«Εχω το ηθικό δικαίωμα, όταν το παιδί μου πεινάει και δεν έχω ένα κουτί γάλα, να το κλέψω». Αυτή φέρεται να είναι η ατάκα του πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα που συνοψίζει το κλίμα που επικράτησε στο Μέγαρο Μαξίμου το καλοκαίρι του 2015, όταν τα capital controls είχαν επιβληθεί, οι Ελληνες ζούσαν με τα 60 ευρώ του ορίου που είχε θεσπιστεί και κανείς δεν γνώριζε ποια θα ήταν η επόμενη ημέρα.
Το κλίμα μεταφέρει ο πρώην υπουργός Οικονομικών Γιάνης Βαρουφάκης, στο βιβλίο του «Ενήλικες στο δωμάτιο», εκτεταμένα αποσπάσματα του οποίου η «Κ» δημοσίευσε εντός της περασμένης εβδομάδας. Με τη φράση αυτή, σύμφωνα με τον κ. Βαρουφάκη πάντα, ο πρωθυπουργός επιχειρούσε να δικαιολογήσει την απόφασή του να «απαλλοτριωθούν» 16 δισ. ευρώ, που, όπως τους είχε ενημερώσει ο τότε υπουργός Οικονομικών, βρίσκονταν σε κρατικά χαρτοφυλάκια. Παρών στον διάλογο ήταν και ο κ.Αλέκος Φλαμπουράρης, που υπερθεμάτισε. Ιδού ένα χαρακτηριστικό απόσπασμα:
Τα 16 δισ. ευρώ
«Τι; Υπάρχουν 16 δισ. ευρώ σε μετρητά παραπεταμένα εδώ κι εκεί και εμείς δεν τα χρησιμοποιούμε για να φορτώσουμε τα ΑΤΜ και να τα κάνουμε να λειτουργούν κανονικά;». Προσπάθησα να συγκρατήσω τον πρωθυπουργό, εξηγώντας του ότι δεν ήταν δυνατόν να απλώσουν χέρι στα χρήματα γιατί η κατάσχεσή τους θα ήταν κλοπή. «Μα, Γιάνη», διαμαρτυρήθηκε ο Αλέξης, «όταν το παιδί μου πεθαίνει της πείνας κι εγώ δεν έχω μία, έχω το ηθικό δικαίωμα να κλέψω ένα κουτί γάλα. Δεν είναι μια παρόμοια κατάσταση αυτή που ζούμε;».
«Από πότε η κλοπή περιλαμβάνεται στο οπλοστάσιο της Αριστεράς;» ρώτησα. Τότε ο Φλαμπουράρης όρμησε να υπερασπιστεί τον προστατευόμενό του. «Εχουμε κάθε δικαίωμα», ούρλιαξε, «να πάρουμε αυτά τα λεφτά και να δώσουμε τέλος στο μαρτύριο του κόσμου».
Οι ηχογραφήσεις
Στις σελίδες του βιβλίου περιγράφονται δραματικές στιγμές. Γι’ αυτόν τον λόγο και ο συγγραφέας σπεύδει να υποστηρίξει, για να στηρίξει την εγκυρότητά τους, ότι «σε ένα βιβλίο αυτού του είδους, στο οποίο τόσο πολλά εξαρτώνται από το ποιος είπε τι σε ποιον, κατέβαλα κάθε δυνατή προσπάθεια προκειμένου να διασφαλίσω την ακρίβεια όσων έχουν ειπωθεί από τρίτους και τα παραθέτω εντός εισαγωγικών. Για τον σκοπό αυτόν, βασίστηκα σε ηχογραφήσεις που έκανα με το τηλέφωνό μου, καθώς και στις σημειώσεις που κρατούσα εκείνη την εποχή, από τις πολλές επίσημες συναντήσεις και συνομιλίες που εμφανίζονται σε αυτό το βιβλίο». Αρα, σαφώς, επιβεβαιώνει ότι «έγραφε» κάποιες –άγνωστο πόσες– από τις συνομιλίες του.
Το Plan X
Εννοείται ότι στο σχετικό κείμενο ο Βαρουφάκης αναφέρεται και στο περίφημο Plan X, που προέβλεπε την επόμενη ημέρα της χώρας μετά από ενδεχόμενη έξοδό της από την Ευρωζώνη. Μόνο που αυτή η συζήτηση, όπως υποστηρίζει, είχε ξεκινήσει πολύ πριν από τις εκλογές του 2015, που έφεραν τον ΣΥΡΙΖΑ στην εξουσία. Τι αναφέρει ο πρώην υπουργός ότι του είπε ο κ. Τσίπρας;
«Θα χρειαστεί να συγκροτήσεις μια ομάδα για να προετοιμαστούμε, σε περίπτωση που μας ωθήσουν εκτός Ευρωζώνης. Να αρχίσεις δουλειά σύντομα πάνω σε αυτό». «Θα το κάνω, Αλέξη», απάντησα. Αυτή ήταν η γέννηση του σχεδίου που θα γινόταν γνωστό σαν Plan X, το οποίο θα ετίθετο σε εφαρμογή μόνο εάν και αφότου το Βερολίνο και η ΕΚΤ έθεταν σε εφαρμογή το δικό τους Plan Z που θα έσπρωχνε την Ελλάδα από τον γκρεμό και προς το Grexit.
Η ώρα της κρίσης
Μετά το δημοψήφισμα, λέει ο Βαρουφάκης, ο Τσίπρας του εκμυστηρεύθηκε ότι «η ιδέα είναι να προχωρήσουμε με δύο τρόπους, έναν δημόσιο και έναν κρυφό. Δημόσια μπορούμε να προσεγγίσουμε τους πιστωτές “α λα δεξιά”, με έναν ανασχηματισμό στην κυβέρνηση που θα μεταδίδει το μήνυμα “τώρα είμαστε καλά παιδιά”. Την ίδια στιγμή, όμως, μακριά από την κοινή θέα, μπορούμε να προετοιμάσουμε μια αντεπίθεση».
Και έτσι, ήρθε η ώρα της εφαρμογής του Plan X. Την πρώτη εβδομάδα του Ιουλίου, με τις τράπεζες κλειστές και ενώ εγώ τα έδινα όλα στην εκστρατεία υπέρ του «Οχι» στο δημοψήφισμα, παρουσίασα στον Αλέξη την τελική μορφή του Plan X – του εναλλακτικού σχεδίου έκτακτης ανάγκης το οποίο εκείνος μου είχε ζητήσει να καταρτίσω σε περίπτωση που μας εξανάγκαζαν σε Grexit. Καθώς του το έδινα, με ρώτησε «είναι κάτι εφικτό, που μπορεί να εφαρμοστεί;». Του απάντησα έντιμα: «Διάβασέ το και κλάψε». Η μετάβαση στη νέα δραχμή θα ήταν τόσο επώδυνη ώς του σημείου της εξόντωσης. Το Plan X τα περιέγραφε όλα αναλυτικά, χτύπημα με το χτύπημα. Καθώς ο Αλέξης βυθιζόταν στο κάθισμά του, υπενθύμισα ότι το Plan X υπήρχε όχι όμως για να το χρησιμοποιήσουμε. Εκτός και εάν ο Σόιμπλε κατάφερνε να επιβάλει τη βούλησή του στη Μέρκελ. […] Βλέποντάς τον να λυγίζει κάτω από την πίεση της πιθανότητας του Grexit, ήθελα να τον συγχωρήσω, να δικαιολογήσω και να εκλογικεύσω τα ασυγχώρητα, τα ανήθικα και παράλογα ολισθήματά του.
To πραξικόπημα
Σύμφωνα με τον Βαρουφάκη, τα ξημερώματα μετά το δημοψήφισμα ο Τσίπρας «άρχισε να υπαινίσσεται ότι θα μπορούσε να εκδηλωθεί κάτι σαν πραξικόπημα, αναφέροντάς μου ότι ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, ο Στουρνάρας, οι μυστικές υπηρεσίες και στελέχη της κυβέρνησης είχαν τεθεί σε κατάσταση ετοιμότητας». O πρωθυπουργός, ευρισκόμενος σε φάση αποσταθεροποίησης, φέρεται ειπών ότι: «Φοβάμαι πραξικόπημα ή ακόμη και νέο Γουδή».
Ο Βαρουφάκης ισχυρίζεται, επίσης, ότι, μετά το πρώτο ραντεβού του με τον Τσίπρα, τον παραίνεσε να μάθει αγγλικά, αν θέλει να γίνει πρωθυπουργός. «Πάρε έναν δάσκαλο να σου κάνει ιδιαίτερα, όπως και δήποτε», λέει ότι είπε. Επιστρέφοντας στο σπίτι του, είπε στη σύζυγό του Δανάη ότι «ο Αλέξης Τσίπρας είναι πολύ ευχάριστος τύπος, αλλά δεν νομίζω ότι έχει τα απαιτούμενα προσόντα», προφανώς για να γίνει πρωθυπουργός.
Τον Αύγουστο του 2014 ενώ έκαναν μπάνιο στο Πετροκάραβο κοντά στον Πόρο, ο Βαρουφάκης εκμυστηρεύθηκε τον Τσίπρα ότι «ο Δραγασάκης παραείναι κοντά στους τραπεζίτες. Και, γενικότερα, ίσως φαίνεται πως συμπλέει με το δικό μας σχέδιο απόδρασης, ενώ την ίδια ώρα στην πραγματικότητα δουλεύει για τη συντήρηση του κατεστημένου». Ο Τσίπρας του απάντησε: «Οχι δεν το πιστεύω. Ο Δραγασάκης είναι Ο.Κ.».
Βρισιές για Στουρνάρα
Στο βιβλίο του Βαρουφάκη αναπαράγεται, επίσης, η περίφημη ατάκα Τσίπρα για την τύχη Στουρνάρα μετά πιθανή εκλογή του τότε ακόμη προέδρου του ΣΥΡΙΖΑ στην πρωθυπουργία. «Το πρώτο πράγμα που θα κάνω όταν γίνω πρωθυπουργός είναι να απαιτήσω την παραίτηση Στουρνάρα. Αν χρειαστεί θα πάω στην Τράπεζα της Ελλάδος και θα τον πετάξω έξω με κλωτσιές και βρισιές». Σύμφωνα με τον Βαρουφάκη, ο Νίκος Παππάς πρότεινε μια σειρά από ακόμη πιο δραστικές λύσεις σε αυτό το πρόβλημα.
Ο Βαρουφάκης υποστηρίζει, επίσης, ότι το προϊόν (παράτυπης) ηχογράφησης του Eurogroup στη Ρίγα, το μεταφόρτωσε από το τηλέφωνο στον υπολογιστή του και μετά σε ένα στικάκι το οποίο μοίρασε σε όλο το κυβερνητικό επιτελείο. Ο Βαρουφάκης περιγράφει, τέλος, τον νυν αναπληρωτή υπουργό Οικονομικών Γ. Χουλιαράκη ως δούρειο ίππο της τρόικας.