Ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ κινείται επιθετικά έναντι των μεγαλύτερων εμπορικών εταίρων της χώρας του. Θέτει στο στόχαστρο εισαγόμενα προϊόντα που θεωρεί ότι πλήττουν τα αντίστοιχα Αμερικανών παραγωγών. Γι’ αυτό οι αρμόδιες ομοσπονδιακές αρχές έχουν κάνει μέχρι σήμερα 51 έρευνες σε διάφορα προϊόντα, όπως ο κινεζικός χάλυβας και το αλουμίνιο, η καναδική ξυλεία και οι μαύρες ελιές Ισπανίας.
Ποιο είναι το διακύβευμα; Το ότι χώρες όπως η Κίνα, o Καναδάς και η Ισπανία, επωφελούμενες από τις κρατικές επιδοτήσεις, εξάγουν στις ΗΠΑ τα προϊόντα τους σε χαμηλότερες τιμές από τις ισχύουσες στην εκεί αγορά. Δημιουργείται, ως εκ τούτου, το φαινόμενο του ντάμπινγκ. Στις 25 Απριλίου, η Ουάσιγκτον επέβαλε σε πέντε καναδικές εταιρείες ξυλείας δασμούς που κατά μέσον όρο φθάνουν το 20%. Ο πρώτος που έκανε κάτι τέτοιο ήταν ο πρώτος πρόεδρος των ΗΠΑ, Τζορτζ Ουάσιγκτον.
Το θέμα της ξυλείας μεταξύ ΗΠΑ και Καναδά είναι παλιό και ακανθώδες, όπως και εκείνο των γαλακτοκομικών προϊόντων. Ο Καναδάς σχεδόν απαγορεύει τις εισαγωγές, εκτός ελαχίστων εξαιρέσεων. Στον Καναδά, οι υλοτομικές εταιρείες κάνουν την ξύλευση σε δάση που ανήκουν στο Δημόσιο και καταβάλλουν ένα τίμημα. Αντιθέτως, στις ΗΠΑ οι εκτάσεις είναι ιδιωτικές και η εκμετάλλευσή τους γίνεται από ιδιώτες. Το καθεστώς στον Καναδά οι Αμερικανοί το ερμηνεύουν ως ένα είδος κρατικής επιδότησης. «Το σενάριο είναι άκρως προβλέψιμο. Μας θυμίζει το ημερολόγιο των Μάγια, όπου τα πρώτα 100 χρόνια είναι καλή η σοδειά και ακολουθεί μία δεκαετία χάους», επισημαίνει η Λόρα Ντόσον, διευθύντρια του Ινστιτούτου Καναδά, στο ερευνητικό ίδρυμα «Κέντρο Γουίλσον» των ΗΠΑ.
Πέραν της καναδικής ξυλείας, καρφί στο μάτι των Αμερικανών είναι και ο κινεζικός χάλυβας. Η Ουάσιγκτον απειλεί με τη λήψη δραστικών μέτρων για τις εισαγωγές του προϊόντος, ωστόσο ακόμα δεν έχει κάνει κάτι. Η πλημμυρίδα φθηνού μετάλλου στις αγορές της Δύσης είχε θορυβήσει και τις Βρυξέλλες, οι οποίες έθεσαν το θέμα στο Πεκίνο. Ο κλάδος του χάλυβα συρρικνώνεται στην Ευρώπη και δέχεται πολλαπλά πλήγματα.
Βέβαια, τον τελευταίο καιρό οι εξαγωγές από την Κίνα μειώνονται δραστικά, εξαιτίας των περιοριστικών μέτρων που έχουν λάβει ορισμένες από τις εμπορικές εταίρους της αλλά και εξαιτίας εσωτερικών αλλαγών. Η κινεζική κυβέρνηση έχει διακόψει τη λειτουργία παράνομων εργοστασίων χάλυβα και βελτίωσε την εγχώρια ζήτηση, οπότε οι πωλήσεις στο εσωτερικό της χώρας ενισχύθηκαν. Το πρώτο εξάμηνο του 2017 οι εξαγωγές χάλυβα στις ΗΠΑ μειώθηκαν κατά 28% στα 41 εκατ. μετρικούς τόνους, σύμφωνα με τα στοιχεία των τελωνειακών αρχών.
Αυξητικά κινούνται, όμως, οι εξαγωγές επιτραπέζιων μαύρων ελιών στην Αμερική, οι οποίες αποδεικνύονται δημοφιλέστατες. Χρησιμοποιούνται κατά κόρον σε σαλάτες, πίτσες και άλλα εδέσματα. Προέρχονται κυρίως από την Ισπανία και από την Ελλάδα και, ως επιδοτούμενες από την Ε.Ε., απειλούν τους ελαιοπαραγωγούς της Καλιφόρνιας – σε αυτήν την πολιτεία των ΗΠΑ καλλιεργείται η ελιά. Στο απόγειό του ο κλάδος είχε 20 μονάδες τυποποίησης και 1.100 καλλιεργητές, ενώ τώρα απέμειναν 2 μονάδες και 890 ελαιοπαραγωγοί. Την περίοδο 2015 – 2106 εισήχθησαν στις ΗΠΑ 167.000 μετρικοί τόνοι μαύρης ελιάς, εκ των οποίων οι μισοί από την Ισπανία. Οι ενώσεις των Ευρωπαίων αγροτών θεωρούν ότι αδίκως βρέθηκαν στο στόχαστρο, προειδοποιώντας ότι, αν επιβληθούν δασμοί στις ελιές, ίσως την ίδια τύχη έχουν και άλλα αγροτικά προϊόντα.
Πάντως, ανάλυση του Κέντρου Ερευνών για την Οικονομική Πολιτική στο Λονδίνο αναφέρει ότι οι μεγαλύτεροι εμπορικοί εταίροι των ΗΠΑ έχουν πάρει πολύ λιγότερα μέτρα προστατευτισμού απέναντι στις αμερικανικές επιχειρήσεις μέχρι στιγμής φέτος.