Ο ισπανικός εμφύλιος, με το πολιτικό, ιστορικό και τραγικό φορτίο του, έχει κατά καιρούς υπάρξει πηγή έμπνευσης για δεκάδες μυθιστορηματικές δημιουργίες. Μια τέτοια του Καταλανού συγγραφέα Joan Sales μεταφέρει στη μεγάλη οθόνη ο Αγκουστί Βιγιαρόνγκα («Μαύρο ψωμί»), ολοκληρώνοντας μια τριλογία ταινιών που αναφέρονται σε αυτή την κορυφαία πτυχή της σύγχρονης ιστορίας της πατρίδας του. Ο «Αβέβαιος θρίαμβος» ωστόσο δεν είναι μια πολεμική ταινία· αντιθέτως, διαβάζεται ως ερωτικό δράμα, τοποθετημένο μέσα στη δίνη του πολέμου.
Στο μέτωπο της Αραγωνίας το 1937, ο Λουίς, νεαρός αξιωματικός του ρεπουμπλικανικού στρατού, βρίσκεται αδρανής με τη μονάδα του σε κάποιο χωριό της επαρχίας. Παρότι παντρεμένος με παιδί, γνωρίζει και ερωτεύεται την Καρλάνα, μια ντόπια χήρα αρχόντισσα, που κουβαλά πολλά μυστικά. Ταυτόχρονα ο καλύτερός του φίλος, Σολέρας, είναι κρυφά ερωτευμένος με τη γυναίκα του Λουίς. Δύο ερωτικά τρίγωνα σχηματίζονται, καθώς οι καταστάσεις ωθούνται στα άκρα και οι άνθρωποι καλούνται να επιβιώσουν –και ψυχικά– σε ένα περιβάλλον πόνου και καθημερινής εξαχρείωσης.
Ο Βιγιαρόνγκα επιλέγει να δείξει την τραγικότητα του εμφύλιου πολέμου με όχημα την ψυχογραφική ανάλυση των ηρώων του. Οι άνθρωποι αυτοί, έξω από την κυρίως δράση του μετώπου, μοιάζουν ρημαγμένοι, εσωτερικά ηττημένοι – και μάλλον αδιάφοροι για την τελική έκβαση του πολέμου. Σε ένα φιλμ έντονα αντιηρωικό, οι πάντες επαναπροσδιορίζουν τις σχέσεις τους – με τον έρωτα, τη φιλία, τη θρησκεία, την πολιτική ιδεολογία κ.ο.κ. Ολα αυτά στο πλαίσιο του ατμοσφαιρικού δράματος το οποίο, αν και έχει αδυναμίες, είναι συναισθηματικά ειλικρινές και πολιτικά έντιμο με το θέμα του.
Οσο για τις διάφορες άλλες κινηματογραφικές ταινίες που κινούνται γύρω από τον ισπανικό εμφύλιο, μπορούμε με μια πρώτη ματιά να ξεχωρίσουμε τρεις επιλογές. Αρχικά τη μεταφορά του κλασικού «Για ποιον χτυπά η καμπάνα» (1943) του Χέμινγουεϊ, από τον Σαμ Γουντ, με τους Γκάρι Κούπερ και Ινγκριντ Μπέργκμαν να υποδύονται ιδανικά ένα ζευγάρι που γνωρίζεται και ερωτεύεται μέσα στον πόλεμο. Την παράσταση, βεβαίως, κλέβει με τη «θεατρική» –και βραβευμένη με Οσκαρ– ερμηνεία της στον ρόλο της Πιλάρ η Κατίνα Παξινού. Από την άλλη, το πιο σπουδαίο ίσως φιλμ σχετικά με το θέμα είναι το «Γη και ελευθερία» του Κεν Λόουτς. Ο Βρετανός σκηνοθέτης, με καθαρό πολιτικό στίγμα και κριτική ματιά, μιλάει για τη μάχη κατά του φασισμού αλλά και τις ενδογενείς κόντρες του δημοκρατικού στρατοπέδου.
Πρωταγωνιστής του είναι ένας άνεργος Βρετανός κομμουνιστής (Ιαν Χαρτ), ο οποίος θα φτάσει στην Ισπανία το 1937, για να πολεμήσει στο πλευρό διαφορετικών δημοκρατικών ομάδων. Τέλος, για όσους προτιμούν και μια δόση… παραμυθιού, ο «Λαβύρινθος του Πάνα» του Γκιγιέρμο ντελ Τόρο περιγράφει με τρόπο απολαυστικά υπερρεαλιστικό –και οπτικά υπέροχο– την ανάγκη φυγής από το καθεστώς της καταπίεσης και της ανελευθερίας.
Το βαρόμετρο της εβδομάδας
Στο «Baby Driver» ο Εντγκαρ Ράιτ («Ο Σκοτ Πίλγκριμ εναντίον των 7 πρώην») εφαρμόζει επιτυχημένα την καταιγιστική συνταγή της περιπέτειας μετά… μουσικής. Ο ήρωάς του, ένας νεαρός και απίστευτα ταλαντούχος οδηγός διαφυγής από ληστείες, παγιδεύεται σε μια «δουλειά» καταδικασμένη εξαρχής σε αποτυχία. Απέναντί του ένα απαιτητικό αφεντικό (Κέβιν Σπέισι) και δύο ημιπαράφρονες «συνάδελφοι» (Τζον Χαμ, Τζέιμι Φοξ). Διασκεδαστική και με καλό ρυθμό ταινία δράσης, με δεκάδες εντυπωσιακά stunts, τη μουσική σε υψηλά ντεσιμπέλ και λαμπερούς πρωταγωνιστές.
Στο γαλλικό ιατρικό δράμα «150 milligrams», μια μαχητική γιατρός από την επαρχία στρέφεται κατά μιας από τις κορυφαίες φαρμακοβιομηχανίες, επιδιώκοντας την απόσυρση ενός επικίνδυνου για την καρδιά σκευάσματος. Συγκινητικό, αν και κάπως μακροσκελές δράμα, πάνω σε ένα πολύ σοβαρό ζήτημα της σύγχρονης εποχής.
Στο «Atomic Blond» η πανέμορφη Σαρλίζ Θέρον μεταμορφώνεται σε αμείλικτη κατασκοπο-πολεμική μηχανή της βρετανικής ΜΙ6, που αναλαμβάνει μια επικίνδυνη αποστολή στο Βερολίνο, παραμονές της πτώσης του Τείχους. Το ατελείωτο κυνηγητό, το παιχνίδι των διπλών πρακτόρων και οι κλασικές ανατροπές του θρίλερ διανθίζονται ιδανικά από την «κομίστικη» ατμόσφαιρα και τα ευρηματικά τρικ, ειδικά στις σκηνές μάχης, του πρωτοεμφανιζόμενου σκηνοθέτη (και πρώην stuntman) Ντέιβιντ Λέιτς. Δίπλα στη Θέρον, απολαυστικός είναι και ο Τζέιμς Μακαβόι στον ρόλο ενός μποέμ κατασκόπου με έδρα το ανατολικό Βερολίνο.