Το Σκοπιανό επανέρχεται στο προσκήνιο. Συγκεκριμένοι κύκλοι πέραν του Ατλαντικού εκτιμούν ότι τώρα είναι η κατάλληλη στιγμή να κλείσει οριστικά το θέμα. Το συνδέουν, μάλιστα, με τη συνολικότερη διευθέτηση ενός τριγώνου εκκρεμών ζητημάτων, με τη συμπερίληψη Σερβίας- Κοσόβου και Βοσνίας, υπό τον φόβο περιφερειακών αναταράξεων, δυνητικά αποσταθεροποιητικών. Πράγματι, το Σεράγεβο αποτελεί «μαύρη τρύπα», εκ των κέντρων παράνομων δραστηριοτήτων πάσης φύσεως, με εδραιωμένα τζιχαντιστικά ερείσματα. Στο μέτωπο Βελιγραδίου – Πρίστινας, παρά την ενίσχυση ακραίων δυνάμεων στις πρόσφατες εκλογές του Κοσσυφοπεδίου, υπάρχει σε ορισμένους αξιωματούχους η προσδοκία, ενδεχομένως και ψευδαίσθηση, για προσεκτική, κλιμακωτή εξομάλυνση. Ισως, εδώ να υπήρχε χώρος διαμεσολάβησης για την Ελλάδα, αν και αυτή η σκέψη μπορεί να αποδειχθεί πρόωρη.
Εξίσου εσπευσμένη είναι και η όποια προσπάθεια αναβίωσης της διαδικασίας επίλυσης του ονοματολογικού ζητήματος των Σκοπίων σήμερα, παρότι η νέα κυβέρνηση της ΠΓΔΜ επιδεικνύει μια αξιοπρόσεκτη κινητικότητα. Ειδικότερα στην κατεύθυνση ρύθμισης χρόνιων διενέξεων που την ταλανίζουν, η FYROM ετοιμάζεται να υπογράψει την ερχόμενη εβδομάδα συμφωνία Καλής Γειτονίας με τη Βουλγαρία, η οποία αιωρούνταν από το 1999. Αποσκοπεί, έτσι, στην αποκατάσταση των διμερών σχέσεων, προσβλέποντας στην αμέριστη στήριξη της Σόφιας για ένταξη στο ΝΑΤΟ.
Ομοίως, επιχειρείται επίθεση φιλίας στην Αθήνα, η οποία, ωστόσο, προσώρας έχει επικοινωνιακά και μόνο χαρακτηριστικά. Αυτό επιβεβαιώνεται τόσο από την επανάληψη της θέσης για ένταξη στο ΝΑΤΟ με προσωρινή ονομασία, γνωρίζοντας πως για την Ελλάδα η απόφαση του Βουκουρεστίου του 2008 είναι αδιαπραγμάτευτη όσο και από την επαναφορά της πρότασης Γκρούεφσκι για δημοψήφισμα – εκ του πονηρού στη λογική της απόρριψης από τους πολίτες αν αυτή δεν κριθεί ικανοποιητική. Η Αθήνα έχει καταθέσει από το 2015 εναλλακτικές προτάσεις για την ονομασία και έχει προωθήσει περίπου 25 μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης (ΜΟΕ). Αναμένει, συνεπώς, πράξεις και όχι λόγια από την άλλη πλευρά.
Επίσης, αν δεν σταθεροποιηθεί η νέα κυβέρνηση, δεν μπορούν να εκκινήσουν σοβαρές διαπραγματεύσεις. Χαρακτηριστική της αβεβαιότητας είναι η απειλή των Αλβανών συνοδοιπόρων του πρωθυπουργού Ζάεφ για τη θέση ουδετερότητας της ΠΓΔΜ έναντι της υποψηφιότητας του Κοσόβου στην Unesco ή και αντίστοιχες προειδοποιήσεις για τη μακροημέρευση της κυβέρνησης αν δεν υλοποιηθούν οι πρόνοιες της Αχρίδας υπέρ του αλβανικού στοιχείου. Αρα, συν τω χρόνω θα δοκιμάζεται το modus operandi μεταξύ Σλαβομακεδόνων και Αλβανών. Μία ακόμη πρόκληση για τη σύμπραξή τους αποτελεί η έγκαιρη αποδόμηση του διεφθαρμένου, ισχυρού και διάχυτου σε διάφορα επίπεδα εξουσίας συστήματος Γκρούεφσκι. Συνέπεια των παραπάνω, εφόσον είναι αποσαφηνισμένες οι ελληνικές θέσεις και δεδομένη η πολιτική συγκυρία στις δύο χώρες, δεν αναμένεται προσεχώς εντατικοποίηση των διεργασιών/πιέσεων για λύση του Σκοπιανού.
* Ο δρ Κων. Φίλης είναι διευθυντής Ερευνών Ινστιτούτου Διεθνών Σχέσεων.