κρύβεσαι πίσω από τον υπουργό Οικονομικών και τις οριζόντιες περικοπές, είναι δύσκολο να βάζεις τη δική σου υπογραφή στην κατάργηση τμημάτων και στη μεταφορά προσωπικού σε άλλους τομείς που είναι απαραίτητο. Ετσι: Ολοι συμφωνούμε να μειωθούν οι φόροι. Αλλά, χωρίς (και) τέτοιες αλλαγές, πώς θα καλυφθεί το δημοσιονομικό κενό που θα προκύψει από τη μείωση των φόρων;..
Τα υπουργεία δεν σκέπτονται – κατά τεκμήριο είναι ράθυμα. Εφησυχάζουμε, π.χ., ότι ο τουρισμός (ο μόνος πνεύμονας άμεσης οικονομικής μεγέθυνσης…) πάει καλά. Αλλά πάει καλά επειδή η τρομοκρατία έχει καταστρέψει την Τουρκία και η Ισπανία δεν χωράει άλλους τουρίστες. Προχθές, οι εκπρόσωποι του ΣΕΤΕ άκουσαν μειδιώντας την υπουργό να ισχυρίζεται ότι «κατόπιν ενεργειών της» επιμηκύνθηκε η τουριστική περίοδος. Γιατί αυτοί γνωρίζουν ότι ανάπτυξη δεν θα υπάρξει αν δεν επιλυθεί το χωροταξικό – ποια τρόικα, άραγε, το εμποδίζει; Ή, όταν καταρτίζονται δασικοί χάρτες με βάση αεροφωτογραφίες του 1945 και, αίφνης, μισό εν λειτουργία ξενοδοχείο κρίνεται αυθαίρετο – ως ότι κτίστηκε σε «δασική» έκταση. Ανάπτυξη δεν θα υπάρξει όσο κατ’ ευφημισμό λέμε «τουριστική πολιτική» τις αναθέσεις διαφημιστικών προγραμμάτων, όσο δεν επεξεργαζόμαστε συνεκτικές δέσμες πολιτικών, από τη φορολογία έως τον πρωτογενή τομέα, από τα υδατοδρόμια (εδώ και 12 μήνες αναμένεται ένα νομοσχέδιο γι’ αυτά) έως το ηλεκτρονικό εισιτήριο σε αρχαιολογικούς χώρους.
Πολλά μπορεί κανείς να πει για την τρόικα και τις ενίοτε αήθεις παρεμβάσεις της. Αλλο αυτό και άλλο, τελείως διαφορετικό, να αξιοποιείται ως άλλοθι από πολλούς υπουργούς που δεν ξέρουν ή δεν θέλουν να ανταποκριθούν στα καθήκοντά τους. Ή, πάλι, που το μόνο που επιδιώκουν είναι η συντήρηση του γνωστού πελατειακού συστήματος. Π.χ., αντί να θεσπίζουν σαφείς κανόνες, επιδιώκουν να διαλέγουν πελάτες – πέρυσι αυτό επιχειρήθηκε στα τηλεοπτικά κανάλια, σήμερα επιχειρείται στο ηλεκτρονικό στοίχημα. Ή, αντί να ανοίξουν την αγορά, πασχίζουν να στηρίξουν ψηφιακές πολιτικές σε έναν πελάτη, μια χρεοκοπημένη εταιρεία που αδυνατεί να σταθεί στα πόδια της. Ή, αντί να κάνουν τις δημόσιες συμβάσεις διαφανείς, τις κεντούν με «παραθυράκια» από τα οποία μπαίνει η δηλητηριώδης οσμή της δυνατότητας συναλλαγής με τους όποιους πελάτες. Ή, αντί για φιλικό στην υγιή επιχειρηματικότητα περιβάλλον, δημιουργούν περιβάλλον φιλικό σε ρουσφετολογικές προσλήψεις πελατών – α λα Ντυνάν…
Αυτά πρέπει να τελειώνουν. Χρειάζονται νέες πολιτικές, ενταγμένες σε ένα εθνικό σχέδιο. Μεταξύ των σκέψεων που διατυπώνονται για το «διά ταύτα», σταχυολογώ τρεις: (α) Να γίνουν όλα όσα έχουν συμφωνηθεί με την τρόικα τώρα, χωρίς άλλο χάσιμο χρόνου – μέσα στο καλοκαίρι, όχι το φθινόπωρο. (β) Να αρχίσει άμεσα η επεξεργασία της δημοσιονομικής/οικονομικής πολιτικής για τη μετά τον Αύγουστο 2018 περίοδο, ώστε να διευκολυνθεί η χώρα να βγει στις αγορές καθαρά, με βιώσιμους όρους. (γ) Να ολοκληρωθεί μέσα σε λίγους μήνες ένα πραγματικό εθνικό σχέδιο – πλαίσιο ανάπτυξης, με μελέτες από ειδικευμένες εταιρείες ανά περιοχή της χώρας, και αυτές να αποτελέσουν τη βάση ενός δημοκρατικού εθνικού διαλόγου. Υστερα από επτά χρόνια, είναι καιρός να πάψει το μνημόνιο να είναι το μόνο υπαρκτό σχέδιο για τη χώρα. Και, βεβαίως, να πάψει να είναι το άλλοθι για την εξάντληση της κοινωνίας με επιτόπου τροχάδην. Ή με τροχάδην προς τα πίσω.