Τρία αγκάθια στον δρόμο προς την αξιολόγηση

Τρία αγκάθια στον δρόμο προς την αξιολόγηση

5' 36" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

To ένα μετά το άλλο εμφανίζονται τα πρώτα αγκάθια στον δρόμο της τρίτης αξιολόγησης που εντάσσεται πλέον στην αντίστροφή μέτρηση για το τέλος του τρίτου μνημονίου, τον Αύγουστο του 2018.

Καθώς οι δανειστές επιστρέφουν από τις διακοπές τους και το πρώτο ραντεβού σε επίπεδο EuroWorking Group πραγματοποιείται τη Δευτέρα, στην Αθήνα έχουν αρχίσει να φτάνουν μηνύματα για τα «δύσκολα» των επόμενων μηνών. Εργασιακά, δημόσιος τομέας και τράπεζες βρέθηκαν τις προηγούμενες ημέρες σε υψηλή θέση ενδιαφέροντος, σύμφωνα με πληροφορίες από πηγές των δανειστών.

Ο υπουργός Οικονομικών Ευκλείδης Τσακαλώτος και ο αναπληρωτής υπουργός Γιώργος Χουλιαράκης θα επιχειρήσουν, ξεκινώντας από τη συνάντησή τους την Τρίτη στις Βρυξέλλες, με τον Επίτροπο Πιερ Μοσκοβισί, να διαμορφώσουν ένα χρονοδιάγραμμα για τους επόμενους μήνες, με στόχο το κλείσιμο της αξιολόγησης στο Eurogroup της 4ης Δεκεμβρίου.

Η έγκαιρη ολοκλήρωση της αξιολόγησης είναι βασική προϋπόθεση για να έχει ελπίδες το αφήγημα της κυβέρνησης για «καθαρή έξοδο» από το μνημόνιο σε ένα χρόνο. Η επιτάχυνση του ρυθμού ανάπτυξης, η αναμενόμενη επίτευξη των στόχων του προϋπολογισμού για πρωτογενές πλεόνασμα 1,75% του ΑΕΠ, αλλά και η αύξηση των καταθέσεων είναι επιχειρήματα που ελπίζει να της εξασφαλίσουν στήριξη των δανειστών. Ωστόσο, από τις πρωτεύουσες της Ευρώπης και την Ουάσιγκτον, ενώ αναγνωρίζουν θετικά βήματα, έχουν και δεύτερες σκέψεις, καθώς βλέπουν και άλλες πιο σκοτεινές όψεις της ελληνικής πραγματικότητας. Κυρίως ανησυχούν για τη διατήρηση της μεταρρυθμιστικής διάθεσης, έχοντας και δείγματα που οδηγούν στο αντίθετο συμπέρασμα.

Ειδικότερα, η κατάθεση του νομοσχεδίου της κ. Εφης Αχτσιόγλου, προκάλεσε αντιδράσεις για δύο λόγους: Πρώτον, γιατί οι θεσμοί διαπίστωσαν ότι η κυβέρνηση απέφυγε να εντάξει σε αυτό διατάξεις για την ικανοποίηση των προαπαιτουμένων της τρίτης αξιολόγησης, που αφορούν π.χ. το ελάχιστο ποσοστό 51% προκειμένου να ληφθεί απόφαση απεργίας σε επίπεδο πρωτοβάθμιων σωματείων. Δεύτερον, γιατί υποστηρίζουν οτι ορισμένες διατάξεις του θέτουν εμπόδια στην εφαρμογή άλλων ψηφισμένων νόμων για τα εργασιακά. Σημειώνεται ότι, μεταξύ άλλων, το νομοσχέδιο προβλέπει τήρηση πρακτικών στις διαβουλεύσεις μεταξύ των κοινωνικών εταίρων, κάτι που η εργοδοτική πλευρά θεωρεί ότι αντιστρατεύεται την ψηφισμένη ρύθμιση για τις ομαδικές απολύσεις, όπου η διαδικασία διαβούλευσης είναι μη καθορισμένου τύπου.

Προβληματισμό έχει προκαλέσει, εξάλλου, στους θεσμούς και το θέμα των συμβασιούχων, καθώς η εμβαλωματική λύση με τη ρύθμιση του Ιουνίου για την ανανέωση των συμβάσεων προσκρούει ήδη σε αντιρρήσεις του Ελεγκτικού Συνεδρίου. Βεβαρημένος ήδη με τα προβλήματα της αξιολόγησης, που αποτελεί προαπαιτούμενο, ο δημόσιος τομέας έχει μπει ξανά στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος των δανειστών και με το θέμα των συμβασιούχων.

Πυκνά σύννεφα έρχονται, όμως, κυρίως από την Ουάσιγκτον, όπου το ΔΝΤ κατέστησε σαφές ότι θα θέσει θέμα αξιολόγησης των στοιχείων ενεργητικού των τραπεζών, ενώ επιμένει στην άποψή του ότι χρειάζονται ανακεφαλαιοποίηση με τουλάχιστον 10 δισ. ευρώ.

Επίσης, από το ΔΝΤ πιθανολογείται ότι θα ανοίξει και δημοσιονομικό θέμα.

Οι αναλυτές θεωρούν ότι είναι πιθανό να χρησιμοποιηθούν αυτά τα θέματα ως αφορμή αποχώρησης του ΔΝΤ από το ελληνικό πρόγραμμα, αλλά αυτό δεν αποκλείει τον κίνδυνο εκτροχιασμού της διαπραγμάτευσης εξαιτίας τους.

Ο δύσκολος δρόμος των επόμενων μηνών θα ξεκινήσει την ερχόμενη Δευτέρα στο EuroWorking Group, με το θέμα του τέως επικεφαλής της ΕΛΣΤΑΤ Ανδρέα Γεωργίου, για το οποίο αναμένεται να γίνει «ανταλλαγή απόψεων», όπως αναφέρουν οι πηγές. Σημειώνεται ότι ο Ευκλείδης Τσακαλώτος είχε δηλώσει στην εφημερίδα Die Zeit στις αρχές Αυγούστου ότι δεν αμφισβητούνται τα στατιστικά στοιχεία του προγράμματος από κανέναν και σίγουρα όχι από την κυβέρνηση.

Οι ελπίδες και η σκληρή πραγματικότητα

Μετά την ολοκλήρωση της τρίτης αξιολόγησης σχεδιάζει τώρα το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης τη νέα έξοδο της χώρας στις αγορές, τη μία από τις 2-3 ακόμη που πιστεύει ότι πρέπει να γίνουν πριν από το τέλος του μνημονίου.

Αν και υπάρχουν απόψεις περί μιας ακόμη έκδοσης σύντομα, το βασικό κυβερνητικό σενάριο την τοποθετεί περί τον Δεκέμβριο 2017 με Ιανουάριο του 2018. Αυτό προϋποθέτει αναίμακτη ολοκλήρωση της αξιολόγησης σε ενάμιση μήνα το πολύ, δηλαδή ώς τις 4 Δεκεμβρίου (από τα μέσα Οκτωβρίου που θα ξεκινήσει). Στη συνέχεια, απαιτούνται 1-2 εκδόσεις και 1-2 αξιολογήσεις ακόμη, άρα πιστή εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων και συνεπείς δημοσιονομικές επιδόσεις για να συντηρηθεί η προοπτική του clean exit από το μνημόνιο, χωρίς βοηθητική πιστωτική γραμμή και φυσικά χωρίς νέο μνημόνιο.

Το χρονοδιάγραμμα αυτό θυμίζει το ρητό περί «θριάμβου της ελπίδας επί της εμπειρίας», παρατηρούσε αναλυτής, θυμίζοντας την εμπειρία των μακρόσυρτων διαπραγματεύσεων στο παρελθόν.

Στην προκειμένη περίπτωση, το χρονοδιάγραμμα της τρίτης αξιολόγησης και της εξόδου στις αγορές, μπορεί να εκτροχιάσει όχι μόνο τα δύσκολα θέματα της ατζέντας, αλλά και τις αναμενόμενες νέες απαιτήσεις του ΔΝΤ για τις τράπεζες, ενώ καθοριστικό ρόλο αναμένεται να διαδραματίσουν η στάση που θα κρατήσει η νέα γερμανική κυβέρνηση, μετά τις εκλογές της 24ης Σεπτεμβρίου, καθώς και οι εξαγγελίες του προέδρου της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας Μάριο Ντράγκι για τη σταδιακή μείωση του προγράμματος ποσοτικής χαλάρωσης. Για την ένταξη της Ελλάδας στο QE (που εκτιμάται ότι θα μείωνε τα επιτόκια δανεισμού κατά 1 μονάδα) δεν τρέφουν ιδιαίτερες ελπίδες στο οικονομικό επιτελείο.

Στόχος της κυβέρνησης είναι να συγκεντρώσει ώς το τέλος του μνημονίου «μαξιλάρι» ρευστότητας 10 δισ. ευρώ (πλέον των 6 δισ. ευρώ του πρωτογενούς πλεονάσματος και του 1,5 δισ. ευρώ που έχει ήδη αντλήσει από την πρώτη έξοδο). Αυτό της εξασφαλίζει οριακά την κάλυψη των αναγκών ενός χρόνου, ενώ η Ιρλανδία, όταν βγήκε από το μνημόνιο, είχε «μαξιλάρι» για 3 χρόνια. Το 2020 οι ανάγκες θα φτάνουν συνολικά τα 14-15 δισ. ευρώ, που θα καλυφθούν κατά το ήμισυ περίπου από το πρωτογενές πλεόνασμα και κατά το υπόλοιπο από τις αγορές, εφόσον όλα πάνε καλά.

Η προϋπόθεση

Οι παράγοντες της αγοράς ομολόγων δεν διατηρούν ελπίδες οτι στο ορατό μέλλον τα επιτόκια δανεισμού της Ελλάδας και το spread έναντι των γερμανικών ομολόγων θα επανέλθουν σε επίπεδα προ κρίσης. Θεωρούν, όμως, ότι εφόσον δεν υπάρξει κάποια ανατροπή, το ύψος τους μπορεί να διαμορφωθεί σε επίπεδο που θα επιτρέψει την ομαλή επανένταξη της χώρας στις αγορές.

Βασική προϋπόθεση είναι φυσικά η εμπιστοσύνη των αγορών στην αποφασιστικότητα της κυβέρνησης να εφαρμόσει τις μεταρρυθμίσεις. Προς το παρόν, κάθε άλλο παρά δεδομένη είναι αυτή. Στην εξίσωση υπάρχουν, όμως, και άλλοι άγνωστοι, όπως το αν και τι θα γίνει τελικά με την ελάφρυνση του χρέους. Οι ελπίδες να γίνει ένα ακόμη βήμα μετά τις γερμανικές εκλογές είναι περιορισμένες, καθώς, όπως όλα δείχνουν, η Γερμανία δεν καίγεται πλέον για την παραμονή του ΔΝΤ στο ελληνικό πρόγραμμα και προκρίνει τον μετασχηματισμό του ESM σε Ευρωπαϊκό Νομισματικό Ταμείο.

Ωστόσο, η διαδικασία αυτή ίσως αργήσει και εν τω μεταξύ το ΔΝΤ μπορεί να παραμείνει στο ελληνικό πρόγραμμα ως τεχνικός σύμβουλος. Είναι κάτι που η κυβέρνηση απεύχεται, ιδίως καθώς το Ταμείο είναι πιθανό να ζητήσει τον Ιούνιο του 2018 την πρόωρη εφαρμογή του αφορολογήτου – από το 2019– και τη μη εφαρμογή των αντίμετρων από το 2018, όπως του δίνει το δικαίωμα του μνημόνιο. Κάποιοι αναλυτές δεν αποκλείουν, πάντως, το ενδεχόμενο να καθυστερήσει το ΔΝΤ να ανακοινώσει τις απαιτήσεις του για το 2019, επιτρέποντας στην κυβέρνηση να προχωρήσει σε εκλογές το φθινόπωρο του 2018.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή