Από το 2011 ο σκηνοθέτης Πάνος Αγγελόπουλος παρουσιάζει τη θεατρική προσέγγιση της «Ασκητικής» του Νίκου Καζαντζάκη. Αναζητώντας το φως για την απόλυτη ελευθερία, όπως σημειώνει, ξεκίνησε τις παραστάσεις σε ένα μικρό θέατρο, πέρασε στο Ιδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης, έπειτα στο Μέγαρο Μουσικής και στο θέατρο «Καρέζη». Ετσι, το αρχικό ρίσκο έγινε ετήσια συνάντηση. Σήμερα, το φιλοσοφικό αυτό έργο, σε συνδυασμό με video art, παρουσιάζεται στο Ηρώδειο από τους: Νικήτα Τσακίρογλου, Τάσο Νούσια, Κατερίνα Διδασκάλου, Μαρία Κίτσου, Aγγελο Θεοφίλου, Mιχαέλα Κυβεντίδου, Μιχαήλ Γιαννικάκη, στο πλαίσιο του Eτους Νίκου Καζαντζάκη, κι έπειτα θα ταξιδέψει σε έξι ευρωπαϊκές πόλεις: Βερολίνο, Μόναχο, Ζυρίχη, Παρίσι, Λονδίνο, Βρυξέλλες.
Κάθε ανέβασμα έχει και νέα ματιά, εξηγεί ο σκηνοθέτης. Τώρα οι ηθοποιοί πλαισιώνονται από 16 άτομα που αποτελούν τον χορό, ένα μέρος του οποίου χρησιμοποιεί μάσκες συμβολίζοντας το πέρασμα της ανθρωπότητας από την αρχαιότητα έως το μέλλον. Ο υπόλοιπος χορός αντιπροσωπεύει τους καθημερινούς ανθρώπους. Ο Π. Αγγελόπουλος παραδέχεται ότι η θεατρική μεταφορά της «Ασκητικής» τον παίδεψε. Ειδικά στα πρώτα βήματα. «Πρώτα έκανα την προσαρμογή ορίζοντας διαλόγους στο κείμενο κι έπειτα εστίασα σε δύο θέματα, τον νου και την καρδιά, που εκπροσωπούν ο Νικήτας Τσακίρογλου και η Κατερίνα Διδασκάλου αντίστοιχα. Για μένα η “Ασκητική” είναι μια τραγωδία με την αριστοτελική έννοια: “μίμηση, πράξεως, σπουδαίας και τελείας”».
Κάποιοι διστάζουν πηγαίνοντας να δουν την παράσταση, το λέει και ο ίδιος. «Ομως κάθε φράση του Καζαντζάκη τους προβληματίζει για την αναζήτηση της ύπαρξης. Δημιουργεί μέθεξη. Σε εποχές κοινωνικής αδράνειας, κείμενα όπως η “Ασκητική” είναι ένα προσκλητήριο για αναστοχασμό και δημιουργία», λέει στην «Κ». Είναι ένα προφητικό έργο που ειδικά σήμερα «μας παροτρύνει να σιωπήσουμε ώστε να αφήσουμε τον αληθινό εσωτερικό κόσμο μας να ακουστεί». Μας εξοικειώνει «με τις μεγάλες αγωνίες που μας οδηγούν στα λυτρωτικά συλλογικά οράματα. Θρησκευτικό, ψυχαναλυτικό και λυτρωτικό έργο, μας καλεί όλους σε μια τελετουργία κάθαρσης, σε μια πολιτική του πνεύματος. Ο πρόλογος της “Ασκητικής” αντιστοιχεί στη Γένεση, όπου το φως και το σκοτάδι, η ζωή και ο θάνατος. Αργότερα στο πρώτο Χρέος έχουμε την κατανόηση των ορίων του νου, έπειτα τη διαρκή και ακόρεστη επιθυμία να εξαλειφθούν τα σύνορα και στο τέλος την ελευθερία που συνδέεται με την απαλλαγή του φόβου».
Σε κάθε ευρωπαϊκή πόλη που θα επισκεφθούν στην πορεία, θα συνεργαστούν με ξένο ηθοποιό ο οποίος θα αναλάβει τον ρόλο του αφηγητή της παράστασης. «Δεν ξέρω πόσοι θα έρθουν και ποιοι να δουν την παράσταση. Δεν έχω κανένα οικονομικό κέρδος από το ανέβασμά της. Αλλες φορές μπαίνω μέσα, άλλες φορές βγαίνουν τα έξοδα των συντελεστών. Κοιτάξτε, εγώ κουβαλάω μέσα μου την “Ασκητική” επί 30 χρόνια. Ηταν η σωτηρία μου, γι’ αυτό επιμένω να την παρουσιάζω. Απαλλάχθηκα από σκέψεις και φοβίες όπως αυτή του θανάτου».