Ο Ντέιβιντ κι εμείς

3' 1" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

​​Πριν από 16 χρόνια ο Σπίλμπεργκ γύρισε μία από τις πιο αιφνιδιαστικές, σε βάθος, ταινίες του. Τι είναι αγάπη, συναίσθημα, μνήμη, τεχνητή νοημοσύνη, μίμηση ζωής, τι προοπτικές έχει η ανθρωπότητα με την κατασκευή ανδροειδών; Η «Τεχνητή νοημοσύνη» («A.I. Artificial Intelligence»), βασισμένη στο διήγημα «Super-Toys Last All Summer Long» του Μπράιαν Αλντις και σε ένα σχέδιο του Στάνλεϊ Κιούμπρικ που δεν ολοκλήρωσε και κληροδότησε, κατά κάποιον τρόπο, στον Σπίλμπεργκ, είναι μια ταινία σύνθετη, σκοτεινή, η οποία ριζώνει και ανασύρεται όλο και πιο ενδυναμωμένη. Δεν ξέρω αν υπήρξε «προφητική», άνοιξε, όμως, θέματα και προκάλεσε συζητήσεις με την ευφορία και τη δυναμική που χαρακτηρίζει τον διάλογο όταν η πραγματικότητα δεν είναι απειλητική και οι σκέψεις ανήκουν στον ασφαλή χώρο της «επιστημονικής φαντασίας».

Την προηγούμενη Κυριακή δημοσιεύθηκε στην «Κ» η πολύ ενδιαφέρουσα συνέντευξη του συγγραφέα, επιχειρηματία, πρώην συμβούλου σε θέματα καινοτομίας της Χίλαρι Κλίντον και του Μπαράκ Ομπάμα, Αλεκ Ρος, στον συνάδελφο Γιάννη Παλαιολόγο. Αφορμή, το βιβλίο του «Οι βιομηχανίες του μέλλοντος», που κυκλοφόρησε πρόσφατα στα ελληνικά (εκδ. Ικαρος), στο οποίο «επιχειρεί να δώσει το στίγμα της πρόκλησης που συνεπάγεται για την ανθρωπότητα η νέα εποχή της τεχνητής νοημοσύνης και της επέκτασης της χρήσης των ρομπότ στην εργασία αλλά και στην οικογενειακή ζωή». «Τα ρομπότ θα ζουν και θα εργάζονται ανάμεσά μας τη δεκαετία του 2020», λέει ο Ρος. «Θα εξακολουθούν όμως να συμπεριφέρονται και να μοιάζουν με ρομπότ, όχι με ανθρώπους», κάτι που «ίσως συμβεί στη δεκαετία του ’30, αν τα πράγματα αλλάξουν πολύ γρήγορα».

Η ταινία του Σπίλμπεργκ διηγείται την ιστορία του Ντέιβιντ, ενός ανδροειδούς (ανθρωπόμορφου ρομπότ), με τη μορφή μικρού παιδιού, προγραμματισμένου με την ικανότητα να αγαπάει. Μια οικογένεια υιοθετεί τον Ντέιβιντ, όμως η συμβίωση αποδεικνύεται προβληματική και το «αγόρι» εγκαταλείπεται σε ένα δάσος ξεκινώντας τη δική του περιπλάνηση στον κόσμο των ενηλίκων. Ο Ντέιβιντ, μια παραλλαγή του Πινόκιο, όσο περισσότερο ανθρώπινος γίνεται τόσο περισσότερο τρομάζει τους ανθρώπους. Εκείνο, πάντως, που εξακολουθώ να θεωρώ εντυπωσιακό είναι το τρίτο, και τελευταίο μέρος, με μια Νέα Υόρκη, βυθισμένη πολιτεία από την τήξη των πάγων εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής και τη φωνή του αφηγητή να μιλά για εκατομμύρια εκτοπισμένους ανθρώπους, για την έλλειψη τροφής… Τα ρομπότ ήταν εκεί, καθώς δεν είχαν γνωρίσει πείνα και οι μοναδικοί πόροι που είχαν καταναλώσει ήταν οι αρχικοί, της κατασκευής τους.

Ο «αρχετυπικός» εφιάλτης της σύγκρουσης ανθρώπων και ρομπότ, στις δεκάδες εκδοχές και αναπαραγωγές του στη λογοτεχνία και στον κινηματογράφο, δεν είναι το αντικείμενο του Αλεκ Ρος. Ο 46χρονος κορυφαίος επιστήμονας εξετάζει, όπως διαβάζουμε, τους τομείς που θα διαμορφώσουν το οικονομικό μας μέλλον, «μεταξύ των οποίων η ρομποτική, η ασφάλεια στον κυβερνοχώρο, η εμπορευματοποίηση της γονιδιωματικής (genomics), το επόμενο βήμα για τα μεγάλα δεδομένα (big data), καθώς και οι επικείμενες επιπτώσεις της ψηφιακής τεχνολογίας στο νόμισμα και στις αγορές». Απαιτείται ασφαλώς εξειδίκευση και γνώση για να αντιληφθεί κανείς τη σύνθετη πραγματικότητα που βαδίζει παράλληλα με έναν κόσμο οικείο, τον οποίο μπορούμε (στη θεωρία) να κατεδαφίσουμε και να ανασυνθέσουμε εύκολα και απλά. Γι’ αυτό και παραμένουμε εγκλωβισμένοι μέσα σε πολιτικά και κοινωνικά αδιέξοδα, μικρά ή μεγάλα προσωπικά πάθη και συγκρούσεις βίαιες ή ευγενέστερες. Είναι μια «γλώσσα» κατανοητή, αποκωδικοποιημένη σε βαθμό που να μπορεί ο καθένας να τη χειρίζεται. Αυτή η νέα εποχή όμως της «τεχνητής νοημοσύνης» είναι όλο και πιο «νέα». Αποκτά εφαρμογές σε τομείς που ακόμη και πριν από 16 χρόνια, όταν ο Σπίλμπεργκ γύριζε την ταινία – πάνω σε ένα διήγημα βέβαια της δεκαετίας του ’60– ήταν εντελώς άγνωστοι. Ζούμε, αναμφίβολα, σε ένα παρόν συναρπαστικό, στο κατώφλι μιας πολλά υποσχόμενης εποχής αλλά και γεμάτης κινδύνους. Σε ένα παρόν στο οποίο η πνευματική οκνηρία θα αποτελέσει μια σαφή διαχωριστική γραμμή ανάμεσα στους ανθρώπους και στα ρομπότ. Προς ποια κατεύθυνση, άραγε; Ακόμη δεν έχει κριθεί.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή