Πανηγύρισε, όπως ήταν αναμενόμενο, ο κ. Τσίπρας την επιτυχία εξόδου στις αγορές, αλλά φυσικά διαστρέβλωσε την αλήθεια. Κατ’ αρχήν, είναι θετικό ότι επιχειρήσαμε έξοδο για να δούμε… τι ψάρια πιάνουμε, αλλά το βασικό μήνυμα που λάβαμε είναι να μη βγούμε και πάλι σύντομα! Εξηγούμαι αμέσως:
Το spread που διαμορφώθηκε για το ελληνικό 5ετές ομόλογο βρίσκεται στο 4,77% [4,625% μείον το (αρνητικό) επιτόκιο -0,145% του αντίστοιχου γερμανικού 5ετούς]. Είναι δηλαδή πολύ υψηλότερο από το spread 4,37% του Απριλίου 2014!
Εδώ λοιπόν βρίσκεται η ουσία του όλου θέματος: Τους οικονομολόγους ανέκαθεν απασχολούσε (και απασχολεί) το αν οι χρηματοοικονομικές αγορές είναι αποτελεσματικές (efficient) με την έννοια ότι δεν βασίζονται στο παρελθόν προκειμένου να κρίνουν ομόλογα ή μετοχές (ή οτιδήποτε άλλο έχει διαπραγματεύσιμη τιμή).
Αποδείχθηκε λοιπόν από την έξοδο στις αγορές ότι (δυστυχώς) αυτές έχουν μνήμη ελέφαντα. Τι θυμήθηκαν λοιπόν; Θυμήθηκαν το κόστος δανεισμού επί Σαμαρά (το 4,95% δηλαδή) και τις δηλώσεις Τσίπρα ότι εμείς θα παίζουμε νταούλια και εκείνες θα χορεύουν, και μας χόρεψαν, δηλαδή μας τιμώρησαν, αυτές!
Η σκληρή πραγματικότητα είναι η εξής: Αυτό που μας είπαν οι διεθνείς επενδυτές είναι ότι θα επιστρέψετε στις αγορές με χαμηλό κόστος δανεισμού μόνον όταν κάνετε τις απαραίτητες μεταρρυθμίσεις και εξαλείψετε μόνοι σας το πολιτικό ρίσκο (με την έννοια ότι κυβέρνηση και αντιπολίτευση πρέπει να πάψετε επιτέλους να… πολεμάτε ο ένας τον άλλο!).
Και τούτο επειδή οι διεθνείς επενδυτές δεν είναι αφελείς.
Από τη μία πλευρά, γνωρίζουν ότι ο δείκτης κυβερνητικής αποτελεσματικότητας (από τη βάση δεδομένων της World Bank) μας κατατάσσει (μεταξύ 215 χωρών) πολύ χαμηλότερα από τις υπόλοιπες χώρες της ευρωπαϊκής περιφέρειας ως προς τη θέληση ή τη δυνατότητά μας να αντιμετωπίζουμε με φιλικό τρόπο όσους φέρονται διατεθειμένοι να επενδύσουν τα κεφάλαιά τους στην Ελλάδα.
Από την άλλη πλευρά, οι διεθνείς επενδυτές έχουν καταλάβει ότι τα παράλογα πρωτογενή πλεονάσματα (του 3,5% του ΑΕΠ μέχρι το 2022 αλλά και του 2% του ΑΕΠ για 40 έτη μετά) που μας επιβλήθηκαν από την τρόικα καταδεικνύουν ένα (και μόνο ένα) πράγμα, το οποίο ούτε ο κ. Τσίπρας αλλά ούτε και ο κ. Μητσοτάκης έχουν αντιληφθεί. Οτι, δηλαδή, οι εταίροι μας δεν εμπιστεύονται ούτε την ελληνική κυβέρνηση σήμερα, αλλά ούτε και τις επόμενες.
Συνεπώς, προκειμένου να χτίσουμε σχέσεις εμπιστοσύνης με τις αγορές θα πρέπει να προχωρήσουμε στις απαραίτητες μεταρρυθμίσεις και, πριν από το καλοκαίρι του 2018, να έχουμε επιτέλους πετύχει μια συμφωνία μείωσης του χρέους (κάτι που δεν εξαρτάται βέβαια από εμάς). Με τον τρόπο αυτό, οι αγορές θα μειώσουν το premium που απαιτούν για τα ελληνικά ομόλογα.
Oι μεταρρυθμίσεις απαιτούν χρόνο για να αποδώσουν. Εχοντας αυτό κατά νου, καλό θα ήταν λοιπόν να βάλουν και οι εταίροι το χεράκι τους μέσω συγκεκριμένων μέτρων απομείωσης του χρέους! Συνεπώς, χωρίς επίσπευση των διαρθρωτικών αλλαγών (για τις οποίες ευθυνόμαστε εμείς) αλλά και χωρίς συγκεκριμένα μέτρα ελάφρυνσης του χρέους (για τα οποία ευθύνονται βέβαια οι εταίροι), όσες φορές και εάν επιχειρήσουμε ηρωική έξοδο στις αγορές, άλλες τόσες φορές θα εισπράξουμε εφάμιλλο (και βεβαίως απαγορευτικό) κόστος δανεισμού.
* Ο κ. Κ. Μήλας είναι καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Λιβέρπουλ.