Δεν είναι η πρώτη φορά που ένας Αμερικανός πρόεδρος εκδηλώνει καλλιτεχνικές τάσεις. Στον Τζορτζ Μπους τον νεότερο επίσης αρέσει να ζωγραφίζει: φέτος τον Μάρτιο, μάλιστα, παρουσίασε μια σειρά από 66 πορτρέτα βετεράνων του πολέμου. Τέλη Ιουλίου, πάλι φέτος, πωλήθηκε σε πλειστηριασμό ένα σχέδιο του Ντόναλντ Τραμπ έναντι 29.184 δολαρίων (σχεδόν 25.000 ευρώ). Το έργο –που είχε σχεδιάσει ο μεγαλοεργολάβος το 2005 για έναν φιλανθρωπικό σκοπό– αποτελεί τοπιογραφία της Νέας Υόρκης, ένα ελεύθερο σκίτσο που αναπαριστά τους ουρανοξύστες της αμερικανικής μητρόπολης. Φυσικά, ο ο 45ος Αμερικανός πρόεδρος δεν παρέλειψε να σχεδιάσει τον ψηλό του πύργο, το Trump Tower, με την οδοντωτή οροφή και την παράξενη είσοδο σε σχήμα σαν μουστάκι.
Ολοι έχουν το δικαίωμα να γίνουν καλλιτέχνες – άλλωστε, το υποστήριζε και ο γνωστός Γερμανός εικαστικός Γιόζεφ Μπόις, ο οποίος πίστευε στη «δημοκρατικοποίηση» της τέχνης. Κανείς δεν μπορεί να κατακρίνει τον Τραμπ για τις φιλοδοξίες του. Αλλά πώς μπορεί να θεωρείται καλλιτέχνης ένας άνθρωπος που προσπάθησε από την αρχή της προεδρίας του να μειώσει τα χρήματα για τον πολιτισμό προκειμένου να αυξήσει τις στρατιωτικές δαπάνες; Η κυβέρνησή του απείλησε τον περασμένο Μάρτιο να κόψει 300 εκατομμύρια δολάρια από τον ετήσιο συνολικό προϋπολογισμό του 1,1 τρισ. για τις τέχνες – συγκριτικά το πόσο είναι μικρό, αλλά θα είχε σημαντικές επιπτώσεις στην αμερικανική καλλιτεχνική παραγωγή. Η πρόταση αυτή προκάλεσε την οργή διάσημων καλλιτεχνών όπως της Μαρίνα Αμπράμοβιτς και του γλύπτη Ρίτσαρντ Σέρα. Οταν ανακοινώθηκε η είδηση, ο Μπράιαν Φερίσο, πρόεδρος του Συλλόγου Διευθυντών Μουσείων της Αμερικής, δήλωσε: «Εχω μείνει άφωνος. Ελπίζω το Κογκρέσο να πει: “Για σταθείτε μια στιγμή. Είναι απαραίτητα τα πολιτιστικά για την κοινωνία μας”».
Από την άλλη, το έργο του πλανητάρχη δείχνει ξεκάθαρα ότι κάτι πάει στραβά με τον κόσμο της τέχνης. Πώς είναι δυνατόν ένα σχέδιο, καμωμένο από στιλό, που μοιάζει να έχει γίνει μέσα σε πέντε λεπτά, να έχει τιμή εκκίνησης σε δημοπρασία τις 9.000 δολάρια και να υπάρχουν 11 προσφορές από ενδιαφερόμενους συλλέκτες; Η αγγλική εφημερίδα Mirror παρομοίασε το σκίτσο με τα φαλλικά κτίρια σαν ζωγραφιά τρίχρονου!
Πέρυσι τον Νοέμβριο το έγκυρο περιοδικό τέχνης ARTnews διεξήγαγε μεγάλη έρευνα με τίτλο «How to Fix the Art World». Για τις ανάγκες του δημοσιογραφικού πρότζεκτ ρωτήθηκαν 50 άτομα –καλλιτέχνες, επιμελητές, τεχνοκριτικοί, ιστορικοί, έμποροι και διευθυντές μουσείων– για το τι θεωρούν ότι πάει λάθος στον κόσμο της τέχνης και πώς μπορούν να το διορθώσουν.
«Νομίζω ότι όλος ο κόσμος γενικά έχει πρόβλημα. Ολα περιστρέφονται γύρω από το χρήμα», τόνισε ο εικαστικός Τζίμι Ντέρχαμ, ενώ ο επιμελητής και κριτικός Ρόμπερτ Στορ (ήταν εμπνευστής του προγράμματος προβολών video art «Fireflies in the night» που πραγματοποιήθηκε πέρυσι το καλοκαίρι στο Κέντρο Πολιτισμού Ιδρυμα Σταύρος Νιάρχος) πιστεύει ότι πηγή του κακού είναι ο Ντόναλντ Τραμπ, ένας άνθρωπος «μυθομανής, με διαταραχές ελλειμματικής προσοχής, που λέει ένα σωρό ασυναρτησίες, φουλ στην τεστοστερόνη». Στη συνέχεια του κειμένου του αναρωτήθηκε: «Τι σχέση μπορεί να έχει ο Τραμπ με τη σύγχρονη τέχνη, πέρα του ότι θα την επηρεάσει εν μέρει, αφού επηρεάζει όλον τον πλανήτη; Η πικρή αλήθεια είναι ότι μερικοί από εμάς είμαστε συμμέτοχοι στη δημιουργία της κοσμοθεωρίας που ενσαρκώνει, αυτήν της δυσαρέσκειας, του φθόνου και της αίσθησης ότι όλα μας ανήκουν, αλλά κανείς από εμάς δεν το παραδέχεται».