«Για να έχουμε ειρήνη, ας προετοιμαστούμε για την ειρήνη». Με αυτήν την ανατροπή του γνωστού λατινικού ρητού, η Μάργκοτ Βάλστρομ, υπουργός Εξωτερικών της Σουηδίας, έδωσε το στίγμα της γεωπολιτικής της φιλοσοφίας, στην ομιλία της χθες το βράδυ στη Στοά του Αττάλου, στο πλαίσιο του Athens Democracy Forum. Ο λόγος της, χωρίς να παραγνωρίζει τη σημασία της στρατιωτικής ισχύος, ήταν σθεναρό επιχείρημα υπέρ της διπλωματίας και της ήπιας ισχύος.
Η κ. Βάλστρομ ανέφερε ότι 65 εκατομμύρια άτομα ζουν σήμερα εκτοπισμένα, ενώ ο αριθμός των εκτοπισμένων λόγω της κλιματικής αλλαγής εκτιμάται ότι μπορεί να φτάσει τα 250 εκατομμύρια άτομα έως το 2050.
«Είναι καιρός να κάνουμε τη σύνδεση μεταξύ του κλίματος και της ασφάλειας», τόνισε χαιρετίζοντας τη Συμφωνία του Παρισιού ως «ιστορικό επίτευγμα».
Με την ευθύτητα που τη χαρακτηρίζει, δήλωσε «σοκαρισμένη» από την απόφαση της κυβέρνησης Τραμπ να αποχωρήσει από τη Συμφωνία. «Δεν έχω λόγια», πρόσθεσε, τονίζοντας την αντίθεσή της στη συναλλακτική φιλοσοφία μηδενικού αθροίσματος, την οποία εκφράζει ο Αμερικανός πρόεδρος. «Δεν μπορούμε να έχουμε πραγματική ειρήνη και ασφάλεια στη βάση μόνο συναλλαγών», είπε χαρακτηριστικά. Η Σουηδή υπουργός επέκρινε τα σχέδια για περικοπές στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ, τη «ρητορική υψηλών τόνων» στο θέμα της Β. Κορέας (τη χαρακτήρισε «πολύ επικίνδυνη») και την εμμονή των ΗΠΑ με τον στόχο του 2% του ΑΕΠ για τις αμυντικές δαπάνες. Αντιπρότεινε άλλους στόχους – περισσότερες δαπάνες για τη διπλωματία, την αποτροπή κρίσεων και την ανάπτυξη σε χώρες του αναπτυσσόμενου κόσμου. Υπενθύμισε δε ότι η χώρα της δαπανά το 1% του ΑΕΠ σε εξωτερική βοήθεια.
Προσφυγική κρίση
Ιδιαίτερα εύγλωττη ήταν και στο θέμα της προσφυγικής κρίσης. «Πρέπει να είμαστε προετοιμασμένοι, αυτό που συμβαίνει [τα τελευταία χρόνια] είναι μόνο η αρχή», τόνισε. Απηχώντας την Αγκελα Μέρκελ, είπε ότι «μπορούμε να το διαχειριστούμε», αρκεί να υπάρχει επιμερισμός των βαρών (αν υπήρχε, είπε, θα ήταν «διαχειρίσιμη» η κατάσταση ακόμα και το 2015). Επαίνεσε την Ελλάδα και την Ιταλία για τα βάρη που έχουν επωμιστεί στο προσφυγικό και άφησε αιχμές για τις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης που δεν συνέβαλαν, με την αξιομνημόνευτη φράση: «Υπήρξε μία περίοδος στην Ευρώπη που κάποιες χώρες αγόραζαν όλες τις κουβέρτες και άλλες αγόραζαν όλο το συρματόπλεγμα». Τέλος, η γυναίκα που μιλάει περήφανα για τη «φεμινιστική εξωτερική πολιτική» της χώρας της, χαρακτήρισε την ισότητα μεταξύ των φύλων «τη μεγάλη εκκρεμότητα της εποχής μας», η επίτευξη της οποίας, όπως είπε, θα συμβάλει στη διεθνή ειρήνη.
Στη συζήτηση που ακολούθησε, με συντονιστή τον αρθρογράφο των New York Times Ρότζερ Κόεν, συμμετείχαν ο υπουργός Εξωτερικών της Ουκρανίας, Πάβλο Κλίμκιν, και η υπουργός Εξωτερικών της Κένυας, Αμίνα Μοχάμεντ. Ο κ. Κλίμκιν εξέφρασε έντονο σκεπτικισμό για τη φημολογούμενη διάθεση της Ρωσίας να δεχθεί κυανόκρανους του ΟΗΕ στην Ανατολική Ουκρανία και τόνισε ότι η χώρα δεν έχει εγκαταλείψει τη μάχη για ανάκτηση της Κριμαίας – «αν το κάναμε αυτό, θα ήταν μία τεράστια νίκη για τον Πούτιν». Σε ερώτηση για τη σημασία της δημοκρατίας, ο Ουκρανός υπουργός είπε ότι «η Ουκρανία είτε θα είναι δημοκρατική και ευρωπαϊκή είτε δεν θα είναι πουθενά», προσθέτοντας ότι «η δημοκρατία είναι ένα υπαρξιακό ζήτημα για εμάς».
Η κ. Μοχάμεντ, από την πλευρά της, ανέδειξε την πρόοδο που έχει επιτευχθεί στη χώρα της στα λιγότερο από εξήντα χρόνια από την κατάκτηση της ανεξαρτησίας. Κάνοντας ειδική αναφορά στη δικαστική ακύρωση της πρόσφατης προβληματικής εκλογικής αναμέτρησης, που –σε αντίθεση με τις βίαιες ταραχές προ δεκαετίας– έγινε με ειρηνικό και θεσμικό τρόπο, είπε ότι «μαθαίνουμε από τα λάθη μας».