Αντιμέτωπες με την προοπτική να προχωρήσουν σε αυξημένες προβλέψεις για το χαρτοφυλάκιο των μη εξυπηρετούμενων δανείων είναι οι ελληνικές τράπεζες ενόψει των κρίσιμων αποφάσεων σε ευρωπαϊκό επίπεδο για την αποτελεσματικότερη διαχείριση των «κόκκινων» δανείων. Το πόσο παλιά είναι η καθυστέρηση θα αποτελέσει ένα επιπλέον βασικό κριτήριο στον καθορισμό των προβλέψεων, κάτι που αναμένεται να δημιουργήσει πρόσθετες ανάγκες για τις ελληνικές τράπεζες, τα «κόκκινα» δάνεια των οποίων είναι κατά βάση παλαιά. Η παλαιότητα ως κριτήριο θα εφαρμόζεται ακόμη και αν το δάνειο φέρει εξασφάλιση, όπως είναι τα στεγαστικά ή ορισμένα επιχειρηματικά και μπορεί να οδηγήσει σε αύξηση της πρόβλεψης για το σύνολο, δηλαδή το 100% του δανείου που είναι σε «βαθιά» καθυστέρηση.
Οι σχετικές αποφάσεις δρομολογούνται στο πλαίσιο του πρόσφατου συμβουλίου των υπουργών Οικονομικών της Ε.Ε. (Ecofin) σε συνεργασία με τις εποπτικές αρχές που αναλαμβάνουν ενεργότερο ρόλο στη θεσμοθέτηση για τον καθορισμό των προβλέψεων. Οι επόπτες των τραπεζών αποκτούν τη δυνατότητα να ζητούν περισσότερες προβλέψεις όταν, με βάση τα δικά τους κριτήρια, τις κρίνουν ανεπαρκείς.
Ενδεικτικό της ποιότητας του χαρτοφυλακίου των ελληνικών τραπεζών και της επίπτωσης που μπορεί να έχουν τα μέτρα αυτά στους ισολογισμούς τους, είναι ότι σύμφωνα με στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος, τα καταγγελμένα δάνεια που έχουν στο χαρτοφυλάκιό τους και τα οποία είναι σε καθεστώς καθυστέρησης για τουλάχιστον τρία χρόνια, ανέρχονται σε 48 δισ. ευρώ και αντιπροσωπεύουν το 45% του χαρτοφυλακίου των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων. Αλλα 28,6 δισ. ευρώ είναι σε καθυστέρηση πάνω από τρεις μήνες, πολλά από τα οποία αν και είναι επίσης παλαιά, δεν έχουν καταγγελθεί από τις τράπεζες.
Οπως παρατηρεί η Τράπεζα της Ελλάδος στην πρόσφατη επισκόπηση του χρηματοπιστωτικού συστήματος, το 73,7% του συνόλου των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων που εμπίπτουν στην κατηγορία καθυστέρησης μεγαλύτερης των 90 ημερών (χωρίς να συμπεριλαμβάνονται οι καταγγελμένες απαιτήσεις) έχουν καθυστέρηση μεγαλύτερη του ενός έτους. Το αντίστοιχο ποσοστό για τα στεγαστικά διαμορφώνεται στο 77,9%, για τα επιχειρηματικά στο 73,4%, ενώ για τα καταναλωτικά, τα οποία παρουσιάζουν καθυστέρηση μεγαλύτερη του εξαμήνου, στο 83%. Αντιστοίχως, προβληματισμό δημιουργεί το γεγονός ότι το 52,3% των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων που εμπίπτουν στην κατηγορία καθυστέρησης μεγαλύτερης των 90 ημερών (χωρίς να συμπεριλαμβάνονται οι καταγγελμένες απαιτήσεις) έχουν καθυστέρηση μεγαλύτερη των 720 ημερών, όταν το αντίστοιχο ποσοστό στο τέλος του 2015 ανερχόταν σε 28,7%. Αυτό σημαίνει ότι ένα σημαντικό μέρος των «κόκκινων» δανείων μπήκε σε οριστική καθυστέρηση σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα, δηλαδή μέσα σε ένα περίπου χρόνο. Με δεδομένο ότι οι προβλέψεις των ελληνικών τραπεζών κυμαίνονται στο 49%-50% του χαρτοφυλακίου των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων, γίνεται σαφές ότι μόνο τα καταγγελμένα δάνεια ουσιαστικά εξανεμίζουν το σύνολο των προβλέψεων που έχουν πάρει οι ελληνικές τράπεζες. Η προοπτική να υποχρεωθούν σε προβλέψεις έως και 100% για το παλιό χαρτοφυλάκιο, ακόμη και αν αυτό έχει εξασφαλίσεις, αναμένεται να επηρεάσει τους ισολογισμούς των ελληνικών τραπεζών, εάν δεν πάρουν δραστικά μέτρα μείωσης των «κόκκινων» δανείων, κυρίως μέσα από τη μεταβίβαση χαρτοφυλακίων.
Οπως προκύπτει από το κείμενο των αποφάσεων του Ecofin, η Ε.Ε. δρομολογεί τη δημιουργία ενιαίας αγοράς για τη διαχείριση των «κόκκινων» δανείων με την άρση των εμποδίων για τη μεταβίβαση χαρτοφυλακίων σε funds, ενώ το συμβούλιο των υπουργών Οικονομικών καλεί την Επιτροπή να σχεδιάσει εθνικές εταιρείες διαχείρισης περιουσιακών στοιχείων, δηλαδή κακές τράπεζες. Τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια των ευρωπαϊκών τραπεζών φθάνουν σήμερα σχεδόν το 1 τρισ. ευρώ, εξαιτίας της χρηματοπιστωτικής κρίσης της περιόδου 2007-2009 και της συνακόλουθης κρίσης χρέους στην Ευρωζώνη, δυσχεραίνοντας τη δανειοδοτική ικανότητά τους και επιβραδύνοντας την ανάκαμψη των οικονομιών. Πέρυσι πουλήθηκαν «κόκκινα» δάνεια μόνον 80 δισ. ευρώ.