Η επιδότηση της δικτατορίας στην Αριστερά δεν περιορίστηκε στην πολιτική υπεραξία. Ηταν κυρίως ιδεολογική και πνευματική. Ωσπου να φτάσουμε στη σημερινή κατάρρευση, καλώς ή κακώς, εθεωρείτο σκάνδαλο να θέλεις να μιλήσεις ως διανοούμενος χωρίς να προτάξεις το αριστερό σου πρόσημο. Αντικομμουνιστής ή φιλελεύθερος; Πιπέρι στο στόμα. Ηταν η εκδίκηση των συνταγματαρχών στη δημοκρατία. Ούτως ή άλλως, ο λεγόμενος πνευματικός διάλογος λειτουργούσε σε επίπεδο δηλώσεων, αδιαφορώντας ως επί το πλείστον για την παραγωγή έργου. Ταυτίσαμε την ελευθερία του λόγου με το δικαίωμα στο τραγούδι, στον ύμνο ή στον θρήνο. Και είναι ωραίο το τραγούδι. Δίνει ρυθμό στην ψυχή και τη λυτρώνει. Ομως δεν φτάνει για να σε βοηθήσει να σταθείς απέναντι στην πραγματικότητα της ζωής σου.
Η δημοκρατία τραγουδούσε. Απ’ τη Μελίνα ώς τον Νταλάρα, και απ’ το λαϊκό ώς το έντεχνο. Και ο λεγόμενος πνευματικός κόσμος τραγουδούσε με τον τρόπο του, είτε υπογράφοντας διακηρύξεις είτε στο πλευρό των πολιτικών, στα μπαλκόνια. Μπορεί να μου διαφεύγει, αλλά αν δεν κάνω λάθος, κανένας από τους «Γάλλους» που κυριαρχούσαν τότε στα βιβλιοπωλεία και στις εκπομπές, κανένας απ’ αυτούς τους αριστερούς δεν ανέλυσε τη σημειολογία του συνθήματος «Ψωμί-Παιδεία-Ελευθερία». Δεν αναρωτήθηκε πώς είναι δυνατόν ένα σύνθημα που βγαίνει από τις αποθήκες της Ιστορίας, από το οπλοστάσιο της Τρίτης Διεθνούς, να είναι το σύνθημα μιας νεολαίας που ζει στο τέλος του εικοστού αιώνα; Τους έφτανε που το υιοθέτησε η Αριστερά. Μα ο διανοούμενος δεν κάνει πολιτική σαν τον βουλευτή της Β΄ Αθηνών. Ο ρόλος του είναι να εντοπίζει και να αποκαλύπτει τη σημασία εκεί που ο πολιτικός την κρύβει για να επιβιώσει.
Ποια διανόηση επεξεργάστηκε τη συνάφεια της ευρωπαϊκής πορείας της Ελλάδας με την κατάσταση του αστισμού; Ο Παναγιώτης Κονδύλης το έκανε, για παράδειγμα, ο οποίος όμως εθεωρείτο σχεδόν περιθωριακός. Οσο για την αριστερή διανόηση, από τους πιο σοβαρούς, τον Κωνσταντίνο Τσουκαλά, ώς τις κωμικές παραφυάδες τους –ονόματα δεν λέω– κατανάλωσαν τη φαιά ουσία τους για να νομιμοποιήσουν την πολιτική τους ένταξη στην Αριστερά. Κατέληξε, δυστυχώς για τον ίδιο, από πρόεδρος του εθελοντισμού στους Ολυμπιακούς να διαπρέψει διά της σιωπής του ως βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ.
Η αριστερή διανόηση υποτάχθηκε καιροσκοπικά στην πολιτική ανάγκη προδίδοντας τον εαυτό της. Η κατάντια της σημερινής Αριστεράς οφείλεται, εν πολλοίς, στην αδυναμία της διανόησής της να παραγάγει σκέψη για την Ελλάδα. Οι Ερινύες ξεδοντιάστηκαν. Οι Γαβρόγλου δεν αλωνίζουν τυχαία.