Στο οικόπεδο 11 της κυπριακής Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης (ΑΟΖ), όπου η γαλλοϊταλική κοινοπραξία Total και Eni έχει προγραμματισμένες γεωτρήσεις τα αμέσως επόμενα 24ωρα, βρίσκονται από χθες αργά το βράδυ το γεωτρύπανο «West Capella», όπως και ο στολίσκος υποστήριξης που πραγματοποιεί σεισμικές έρευνες τον τελευταίο ενάμιση μήνα στην περιοχή. Στο σημείο του οικοπέδου 11 το οποίο έχει δεσμευθεί από την Κυπριακή Δημοκρατία δεν υπάρχει στρατιωτική παρουσία, λίγο νοτιότερα, ωστόσο, πλέει η ομάδα κρούσης και συνοδείας του αμερικανικού αεροπλανοφόρου «George H.W. Bush», που αποτελείται από περίπου 10 πολεμικά πλοία όλων των κλάσεων. Βορειότερα, εντός των οικοπέδων 5, 6 και 7 της κυπριακής ΑΟΖ, από τις πέντε το πρωί σήμερα, τουρκικά πολεμικά πλοία θα πραγματοποιούν (σύμφωνα με τη NAVTEX 697/17) άσκηση με πυρά, η οποία θα επαναληφθεί αύριο. Αργά χθες το βράδυ η Τουρκία εξέδωσε και νέα NAVTEX (700/17), με την οποία ανακοίνωσε άσκηση με πυρά και για τις 17 Ιουλίου, λίγο νοτιότερα, επεκτείνοντας τη ζώνη των ασκήσεων στο μεγαλύτερο πλάτος των οικοπέδων 5, 6 και 7, καθώς και του οικοπέδου 1.
Στη Λευκωσία επικρατεί ψυχραιμία και ο ίδιος ο πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας Ν. Αναστασιάδης, επανειλημμένως έχει αποσυνδέσει όσα συνέβησαν στο Κραν-Μοντανά προ ολίγων ημερών από τις προγραμματισμένες γεωτρήσεις στο οικόπεδο 11. Ωστόσο, οι απειλές που εξαπέλυσε μόλις προχθές ο πρόεδρος της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν εναντίον όσων εταιρειών αψηφήσουν την Αγκυρα και προχωρήσουν σε γεωτρήσεις, εκ των πραγμάτων ενίσχυσε την ανησυχία, σε μια περίοδο που είναι γνωστό ότι έχουν προγραμματιστεί έρευνες. Σύμφωνα με πληροφορίες, οι Αμερικανοί έχουν δώσει διαβεβαιώσεις προς όλες τις πλευρές ότι δεν πρόκειται η γεώτρηση στο οικόπεδο 11 να δημιουργήσει ένταση ούτε και προβλήματα από την πλευρά της Τουρκίας. Απαντες οι εμπλεκόμενοι γνωρίζουν ότι το πιο ευαίσθητο σημείο στην κυπριακή ΑΟΖ αφορά το οικόπεδο 6, το οποίο διεκδικείται σχεδόν εξ ολοκλήρου από την Τουρκία και έχει –επίσης– παραχωρηθεί στη γαλλοϊταλική κοινοπραξία Total – Eni.
Η γαλλική κυβέρνηση παρακολουθεί τις εξελίξεις στην κυπριακή ΑΟΖ και στηρίζει απόλυτα τις επιχειρηματικές δράσεις της Total, οι οποίες άλλωστε λαμβάνουν χώρα σε μια περιοχή που δεν αμφισβητείται από την Τουρκία, τονίζουν στην «Κ» γαλλικές διπλωματικές πηγές. Από την πλευρά τους, οι Αμερικανοί αποτιμούν την κατάσταση στο πλαίσιο της σταθερής θέσης που έχουν υιοθετήσει από την αρχή, σύμφωνα με την οποία η Κύπρος έχει το αναφαίρετο δικαίωμα να αξιοποιήσει τις πηγές ενέργειας που βρίσκονται στην ΑΟΖ της, με την επισήμανση ότι τα οφέλη που θα προκύψουν θα πρέπει να διοχετευθούν αναλογικά στις δύο κοινότητες. Και όπως σημειώνουν Αμερικανοί διπλωμάτες, πρόκειται για θέση αρχής την οποία «έχουμε επανειλημμένως μεταφέρει στους Τούρκους».
Προς το παρόν, η Ουάσιγκτον παρακολουθεί το ζήτημα υπό το πρίσμα μιας μεγαλύτερης χρονικής απόστασης, καθώς η αμερικανική ExxonMobil δεν έχει σχέδια για να προχωρήσει στις δικές της γεωτρήσεις στην κυπριακή ΑΟΖ πριν από το 2018. Σε κάθε περίπτωση, τονίζουν ότι οι ιδιωτικές εταιρείες κάνουν τους σχεδιασμούς τους με βάση τις προοπτικές κέρδους και συνυπολογίζουν τα όποια ρίσκα.
Και οι δύο κυβερνήσεις δεν κρύβουν την απογοήτευσή τους για τη μη επίτευξη συμφωνίας στις πρόσφατες διαπραγματεύσεις του Κραν-Μοντανά, καθώς θεωρούν ότι, μεταξύ άλλων, η λύση θα διευκολύνει και την ενεργειακή πτυχή. Επικρατεί η αίσθηση ότι «φθάσαμε αρκετά κοντά», αλλά απεδείχθη ότι οι συνθήκες δεν ήταν ώριμες στη συγκεκριμένη χρονική στιγμή. Κάποιοι, μάλιστα, επικαλούνται και τη φυσική κούραση έπειτα από εννέα ημέρες εντατικών συνομιλιών που δυσχέρανε τη θετική κατάληξη.