Η ιστορία των συστημάτων ελέγχου των καυσίμων είναι μια ιστορία δυσκολιών, αποτυχιών, συνεχούς προσπάθειας ορισμένων αλλά και συνεχούς αντίστασης κάποιων άλλων. Οι τελευταίες διευκρινίσεις χρειάζονται για να τονίσουν την έλλειψη προόδου όλο το διάστημα της διακυβέρνησης από τον ΣΥΡΙΖΑ, παρά το γεγονός ότι κατά τις πρώτες προγραμματικές δηλώσεις η κυβέρνηση είχε υποσχεθεί 1,5 δισ. πρόσθετα έσοδα από το λαθρεμπόριο καυσίμων! Η ανυπαρξία σχεδίου δεν μπορεί να αντικατασταθεί από τη διακηρυκτική βούληση (βολονταρισμό).
Το αποτέλεσμα είναι η κυβέρνηση να προχωράει ευκολότερα σε περικοπές στις συντάξεις από το να αντιμετωπίζει τη φοροδιαφυγή και το λαθρεμπόριο.
Μερικές σκέψεις για το πώς θα μπορούσε να διαμορφωθεί μια ορθή στρατηγική.
Πρώτον, αν δεν έχουμε σωστές εκτιμήσεις για το ύψος του λαθρεμπορίου δεν πρόκειται να λάβουμε σωστές αποφάσεις. Το λαθρεμπόριο δεν μπορεί να ξεπερνάει το μισό δισ. και γίνεται με τρεις κυρίως τρόπους, το πετρέλαιο θέρμανσης, το ναυτιλιακό, τις ανύπαρκτες εξαγωγές ή παράνομες εξαγωγές. Πρόσφατα με την απόφαση της κυβέρνησης για διαφοροποίηση τιμών και στο αέριο, άνοιξε παράθυρο για ένα νέο είδος λαθρεμπορίου και εκεί.
Δεύτερον, η κλοπή του καταναλωτή στην αντλία είναι ίσως το μεγαλύτερο κοινωνικό πρόβλημα αλλά δεν είναι λαθρεμπόριο. Το ίδιο ισχύει και για τη νόθευση των καυσίμων.
Τρίτον, το να κρατάς ημιτελείς τις διαδικασίες είναι το χειρότερο. Η αγορά αντιστάθηκε αλλά τελικά επιφορτίστηκε το κόστος εγκατάστασης των συστημάτων εισροών-εκροών, μια διαδικασία που ξεκίνησε εδώ και πέντε χρόνια και η ΑΑΔΕ δεν έχει ακόμη αξιοποιήσει τα στοιχεία που συλλέγονται, δίνοντας τροφή επιχειρημάτων σε όσους δεν θέλουν τα συστήματα αυτά για ευνόητους λόγους.
Αν θέλουμε να αντιμετωπίσουμε το φαινόμενο του λαθρεμπορίου, μόνο με τον συνδυασμό δημόσιων και ιδιωτικών δυνάμεων μπορούμε να το πετύχουμε. Μόνο έτσι μπορούμε να αντιμετωπίσουμε το φαινόμενο της διαφθοράς στον τομέα αυτό, φαινόμενο που έχει βαθιές ρίζες και δεν πρέπει να υποτιμηθεί.
Πολύ συνοπτικά, ένα ολοκληρωμένο σχέδιο δράσης θα προέβλεπε:
• Εξαμηνιαία κλήση σε όλες τις εταιρείες που έχουν αναπτύξει ιχνηθέτες ώστε να ελεγχθεί από το Γενικό Χημείο του Κράτους αν υπάρχει κάποιος που δεν μπορεί να αλλοιωθεί ή να «ξεπλυθεί». Αυτό το κάναμε μόνο μια φορά το 2013, παρά τις πολλαπλές αντιρρήσεις και πρέπει να επαναληφθεί μέχρι να βρεθεί τέτοιος ιχνηθέτης που διευκολύνει τον έλεγχο.
• Αμεσο διαγωνισμό για την αξιοποίηση όλων των στοιχείων από τα συστήματα εισροών-εκροών. Τα κλιμάκια ελέγχου θα κάνουν στοχευμένους ελέγχους με συνεπακόλουθη αύξηση της αποτελεσματικότητας. Με το ΣΔΙΤ μοιράζεται το ρίσκο καθώς η πληρωμή γίνεται ανάλογα με την αποτελεσματικότητα των σημάτων ελέγχου.
• Εικοσιτετράωρη επάνδρωση διυπηρεσιακού κέντρου ελέγχου για την παρακολούθηση σκαφών και βυτιοφόρων και έλεγχος από κλιμάκια τελωνειακών, αστυνομικών και λιμενικών.
• Πρόσβαση και έλεγχος των ισοζυγίων μάζας των διυλιστηρίων και κατάργηση των αναχρονιστικών μόνιμων κλιμακίων τελωνειακών στα διυλιστήρια.
Το λαθρεμπόριο καυσίμων είναι μια μεγάλη πληγή για την ελληνική οικονομία. Δεν είναι όμως μη ιάσιμη. Αρκεί να υπάρχει πολιτική βούληση.
* Ο κ. Χάρης Θεοχάρης είναι βουλευτής Β΄ Αθήνας – ανεξάρτητος.