Οι «λάτιν φαντασιώσεις» του κ. Τσίπρα και του ΣΥΡΙΖΑ

Οι «λάτιν φαντασιώσεις» του κ. Τσίπρα και του ΣΥΡΙΖΑ

3' 47" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Ηταν Μάιος του 2012, λίγο μετά τις πρώτες εκλογές, όταν ο Αλέξης Τσίπρας έδινε την πρώτη του συνέντευξη στον Guardian. Η εφημερίδα τον περιέγραφε τότε ως τον «38χρονο φλογερό πολιτικό στα χέρια του οποίου μπορεί πλέον να βρίσκεται η μοίρα της Ευρωζώνης». Η ανταποκρίτρια –η ίδια στην οποία πριν από δύο εβδομάδες ο Τσίπρας εξομολογήθηκε τα πρώιμα λάθη του– μετέφερε και τις εκμυστηρεύσεις των συνεργατών του προέδρου του ΣΥΡΙΖΑ. Θαυμάζει, της είχαν πει, τον Ούγκο Τσάβες. «Είναι ένας από τους ήρωές του. Εχουν και την ίδια μέρα γενέθλια». Γεννημένοι και οι δύο την 28η Ιουλίου, με ακριβώς 20 χρόνια διαφορά.

Εκτοτε έχει σε πολλές περιστάσεις φανεί ότι το κοινό ωροσκόπιο με τον Τσάβες δεν ήταν το μόνο που συνέδεε τον Αλέξη Τσίπρα με την Μπολιβαριανή Δημοκρατία της Βενεζουέλας. Η Λατινική Αμερική ήταν από την αρχή η μήτρα των πολιτικών φαντασιώσεων του ΣΥΡΙΖΑ.

Ο Αλιέντε και τα λάχανα

Η ταύτιση της ελληνικής Αριστεράς με τα τραύματα της Νότιας Αμερικής έχει τις ιστορικές της ρίζες στον κοινό εχθρό της δεκαετίας του ’70: τον αμερικανικό ιμπεριαλισμό που εγκαθιστούσε, εδώ κι εκεί, δικτατορίες. Αυτό ήταν το ιδεολογικό υπόστρωμα πάνω στο οποίο φύτρωσαν και ορισμένες από τις θεμελιώδεις αντιλήψεις του τσιπρικού ΣΥΡΙΖΑ. Ηλεκτρισμένος από τις δημοσκοπήσεις που προέβλεπαν την εκλογική του εκτόξευση τον Απρίλιο του 2012, ο Τσίπρας δεν συνέκρινε τον εαυτό του μόνο με τον Τσάβες – που ακόμη ζούσε και βασίλευε στη Βενεζουέλα. Τον συνέκρινε και με τον Σαλβαντόρ Αλιέντε, για να εξηγήσει πώς φανταζόταν τη δοκιμασία της πρώτης φοράς Αριστερά. «Η εξουσία δεν κερδίζεται μόνο από μια εκλογική αναμέτρηση», έλεγε τότε (σε συνέντευξή του στον Σταύρο Θεοδωράκη στο protagon.gr). «Η εξουσία είναι μια διαρκής πάλη. Την εξουσία δεν την ασκεί μόνο ο πρωθυπουργός αλλά και οι τράπεζες, τα κανάλια, οι μεγαλοεπιχειρηματίες. Οταν πήρε την εξουσία ο Αλιέντε, έκαναν στάση επενδύσεων οι μεγαλοκεφαλαιούχοι και οι πολυεθνικές και τον φάγανε λάχανο».

Αυτή η φοβία περί «αριστερής παρένθεσης» και η σύστοιχη προσπάθεια σάρωσης όλων των «εμποδίων», που θα μπορούσαν να προκαλέσουν την παρένθεση, έμελλε να καθοδηγήσει την πολιτική του κυβερνώντος ΣΥΡΙΖΑ, ακόμη και μετά τη μνημονιακή στροφή του.

Αργεντίνικη νύχτα

Περισσότερο από τη Χιλή, όμως, στη ρητορική και τη σκέψη του αντιπολιτευόμενου ΣΥΡΙΖΑ κεντρική θέση είχε η Αργεντινή. Ηταν η χώρα που, σύμφωνα με την αντιμνημονιακή αφηγηματική επεξεργασία, είχε υποφέρει και εν τέλει εκδιώξει το ΔΝΤ.

Προτού ο Τσίπρας φτάσει να ευχηθεί εντός του Κοινοβουλίου «μακάρι να είχαμε γίνει Αργεντινή», στην κάτω πλατεία της αγανάκτησης ανέμιζαν αργεντίνικες σημαίες. Ανέμιζαν ελικόπτερα από χαρτόνι, σε ανάμνηση της ταπεινωτικής «απόδρασης» του προέδρου Ντε λα Ρούα από την Casa Rosada –το προεδρικό μέγαρο– που το 2001 είχαν πολιορκήσει αγριεμένοι χιλιάδες διαδηλωτές.

Ο αντιμνημονιακός ΣΥΡΙΖΑ προσπάθησε να εισαγάγει πολιτική τεχνογνωσία για το πώς οι πλατείες μπορούν να ρίξουν τις συνθηκολογημένες με το ΔΝΤ κυβερνήσεις. Εισήγαγε –τουλάχιστον ρητορικά– και ιδέες για την αντιμετώπιση του χρέους και σενάρια υπέρβασης μιας σύγκρουσης με τους δανειστές.

Το πρότυπο Λούλα

Το άλλο σκέλος της πολιτικής τεχνογνωσίας που κατέληξε να διαμορφώσει –και ακόμη διαμορφώνει– την ατζέντα του ΣΥΡΙΖΑ ήταν οι μέθοδοι αντιμετώπισης αυτού που ονομάστηκε «ανθρωπιστική κρίση». Ο όρος βρίσκεται ακόμη στα πρωθυπουργικά χείλη – ακούστηκε μόλις την περασμένη Τρίτη στη συζήτηση στη Βουλή. Εχοντας ως πρότυπο τις επιτυχίες του Λούλα στη Βραζιλία και τα «μπολιβαριανά προγράμματα» του καθεστώτος Τσάβες στη Βενεζουέλα, ο ΣΥΡΙΖΑ διαμόρφωσε μεγάλο μέρος του προγράμματός του σαν να είχε να αντιμετωπίσει και στην Ελλάδα τις ίδιες τριτοκοσμικές ελλείψεις. Στις αναλύσεις του κόμματος, η Ελλάδα δεν ήταν μια συρρικνωμένη ευρωπαϊκή οικονομία που έπρεπε να καλύψει το χαμένο έδαφος· ήταν κατεστραμμένη και ταυτιζόταν με χώρες που, παρά την πρόοδό τους, βρίσκονταν ακόμη σε άλλη ιστορική φάση. Σε μια χώρα με ευρωπαϊκές προσδοκίες ο ΣΥΡΙΖΑ υπόσχεται ακόμη επιδόματα βοήθειας και σχολικά συσσίτια.

Η αντίληψη περί ολοσχερούς καταστροφής φαίνεται τώρα καθαρά ότι ενέπνευσε στον Τσίπρα και στον κύκλο του σχέδια σύγκρουσης με τους εταίρους και βελούδινης –ή λιγότερο βελούδινης– εξόδου από την Ευρωζώνη. Τα σχέδια αυτά δεν θα είχαν φτάσει τόσο κοντά στην υλοποίησή τους, αν το τσιπρικό επιτελείο δεν είχε πεισθεί ότι θα έβρισκε αρωγή σε εκείνους που αντιλαμβανόταν ως συμμάχους εκτός Ευρώπης.

Σε ό,τι αφορά τη Λατινική Αμερική, είχε δοκιμάσει να καλλιεργήσει αυτές τις συμμαχίες, τόσο με τα επίσημα ταξίδια του προέδρου του ΣΥΡΙΖΑ σε Αργεντινή, Βραζιλία, Βενεζουέλα όσο και με τις κρυφές αποστολές των στενότερων εκ των συνεργατών του. Το ότι οι προσδοκίες αυτές δεν βασίζονταν μόνο στους Λατινοαμερικανούς συντρόφους, το ότι κατευθύνονταν και στις άλλες μυθικές πατρίδες του σοσιαλισμού, τη Ρωσία και την Κίνα, αντανακλά και την αναλογία μεταξύ ρεαλισμού και φαντασίωσης στη «στρατηγική» του ΣΥΡΙΖΑ. Αναλογία, που επιβεβαιώθηκε όταν η «στρατηγική» συναντήθηκε με την πραγματικότητα, στο Πεκίνο και στο Κρεμλίνο.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή