Γενιά επιχειρηματικά ανεκπαίδευτη

Γενιά επιχειρηματικά ανεκπαίδευτη

8' 56" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Ο Χάρης Καρώνης δεν είναι ο χαρακτηριστικός τύπος του τραπεζίτη. Το ατημέλητο μούσι, το τζιν, το φούτερ με κουκούλα πάνω από το Τ-shirt, το ανεπιτήδευτο ύφος – τίποτα δεν θυμίζει κορυφαίο στέλεχος χρηματοπιστωτικού οργανισμού. Κι όμως, η εταιρεία του, η Viva (ή, πιο επίσημα, η Viva Υπηρεσίες Πληρωμών Α.Ε.), είναι πλέον από τους βασικούς παίκτες στο εγχώριο τραπεζικό σύστημα, με άδεια έκδοσης ηλεκτρονικού χρήματος από την Τράπεζα της Ελλάδος και δυνατότητα λειτουργίας στο σύνολο του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου (31 χώρες) – ένα προνόμιο που φέτος κινείται δυναμικά για να το εκμεταλλευθεί.

Πώς έφτασε όμως εδώ ο 43χρονος σήμερα Καρώνης, με βλέψεις για να πάει πολύ πιο μακριά; Απόφοιτος δημόσιου σχολείου, με πατέρα ηλεκτρολόγο και με σπουδές ηλεκτρολόγου μηχανικού στο ΤΕΙ Πειραιά τις οποίες εγκατέλειψε πριν πάρει πτυχίο («έπαιζαν πολύ τάβλι στη σχολή και δεν μου άρεσε το τάβλι», εξηγείται), συμμετείχε στα τέλη της δεκαετίας του ’90 στις πρώτες απόπειρες να μπει τάξη στο αναδυόμενο, άναρχο τοπίο του ελληνικού Διαδικτύου. Πιο πριν, σε ηλικία 18 ετών και εμπνευσμένος από την εκπομπή Beavis and Butthead του MTV, είχε ιδρύσει την πρώτη του εταιρεία, με αντικείμενο τα τρισδιάστατα κινούμενα σχέδια (την έκλεισε λίγους μήνες αργότερα).

«Δούλευα μαζί με τον πατέρα μου, που δούλευε για τον εαυτό του, ήταν μέρος της καθημερινότητάς μου μικρός», λέει. «Ηξερα από τότε ότι αυτό θα έκανα κι εγώ – θα δούλευα για τον εαυτό μου. Αλλά είμαι επιχειρηματικά ανεκπαίδευτος, όπως και η γενιά μου γενικότερα. Οσοι ανήκουμε σε αυτή τη γενιά, του ’90, του 2000, φτιάχναμε εταιρείες “επιβίωσης”, για να ζήσουμε από αυτές. Δεν είχαμε μέσα μας την έννοια του επιχειρείν – ότι θα στήσουμε κάτι, θα το πουλήσουμε και μετά θα φτιάξουμε κάτι άλλο».

Στο Πάλο Αλτο

Θυμάται μια συνάντηση στην οποία συμμετείχε πριν από κάποια χρόνια στο Πάλο Αλτο, στην καρδιά της Σίλικον Βάλεϊ, στην οποία είχε μιλήσει μεταξύ άλλων «αυτό το παλικαράκι» που είχε ιδρύσει το YouTube. «Ηταν οκτώ χρόνια μικρότερος από μένα, είχε ιδρύσει δύο εταιρείες, είχε πουλήσει τη δεύτερη –τη YouTube– στην Google και έπειτα από τρία χρόνια θα έφευγε από την Google και θα ξεκινούσε κάτι άλλο. Είχε καταλάβει προ πολλού πράγματα για το επιχειρείν που εγώ μόλις τότε άρχιζα να συνειδητοποιώ».

Για «ανεκπαίδευτος», πάντως, δεν τα έχει πάει άσχημα. Η σοβαρή επιχειρηματική του σταδιοδρομία ξεκινά το 2000 με την ίδρυση της Realize, που εστιάζει στις ψηφιακές εφαρμογές για τράπεζες και τηλεπικοινωνιακούς παρόχους. «Οταν κάποια στιγμή τέλειωσαν οι δουλειές αυτές, βρεθήκαμε με πολλές ιδέες στο συρτάρι και μη έχοντας τι να τις κάνουμε» μου λέει. Κάπως έτσι, προς αξιοποίηση των ιδεών αυτών, ιδρύθηκαν η Viva Numbers (πάροχος τηλεφωνίας μέσω VoIP) και στη συνέχεια, κάποια χρόνια αργότερα, η Viva Payments.

Η Viva Numbers αποδείχθηκε εξαιρετικά προσοδοφόρο εγχείρημα. «Θα μπορούσαμε να είχαμε αποσυρθεί», σχολιάζει. «Για μία δεκαετία άφηνε ένα κέρδος 1,2 με 1,4 εκατ. ευρώ τον χρόνο. Αλλά τι θα έκανα αν αποσυρόμουν; Θα ήταν βαρετά…».

Η Viva Payments άρχισε να παίρνει μορφή με το ξέσπασμα της διεθνούς κρίσης, που οδήγησε τις ελληνικές τράπεζες σε άμεσα μέτρα περιστολής κόστους, ήδη από το καλοκαίρι του 2008. Η απόσταση μεταξύ σύλληψης και υλοποίησης, ωστόσο, αποδείχθηκε μεγάλη και το μονοπάτι δύσβατο. «Γνώριζα ότι είχε ψηφιστεί η Πρώτη Οδηγία για τις Υπηρεσίες Πληρωμών [PSD 1], που θα οδηγούσε σε σπάσιμο του χρηματοπιστωτικού συστήματος σε υποκατηγορίες. Θεώρησα λοιπόν ότι ήταν μεγάλη ευκαιρία να φτιάξουμε ό,τι ετοιμάζαμε για τις τράπεζες στο πεδίο των ψηφιακών πληρωμών σαν κάτι δικό μας» αφηγείται. «Αλλά η πρώτη υπηρεσία που βγάλαμε –εκκαθάριση καρτών για μαγαζιά e-commerce– ήταν το δεύτερο τρίμηνο του ’13, έχοντας ξεκινήσει το ’08». Γιατί; Η Οδηγία για τις Υπηρεσίες Πληρωμών «βγήκε το ’08», εξηγεί. «Η προθεσμία για την ενσωμάτωσή της στην ελληνική νομοθεσία ήταν ο Σεπτέμβριος του ’09. Ο Καραμανλής όμως έκανε εκλογές. Νόμος του κράτους έγινε τελικά το καλοκαίρι του ’10, Πράξη του διοικητή [της Τραπέζης της Ελλάδος] βγήκε τον Νοέμβριο του ’10. Τον Δεκέμβριο, είκοσι και κάτι μέρες αργότερα καταθέσαμε τον φάκελο για την άδεια – τον προετοιμάζαμε δύο χρόνια. Την πήραμε τελικά τον επόμενο Σεπτέμβριο, του ’11». Ακολούθησε ένας χρόνος προετοιμασίας των συστημάτων και η εταιρεία ήταν έτοιμη να αρχίσει λειτουργία το φθινόπωρο του 2012, αλλά καθυστέρησε άλλους έξι μήνες εξαιτίας της απαίτησης οι έμποροι-πελάτες να εγγράφονται σε ΚΕΠ, με γνήσιο υπογραφής.

Παίζουμε έχοντας δεχθεί γκολ από τα αποδυτήρια

Τα σχέδια διεθνούς επέκτασης του ομίλου Viva, το 20% του οποίου πλέον (από τον περασμένο Απρίλιο) ανήκει σε συμφέροντα της οικογένειας Λάτση, είναι αναμφίβολα φιλόδοξα. Η υλοποίησή τους, ωστόσο, δηλαδή η παρουσία των υπηρεσιών της Viva με αξιώσεις στις μεγαλύτερες αγορές του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου δεν είναι απλή υπόθεση. Το «μεγάλο και βασικό πρόβλημα», σύμφωνα με τον Χάρη Καρώνη, είναι ότι «η Ευρώπη δεν είναι μία. Κάθε χώρα έχει τις ιδιομορφίες της, το χρηματοπιστωτικό της σύστημα έχει αναπτύξει τις δικές του συνήθειες. Αυτές τις ιδιομορφίες πρέπει να τις ανακαλύψεις, να αποφασίσεις αν θες να τις εξυπηρετήσεις και μετά να δεις πώς».

Η Viva έχει ανοίξει γραφεία στο Λονδίνο, στις Βρυξέλλες και στην Κύπρο, ενώ «ετοιμαζόμαστε και για εξαγορές σε δύο χώρες. Ο στόχος είναι να έχουμε παρουσία σε επτά χώρες ώς το τέλος της χρονιάς. Το go-to-market, πάντως, θέλει πολλή ανάλυση, προετοιμασία, ενσωμάτωση στην αγορά».

Tο μεγάλο άνοιγμα της εταιρείας στο εξωτερικό συνδυάζεται με την εισαγωγή στη ζωή των Ευρωπαίων, της Δεύτερης Οδηγίας για τις Υπηρεσίες Πληρωμών (PSD 2), την οποία πρέπει τα κράτη-μέλη να έχουν ενσωματώσει στην εθνική τους νομοθεσία ώς τον ερχόμενο Ιανουάριο. Το Economist έχει περιγράψει την επίδραση που θα έχει η νέα Οδηγία, με «σεισμό», που θα απειλήσει πολλά από τα προνόμια των παραδοσιακών τραπεζικών ιδρυμάτων, μεταξύ άλλων υποχρεώνοντάς τα να παρέχουν δεδομένα για τους λογαριασμούς των καταθετών τους σε νεοφυείς τεχνολογικές εταιρείες που δραστηριοποιούνται στον κλάδο (fintech).

«Αλλάζει το κανονιστικό πλαίσιο, στην κατεύθυνση του να διευκολύνεται ο πελάτης να φύγει από ένα ίδρυμα και να πάει σε ένα άλλο», εξηγεί ο Καρώνης. Η PSD 2, σημειώνει, «θεσπίζει τους όρους του ανταγωνισμού» μεταξύ των νέων και των παλαιών παικτών, αλλά ο βαθμός στον οποίο θα καταρρίψει τους φραγμούς εισόδου που υφίστανται ώς σήμερα «θα εξαρτηθεί από την εφαρμογή της». «Ο χρηματοπιστωτικός κλάδος κινείται με πολύ αργούς ρυθμούς. Εμείς χρειαστήκαμε οκτώ χρόνια και 22 εκατ. ευρώ για να βρεθούμε εδώ που είμαστε». Ο ίδιος θεωρεί τον εαυτό του τραπεζίτη; «Ναι, γιατί έχω όλες τις ευθύνες που έχει ένας τραπεζίτης» στον τομέα των πληρωμών.

Οι πόνοι της ανάπτυξης

Το προσωπικό της εταιρείας έχει αυξηθεί για να ευθυγραμμιστεί με τα επεκτατικά της σχέδια: από 120 άτομα πριν από ενάμιση χρόνο, απασχολεί σήμερα περίπου 200. Πόσο δύσκολη ήταν αυτή η διαδικασία, σε μία χώρα όπου πολύ λίγες μικρομεσαίες επιχειρήσεις κάνουν τη μετάβαση σε μεγαλύτερη κλίμακα;

«Αντιμετωπίσαμε όλα τα προβλήματα μικρών εταιρειών που μεγαλώνουν», λέει ο Χ. Καρώνης. «Οργανωτικά θέματα, διαδικαστικά – τα πάντα. Οταν μία εταιρεία είναι μικρή, ο κάθε εργαζόμενος παίρνει πάνω του πολλά. Καθώς η εταιρεία μεγαλώνει, δημιουργούνται όλο και πιο εξειδικευμένοι ρόλοι. Ενα από τα πιο δύσκολα πράγματα ήταν να βρούμε τη σωστή ισορροπία σχετικά με τους νέους ρόλους και τον βαθμό εξειδίκευσης του καθενός. Κάποιοι άνθρωποι που ήταν ιδανικοί για μια θέση πριν από δύο χρόνια, είναι σήμερα βαρίδια. Αυτό είναι πολύ δύσκολο να το καταλάβεις, αλλά και να το διαχειριστείς».

Παράλληλα, ήταν πρόβλημα «να βρούμε άτομα με τα προσόντα για συγκεκριμένες, απαραίτητες θέσεις». Οπως εξηγεί, «δεν έχουμε μεγάλες εταιρείες» στην Ελλάδα, «με αποτέλεσμα τα στελέχη μας να μην έχουν την εμπειρία» που προέρχεται από την προϋπηρεσία σε ένα πιο δομημένο και διαφοροποιημένο εργασιακό περιβάλλον.

«Εχουμε μια πολύ μικρή αγορά», τονίζει ο Καρώνης. Το μικρό αυτό μέγεθος «αναγκάζει τον επιχειρηματία να κάνει περισσότερες δουλειές από ό,τι θα έκανε σε μια μεγαλύτερη αγορά και να τις κάνει λιγότερο καλά» και «δεν του παρέχει την κρίσιμη μάζα που θα του επέτρεπε πιο εύκολα να επεκταθεί στο εξωτερικό. Παίζουμε έχοντας δεχθεί γκολ από τα αποδυτήρια».

Σαν να μην έφτανε αυτό, προσθέτει, η κρίση έχει πλήξει την εικόνα των ελληνικών εταιρειών στο εξωτερικό, που «συμπαρασύρεται από την εικόνα της χώρας». «Το έχουμε βιώσει αυτό», λέει. «Ξέρεις τι είναι να πηγαίνεις σε ένα ραντεβού 45 λεπτών και η πρώτη μισή ώρα να αναλώνεται στο αν θα κλείσει η αξιολόγηση ή αν θα χρεοκοπήσει η χώρα;». Τίθεται το θέμα της πιθανής εξόδου της Ελλάδας από το ευρώ στις συζητήσεις αυτές; «Φυσικά. Οποιος έχει πάει στο εξωτερικό να συζητήσει για δουλειές το έχει αντιληφθεί».

Το κουτί της Πανδώρας

Λιγότερο από δύο χρόνια μετά το επίσημο λανσάρισμα της Viva Payments, ήλθε στην εξουσία ο ΣΥΡΙΖΑ, και ένας υπουργός Οικονομικών με μια ιδιαίτερη κλίση σε ηλεκτρονικά συστήματα πληρωμών. Ο Χ. Καρώνης αφήνει να εννοηθεί ότι τα σχέδια Βαρουφάκη ήταν όντως γνωστά μεταξύ των υψηλά ιστάμενων του τραπεζικού συστήματος. «Τεχνικά υλοποιούνται τα πάντα», σημειώνει, αλλά προσθέτει με νόημα: «Τα δικά μας συστήματα είναι φτιαγμένα για πραγματικά νομίσματα και δεν θα τα άφηνα ποτέ να χρησιμοποιηθούν για ψευτονομίσματα, εκτός του πλαισίου της ΕΚΤ».

Θεωρεί ότι ο διαχωρισμός μεταξύ παράλληλου συστήματος πληρωμών και παράλληλου νομίσματος έχει βάση; «Δεν έχει σχέση ο σκοπός. Μπορεί να θέλεις να δημιουργήσεις ένα παράλληλο εργαλείο ρευστότητας. Οταν κάποιος ανοίγει το Κουτί της Πανδώρας, δεν ξέρει τι τερατούργημα θα προκύψει».

Οι έλεγχοι στην κίνηση κεφαλαίου οδήγησαν σε θεαματική αύξηση των ηλεκτρονικών πληρωμών. Ωστόσο, ο Χάρης Καρώνης αρνείται ότι αποτέλεσαν θετική εξέλιξη.

Την περίοδο εκείνη, η Viva επεκτεινόταν από το ηλεκτρονικό εμπόριο στον υλικό κόσμο. «Τα capital controls έκαναν τις τράπεζες να ασχοληθούν με τα POS. Κακώς, με την έννοια ότι πουθενά στην Ευρώπη δεν ασχολούνται οι τράπεζες με την εκκαθάριση καρτών – αλλά το έκαναν. Ετσι συμβαίνει συνήθως σε μικρότερες αγορές, με λιγότερη εξειδίκευση».

Ο επικεφαλής της Viva θεωρεί ότι θα αργήσουν να αρθούν τα capital controls. Ηδη έχουν αργήσει, σημειώνω. Οι Κύπριοι έπειτα από δύο χρόνια είχαν επιστρέψει σε καθεστώς ελεύθερης ροής κεφαλαίων. «Οι Κύπριοι όμως κάθισαν σε ένα τραπέζι όλοι μαζί και σταμάτησαν να τσακώνονται».

Η συνάντηση

Ο επικεφαλής της Viva ξενάγησε την «Κ» στα γραφεία της εταιρείας στον Παράδεισο Αμαρουσίου. Μας έδειξε, μεταξύ άλλων, την αίθουσα συσκέψεων που χρησιμοποιείται για brainstorming και τον χώρο παρουσιάσεων της Viva Nest, του προγράμματος ψηφιακής καινοτομίας και νέας επιχειρηματικότητας που έχει αναπτύξει ο όμιλος σε συνεργασία με το Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών. Στη συνέχεια κατευθυνθήκαμε στο Pausa, ένα κομψό ιταλικό εστιατόριο δίπλα στο δαχτυλίδι του ΟΤΕ. Το κόστος του γεύματος –λαχανικά σχάρας, ρολάκια μελιτζάνας, παραψημένο μπιφτέκι (το ζήτησε στα όρια του καμένου) και νιόκι με σαλσίτσια (καυτερό λουκάνικο)– ανήλθε στα 60 ευρώ.

Oι σταθμοί του

1974

Γεννιέται στην Αθήνα.

1992

Εισάγεται στη σχολή Ηλεκτρολόγων – Μηχανολόγων του ΤΕΙ Πειραιά.

1996-1999

Ηγείται της ομάδας ανάπτυξης και λειτουργίας Groovy Net που δραστηριοποιείται ως Internet Service Provider (ISP).

2000

Ιδρύει τη Realize S.A., που αρχικά ειδικεύεται κυρίως στο ψηφιακό μάρκετινγκ.

2005

Ιδρύει τη Viva, η οποία εξελίσσεται σε έναν από τους πιο δυναμικά αναπτυσσόμενους παρόχους υπηρεσιών μέσω Διαδικτύου.

2010

Ιδρύει τη Viva Payments, την πρώτη ελληνική εταιρεία που διαθέτει άδεια ιδρύματος ηλεκτρονικού χρήματος στην Ελλάδα.

2015

Φέρνει στην αγορά το Viva Wallet, το πρώτο ηλεκτρονικό πορτοφόλι στην Ελλάδα.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή