Οσο πλησιάζει η καταληκτική ημερομηνία για υπαγωγή στην οικειοθελή αποκάλυψη φορολογητέας ύλης του νόμου 4446/16, τόσο γίνεται επιτακτικότερο το ερώτημα από πολλούς φορολογούμενους, αν πρέπει να υπαχθούν ή όχι, και ποιοι παράγοντες μπορεί να επηρεάσουν την απόφασή τους.
Η ρύθμιση καταλαμβάνει κάθε υποχρέωση από φόρο, τέλος ή εισφορά, αλλά και οποιαδήποτε δήλωση πληροφοριακού χαρακτήρα, με την προϋπόθεση ότι η προθεσμία για την υποβολή της αρχικής δήλωσης είχε λήξει στις 30 Σεπτεμβρίου 2016.
Για να αποφασίσουν οι φορολογούμενοι, φυσικά ή νομικά πρόσωπα, αν θα υπαχθούν πρέπει να έχουν υπόψη τους τις δυνατότητες συλλογής στοιχείων που διαθέτει πλέον η ελεγκτική αρχή, αλλά και τις συνέπειες εάν διαπιστωθεί φοροδιαφυγή τους.
Αδήλωτα εισοδήματα που θα αποκαλυφθούν από φορολογικό έλεγχο και τα οποία θα θεωρηθούν «αδικαιολόγητη προσαύξηση περιουσίας», θα επιβαρυνθούν με φόρους και προσαυξήσεις της τάξης του 90%-100% των εισοδημάτων αυτών, ενώ δεν πρέπει να αγνοηθεί και η πιθανότητα άσκησης ποινικής δίωξης.
Στον αντίποδα, οι φόροι και οι προσαυξήσεις για τις περιπτώσεις αποκρυβέντων εισοδημάτων, που θα δηλωθούν με την οικειοθελή, κυμαίνονται από περίπου 45% έως 55%, μαζί με την εισφορά αλληλεγγύης, ανάλογα με το έτος εντός του οποίου προέκυψε η φορολογική υποχρέωση. Είναι δε σημαντικά μικρότεροι σε περιπτώσεις κληρονομιών, δωρεών ή γονικών παροχών.
Σημαντικά δεδομένα που πρέπει να λάβουν υπόψη τους οι φορολογούμενοι είναι τα εξής:
α) Οι φορολογικοί έλεγχοι, ιδιαίτερα φυσικών προσώπων, έχουν εντατικοποιηθεί και συνοδεύονται από «άνοιγμα» τραπεζικών λογαριασμών, στους οποίους έχει πλέον άμεση πρόσβαση η ελεγκτική αρχή. Αυτό σημαίνει ότι ο φορολογούμενος μπορεί να κληθεί να αιτιολογήσει πληθώρα, σε πολλές περιπτώσεις εκατοντάδες, καταθέσεων ή αναλήψεων/πληρωμών και να προσκομίσει τα σχετικά δικαιολογητικά, όπως συμβόλαια, τιμολόγια, αποδείξεις, κ.λπ. Συχνά, ο έλεγχος επεκτείνεται και στους συνδικαιούχους των τραπεζικών λογαριασμών του ελεγχόμενου αλλά και σε αντισυμβαλλόμενους προς τους οποίους έχουν γίνει σημαντικές πληρωμές με επιταγές ή εμβάσματα, όπως προμηθευτές, κατασκευαστές, εργολάβοι κ.λπ.
β) Η ελεγκτική αρχή θα έχει σύντομα τη δυνατότητα να αντλήσει πληροφορίες μέσω της «Αυτόματης Ανταλλαγής Πληροφοριών» για τραπεζικές καταθέσεις, offshore εταιρείες, καταπιστεύματα (trusts), χρηματοοικονομικά προϊόντα κ.λπ. των Ελλήνων φορολογουμένων, σε περισσότερες από 80 χώρες. Συγκεκριμένα, από τον Σεπτέμβριο του 2017, η ελεγκτική αρχή θα έχει πρόσβαση στα ονόματα Ελλήνων καταθετών σε πολλές χώρες, όπως η Κύπρος, η Μάλτα, το Λουξεμβούργο, η Ρουμανία, ενώ σε άλλες, όπως η Ελβετία, το Μονακό, η Σιγκαπούρη, η Σαουδική Αραβία κ.λπ., η δυνατότητα αυτή θα υπάρξει το 2018.
Απαιτείται, επίσης, προσοχή σε περιπτώσεις όπου μπορεί να δικαιολογούνται οι καταθέσεις φορολογουμένων στην αλλοδαπή (από δηλωθέντα ή απαλλασσόμενα του φόρου εισοδήματα), αλλά δεν έχουν δηλωθεί στην Ελλάδα τυχόν έσοδα, π.χ. μερίσματα, τόκοι ή κέρδη κεφαλαίου, τα οποία έχουν προκύψει επί σειράν ετών από καταθέσεις/επενδύσεις τους στο εξωτερικό.
Το επιχείρημα ότι τα προαναφερόμενα έχουν φορολογηθεί στη χώρα όπου προέκυψαν δεν ευσταθεί, αφού για αυτά τα έσοδα, στις περισσότερες περιπτώσεις, υπάρχει υποχρέωση δήλωσης και φορολογίας τους στην Ελλάδα, με δυνατότητα, υπό προϋποθέσεις, έκπτωσης του φόρου που καταβλήθηκε στην αλλοδαπή.
γ) Σχετικά με τα έτη που έχουν παραγραφεί και δεν δύνανται να ελεγχθούν, μετά την πρόσφατη απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας, η άποψη της αρμόδιας αρχής είναι ότι σε περίπτωση που θεωρείται ότι προκύπτουν νέα στοιχεία π.χ. από το «άνοιγμα» τραπεζικών λογαριασμών ή ανακρίβεια σε ήδη υποβληθείσα φορολογική δήλωση, η παραγραφή είναι δεκαετής.
Ποια δεδομένα μπορεί να θεωρηθούν νέα στοιχεία και να δικαιολογήσουν τη δεκαετή παραγραφή, θα διευκρινιστεί από το Συμβούλιο της Επικρατείας με απόφαση η οποία αναμένεται να εκδοθεί σύντομα.
* Ο κ. Γιώργος Σαμοθράκης και κ. η Τζένη Πάνου είναι υπεύθυνοι του Φορολογικού Τμήματος της ASnetwork (www.asnetwork.gr).