Ανησυχία για την επίπτωση στα έσοδα και συνεπώς στην επίτευξη των δημοσιονομικών στόχων, κυρίως του 2018, προκαλεί στο οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης η σύνδεση των ασφαλιστικών εισφορών με το ύψος του εισοδήματος. Αρμόδιες πηγές αναγνωρίζουν ότι η σύνδεση αυτή, που εφαρμόζεται από φέτος, αποτελεί κίνητρο για απόκρυψη εισοδημάτων και συνεπώς μπορεί να εκτροχιάσει την εκτέλεση του προϋπολογισμού.
Αυτό είναι το μεγαλύτερο ρίσκο, στο σκέλος των εσόδων, σημειώνουν, υποβαθμίζοντας –από την άλλη– με βάση την αντίστοιχη εμπειρία του 2016, τη σημασία της υστέρησης, κατά 756 εκατ. ευρώ των εσόδων του Ιουλίου, λόγω μη πληρωμής της πρώτης δόσης του φόρου εισοδήματος.
Σημειώνεται ότι το ΔΝΤ δεν θεωρεί, ούτως η άλλως, εφικτό τον στόχο για πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% του ΑΕΠ και επομένως ο κίνδυνος απαιτήσεων για νέα μέτρα το 2018 δεν μπορεί να αποκλεισθεί. Κάτι τέτοιο θα έθετε σε τελείως νέα βάση την αξιολόγηση και θα απειλούσε σοβαρά το κυβερνητικό «αφήγημα» για «καθαρή έξοδο» από το μνημόνιο.
Πάντως, στο οικονομικό επιτελείο εκφράζουν βεβαιότητα ότι ο στόχος για πρωτογενές πλεόνασμα 1,75% του ΑΕΠ φέτος θα επιτευχθεί και μάλιστα με σχετική άνεση, καθώς εκτιμούν ότι τελικά το πλεόνασμα θα φθάσει και ίσως ξεπεράσει κατά τι το 2% του ΑΕΠ.
Για το 2018, θεωρούν ότι είναι εξασφαλισμένο ένα «δομικό» πλεόνασμα 2,5-3% και από κει και πέρα βασίζουν τις προσδοκίες τους για το 3,5% στα επιπλέον μέτρα του 2018, που έχουν ήδη προβλεφθεί. Εδώ η πορεία των εσόδων υπόκειται σε ρίσκα.
Στρωμένος με ρίσκα είναι και ο δρόμος για την υλοποίηση 113 προαπαιτουμένων, που έχουν ήδη ορίσει οι δανειστές να γίνουν έως το τέλος του πρώτου εξαμήνου του 2018. Ο κύριος όγκος, τα 95 εξ αυτών, πρέπει να έχει τελειώσει έως το τέλος του 2017 και αυτή θα είναι η επόμενη μεγάλη δοκιμασία για την κυβέρνηση, καθώς είναι βέβαιο ότι στελέχη της θα αντιδράσουν σε επιμέρους μέτρα, ιδίως αν ο πολιτικός ορίζοντας βαρύνει με την προοπτική εκλογών. Ηδη, φανερά ή κρυφά, διαπιστώνονται υπονομεύσεις, που έχουν ως αποτέλεσμα να χάνονται προθεσμίες. Ηδη σημειώνεται καθυστέρηση στην εφαρμογή των 50 από τα προαπαιτούμενα, που θεωρητικά έπρεπε να ικανοποιηθούν έως το τέλος Αυγούστου.
«Ολη η ιστορία είναι τι θα γίνει Σεπτέμβριο με Δεκέμβριο του 2017», τονίζει κυβερνητικό στέλεχος. «Είναι το τελευταίο μίλι. Δεν πρέπει να χαθεί η ευκαιρία».
Στο οικονομικό επιτελείο εκτιμούν ότι τα δυσκολότερα προαπαιτούμενα είναι αυτά που αφορούν: 1. Την ολοκλήρωση των δομών του υπερταμείου και την προώθηση γενικότερα των ιδιωτικοποιήσεων (περιλαμβάνει την τοποθέτηση Δ.Σ. στην ΕΔΗΣ, την προώθηση του Ελληνικού, της Εγνατίας, την επιλογή του αγοραστή της ΔΕΣΦΑ) 2. Την αγορά ενέργειας (αποεπένδυση της ΔΕΗ στον τομέα του λιγνίτη, νέα τιμολόγια κ.ά.) 3. Την αναθεώρηση των κοινωνικών επιδομάτων (οικογενειακά, αναπηρικά).
Η «καθαρή έξοδος» δεν είναι δεδομένη για το οικονομικό επιτελείο, όπως έχει διαμηνύσει πρόσφατα υψηλόβαθμο στέλεχός του. Οι μεταρρυθμίσεις, η επίτευξη δημοσιονομικών στόχων και η δημιουργία ενός «μαξιλαριού» ρευστότητας, της τάξης των 10-12 δισ. ευρώ, είναι, όπως υποστηρίζεται, απλώς οι προϋποθέσεις για να αυξηθούν οι πιθανότητες.
Αλλωστε, δεν είναι μόνο τα ρίσκα αποτυχίας από ελληνικής πλευράς. Οι πληροφορίες αναφέρουν ότι οι δανειστές διαμορφώνουν ήδη σχέδιο με βάση το οποίο η Ελλάδα θα συνεχίσει να βρίσκεται υπό στενή παρακολούθηση, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, μετά τη λήξη του μνημονίου.
Ολοκλήρωση της 3ης αξιολόγησης στο Eurogroup της 4ης Δεκεμβρίου
Προς τα μέσα με τέλη Οκτωβρίου εκτιμά η κυβέρνηση ότι θα ξεκινήσει η τρίτη αξιολόγηση, επιτρέποντας έτσι περιθώρια να προχωρήσει ο σχηματισμός κυβέρνησης στη Γερμανία, αλλά και διευκολύνοντας την ίδια να προωθήσει την υλοποίηση των προαπαιτουμένων στα οποία ήδη σημειώνονται καθυστερήσεις. Ο στόχος της είναι να κλείσει η τρίτη αξιολόγηση στο Eurogroup της 4ης Δεκεμβρίου, κάτι μάλλον φιλόδοξο, αν κρίνει κανείς από την εμπειρία του παρελθόντος. Ο Νοέμβριος, σε κάθε περίπτωση, είναι εκτός συζήτησης.
Η πίεση πάντως θα ξεκινήσει από τον Σεπτέμβριο. Στις 4 Σεπτεμβρίου συνεδριάζει το Euroworking Group, όπου ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών Γιώργος Χουλιαράκης θα ανταλλάξει τις πρώτες πληροφορίες για τον απολογισμό του καλοκαιριού και στα μέσα Σεπτεμβρίου αναμένεται να έρθουν στην Αθήνα για σύντομη επίσκεψη οι επικεφαλής των δανειστών. Εκεί θα προσδιοριστεί τι πρέπει να γίνει έως την έναρξη της αξιολόγησης και θα φανούν οι προθέσεις των δανειστών και κυρίως του ΔΝΤ για τα «δύσκολα» θέματα.