Αποψη: Η πρακτική της «εθελοντικής ή στρατηγικής πτώχευσης»

Αποψη: Η πρακτική της «εθελοντικής ή στρατηγικής πτώχευσης»

3' 8" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Μ​​έχρι πρότινος, η πτώχευση ήταν όρος κακόφημος, συνδεδεμένος με άκρως αρνητικά συναισθήματα, καθώς αποτελούσε την έσχατη λύση. Τον τελευταίο καιρό, περνώντας σταδιακά στην εποχή της εξυγίανσης της επιχείρησης, παρατηρείται το εξής φαινόμενο: Οφειλέτες επιδιώκουν οι ίδιοι να εντάξουν έγκαιρα την επιχείρησή τους σε διαδικασία εξυγίανσης για να πετύχουν έναν συγκεκριμένο οικονομικό σκοπό, άσχετο με αυτόν της πτώχευσης. Αυτός μπορεί να είναι, για παράδειγμα, η διαγραφή μέρους των χρεών της επιχείρησης ή η επίτευξη καλύτερων όρων στις συμβάσεις μέσω μιας εκ νέου διαπραγμάτευσης με τους πιστωτές.

Παρατηρείται, λοιπόν, το φαινόμενο οι διοικήσεις προβληματικών επιχειρήσεων, σε αρκετές περιπτώσεις, επιτέλους, να δρουν προληπτικά και όχι εκ των υστέρων, όταν δηλαδή έρχεται το στάδιο της παύσης πληρωμών και είναι πλέον πολύ αργά για να διασωθεί η επιχείρησή τους. Την πρακτική αυτή θα μπορούσε κανείς να την ορίσει ως «εθελοντική ή στρατηγική πτώχευση», το ότι δηλαδή ο οφειλέτης μπαίνει μόνος του, δηλαδή εθελοντικά, σε διαδικασία πτώχευσης-εξυγίανσης, για να πετύχει έναν συγκεκριμένο οικονομικό σκοπό, με βάση το σχέδιο που έχει καταστρώσει και σκοπεύει να επιβάλλει στους πιστωτές του. Τα παραδείγματα στη διεθνή σκηνή υπάρχουν, όπως αυτό της Continental Airlines, που άνοιξε τη διαδικασία του Chapter 11 για να διαπραγματευτεί εκ νέου και να μειώσει τους μισθούς των εργαζομένων της ή του γερμανικού εκδοτικού οίκου Suhrkamp, ο οποίος το 2013 κατάφερε να λύσει μία διαφορά των εταίρων του μέσω μιας πτωχευτικής διαδικασίας.

Το να δρα ένας οφειλέτης προληπτικά και να χρησιμοποιεί μία πτωχευτική διαδικασία στρατηγικά ήταν έως τώρα χαρακτηριστικό ξένο στην ελληνική επιχειρηματική κουλτούρα. Από την εισαγωγή του θεσμού της εξυγίανσης στην ελληνική πραγματικότητα αυτό άλλαξε, βλέποντας ελληνικές επιχειρήσεις να έρχονται ολοένα και πιο κοντά στην πτωχευτική κουλτούρα που επικρατεί στην άλλη μεριά του Ατλαντικού, στην Αμερική. Εκεί κυριαρχεί το ελεύθερο πνεύμα και η εμπιστοσύνη στην ιδιωτική βούληση, με αποτέλεσμα ακόμα και υγιείς επιχειρήσεις να μπορούν να κάνουν χρήση μιας διαδικασίας πτώχευσης-εξυγίανσης (Chapter 11), εφόσον πιστεύουν ότι με κάποιον τρόπο θα τους ωφελήσει. Τους δίνεται έτσι η δυνατότητα να ανοίξουν μία διαδικασία αναδιοργάνωσης πολύ πριν από την πτώχευση και, ενεργώντας στρατηγικά, να πετύχουν τους στόχους τους.

Ο Ελληνας νομοθέτης, μετά τις νέες αλλαγές στον Πτωχευτικό Κώδικα, φαίνεται να φλερτάρει ακόμα περισσότερο με το αμερικανικό δίκαιο και τις αξίες του, επιτρέποντας στους οφειλέτες να ανοίξουν ακόμα και την πτωχευτική διαδικασία πολύ πριν από την πτώχευση, όταν δηλαδή υπάρχει μόνο η πιθανότητα ότι η επιχείρησή του είναι αφερέγγυα. Θέτοντας, λοιπόν, πιο χαλαρά κριτήρια εισαγωγής, ο νομοθέτης κάνει το άνοιγμα της πτωχευτικής διαδικασίας πιο ελκυστικό για τον οφειλέτη και του επιτρέπει να μπει σε μια διαδικασία πολύ νωρίς και αρκετά έγκαιρα, όταν ακόμα η αξία της επιχείρησής του δεν έχει προλάβει να απομειωθεί. Με αυτόν τον τρόπο τού επιτρέπει επίσης, χωρίς να είναι ακόμα ώριμος για πτώχευση, να ανοίξει μια διαδικασία, όπου, απολαμβάνοντας προστασία από μέτρα εκτέλεσης, θα ασκήσει πίεση στους πιστωτές του, με σκοπό την αναδιάρθρωση του χρέους του.

Είναι προφανές ότι ο δρόμος προς τη λεγόμενη «εθελοντική ή στρατηγική πτώχευση» έχει ανοίξει. Αυτό είναι μάλλον κάτι θετικό, διότι συνήθως έχει ως αποτέλεσμα την έγκαιρη αντίδραση του οφειλέτη όταν βρίσκεται μπροστά σε μια δυσκολία, την οποία με τον σωστό χειρισμό και την κατάλληλη στρατηγική θα μπορούσε να μετατρέψει σε ευκαιρία για τον ίδιο σε πρώτη φάση αλλά και για όλους τους υπόλοιπους μακροπρόθεσμα. Αυτό, βέβαια, προϋποθέτει ότι και ο οφειλέτης είναι καλόπιστος, με την έννοια ότι δεν έχει σκοπό να κάνει κατάχρηση των δικαιωμάτων του αλλά να προσφέρει μια λύση που θα είναι βιώσιμη για όλα τα εμπλεκόμενα μέρη. Σε αυτήν τη δύσκολη οικονομική συγκυρία ο νομοθέτης έδρασε, και έδρασε με τόλμη. Μένει να δούμε πώς θα αντιδράσουν οι επιχειρήσεις που βρίσκονται σε αυτήν την κρίσιμη θέση, αν αξιοποιήσουν την ευκαιρία που τους δίνεται, και η πτωχευτική κουλτούρα στην Ελλάδα αρχίζει να αλλάζει προς τη σωστή κατεύθυνση.

* Ο κ. Στέργιος Φράστανλης είναι διδάκτωρ του Πανεπιστημίου του Αμβούργου.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή