Στη σκιά συχνά της ιστορικής «μεγάλης» της αδελφής, η Μικρή Επίδαυρος έχει τους δικούς της φανατικούς φίλους: η παραθαλάσσια θέση της και η μικρή της κλίμακα –και κυρίως το χωμάτινο μονοπάτι που περνάει μέσα από μποστάνια και λιόφυτα, για να φτάσει κανείς ώς το κοίλον– της δίνουν μια μοναδική γλύκα. Αυτήν την όμορφη διαδρομή ακολουθήσαμε και εμείς την περασμένη Παρασκευή το απόγευμα, την ώρα που έδυε ο ήλιος, για να δούμε την παράσταση του «Κύκλωπα» του Ευριπίδη σε σκηνοθεσία Παντελή Δεντάκη, που ανέβηκε στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου. Πρόκειται για το μοναδικό ακέραια σωζόμενο σατυρικό δράμα από την αρχαιότητα.
Κατά πάσα πιθανότητα γράφτηκε ανάμεσα στο 410 με 415 π.Χ., ενώ δεν είναι γνωστό σε ποια τετραλογία ανήκε. Ο Ευριπίδης εμπνεύστηκε από την ένατη ραψωδία της Ομηρικής Οδύσσειας με τη γνωστή περιπέτεια του Οδυσσέα με τον Πολύφημο. Η διαφορά βέβαια γίνεται από την προσθήκη των Σατύρων, που δίνουν στο δράμα μια διαφορετική χροιά απ’ ό,τι στο έπος. Στο κείμενο της παράστασης έχουν προστεθεί ολόκληρα αποσπάσματα από την Οδύσσεια και από το Ειδύλλιο ΙΑ΄ (Κύκλωψ) του Θεόκριτου, σε μια εξαιρετική μετάφραση του Παντελή Μπουκάλα.
Η πλοκή μάς μεταφέρει στην Αίτνα, όπου οι Σάτυροι είναι αιχμάλωτοι στο νησί των Κυκλώπων, καθώς ναυάγησαν εκεί, κυνηγώντας του Τυρρηνούς πειρατές που άρπαξαν τον Διόνυσο. Από υπηρέτες του Βάκχου έχουν μετατραπεί σε δούλους του Πολύφημου, την είσοδο της σπηλιάς του οποίου βλέπουμε στη σκηνή. Ενα ελληνικό πλοίο που μεταφέρει τον Οδυσσέα και τους συντρόφους του προσεγγίζει την ακτή και έτσι οι Σάτυροι έρχονται σε επαφή με τους ανθρώπους αυτούς που –εξαντλημένοι από το ταξίδι– αναζητούν τροφή. Τον πρώτο λόγο έχει ο Σιληνός που υποδέχεται τους ταξιδιώτες με καλούδια. Οταν όμως εμφανίζεται ο Πολύφημος, ο Σάτυρος ισχυρίζεται πως οι νεοφερμένοι τον έκλεψαν και τον έδειραν. Ο Κύκλωπας αιχμαλωτίζει τον Οδυσσέα και τρώει δύο από τους συντρόφους του. Ο πολυμήχανος ήρωας ορκίζεται σε εκδίκηση που καταλήγει στην τύφλωση του μονόφθαλμου γίγαντα.
Η σκηνοθετική προσέγγιση του Δεντάκη ενσωμάτωνε μια σημαντική πρόκληση. Οι Σάτυροι αλλά και ο Κύκλωπας, τα μυθολογικά αυτά στοιχεία που ταυτίζονται με το ανδρικό φύλο, με έναν κόσμο σκληρό, βίαιο, γεμάτο αλληλοεξόντωση και ανθρωποφαγία, ενσαρκώθηκαν από έναν αποκλειστικώς γυναικείο θίασο. Φαλλοφόροι με γυμνά γυναικεία στήθη, οι Σάτυροι εμφανίστηκαν περίπου ως υβριδικά όντα ανάμεσα στα δύο φύλα, με την Αλεξάνδρα Αϊδίνη ως Σιληνό να ξεχωρίζει για την υποκριτική της δεινότητα. Κυρίως όμως ο Οδυσσέας, τον οποίον υποδύθηκε αριστοτεχνικά η Αννα Καλαϊτζίδου, αλλά ιδιαίτερα η Στεφανία Γουλιώτη που έδωσε στον Κύκλωπα μια σπαρακτική διάσταση, κατάφεραν να κλέψουν την παράσταση.
Η Γουλιώτη, η οποία έχει δοκιμαστεί και σε άλλους ανδρικούς ρόλους, όπως στον «Προμηθέα Δεσμώτη» το 2014, ανυψώνει την παράσταση μέσα από τον τελικό μονόλογο (η προσθήκη από τον Θεόκριτο), στον οποίο τυφλωμένος, ηττημένος και γεμάτος αίματα ο Κύκλωπας μιλάει για τον έρωτά του για τη Γαλάτεια. Ο γιγαντόμορφος πρωταγωνιστής, το απειλητικό τέρας που καταβρόχθιζε ανθρώπους, αποκτά τη γλυκύτητα που προέρχεται από το μαρτύριό του. Είναι η πιο έντονη στιγμή του έργου, η οποία χάρις στη στιβαρή ερμηνεία της ηθοποιού αφήνει τον θεατή με μια λυτρωτική αίσθηση. H παράσταση ανέβηκε για πρώτη φορά στο Θέατρο Δάσους στη Θεσσαλονίκη και για δύο ακόμη βραδιές στην Επίδαυρο στις 21 και 22 Ιουλίου.