Αναμέτρηση με ιδιωματικό λόγο

Αναμέτρηση με ιδιωματικό λόγο

2' 53" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΒΙΖΥΗΝΟΣ

Το μόνον της ζωής του ταξείδιον

σκηνοθ.: Δήμος Αβδελιώδης

θέατρο: Ανοιχτό θέατρο Κολωνού

Ο Δήμος Αβδελιώδης έχει από το ’93 τουλάχιστον ανοιχτούς λογαριασμούς με τον Βιζυηνό, όταν σκηνοθέτησε (μαζί με τη Μίρκα Γεμεντζάκη) τη δαιμόνια Αννα Κοκκίνου στο έργο «Μορφές από το έργο του Βιζυηνού» στο θέατρο Σφενδόνη. Εκείνη η παράσταση-σταθμός, μακροημερεύει και παίζεται μέχρι σήμερα σε σύνθεση κειμένων της Κοκκίνου και φιλολογική επιστασία Βασίλη Διοσκουρίδη αρχίζοντας και τελειώνοντας με αποσπάσματα από «Το μόνον της ζωής του ταξείδιον». Το ίδιο αυτό διήγημα γίνεται το 2001 ταινία από τον Λάκη Παπαστάθη και συμπληρώνει την «εγκατάσταση» του Βιζυηνού ως τραγική βιογραφία και εγκαυστική γραφή, στις συνειδήσεις των θεατρόφιλων.

Με γνώμονα την ιδιωματική γραφή και τη σκηνική της εκφορά ο Αβδελιώδης συνεχίζει να διερευνά και να εντοπίζει κείμενα της νεοελληνικής πεζογραφίας που προσφέρονται για αναμέτρηση με το ιδιωματικό άκουσμα και τη συνακόλουθη εκφορά λόγου, μετρικής, λογικής, μουσικής και ρυθμολογίας. Ετσι δεν έμεινε μόνον στον Παπαδιαμάντη αλλά «ανακάλυψε» ανάμεσα σε άλλα κείμενα το μυθιστόρημα-ποταμό του Θωμά Ψύρρα «Μαράν Αθά», το οποίο διασκεύασε εξαιρετικά σε μονόλογο και με τη διδασκαλία του ανέδειξε μέσα από τη χαμηλών τόνων ηθοποιό Γιασεμή Κηλαηδόνη μια φλεγόμενη δύναμη αντοχής, μεταμόρφωσης, υποκριτικής που εγγράφηκε από το 2010 στη μνήμη πολλών. Ηταν απίστευτος ο λιτότατος τρόπος και τα ανύπαρκτα μέσα με τα οποία μια τόσο νέα ηθοποιός, φορώντας μόνον ένα ράσο μεταμορφωνόταν επί 2,5 ώρες σε 90χρονο μοναχό που νιώθοντας τον «Κύριο να είναι κοντά» φλέγεται στην πυρά της εξομολογητικής ανάγκης για τους έρωτες της ζωής του που έζησε σαν αμαρτίες, ενώ τον μοναχικό του βίο σαν τιμωρία γι’ αυτούς.

Καταπιανόμενος με το ίδιο διήγημα του Βιζυηνού ξανά και ξανά θέλησε ίσως τη φορά τούτη να πλησιάσει περισσότερο τον ερμηνευτικό κώδικα του «Μαράν Αθά» με σκηνικό βοήθημα μόνον ένα κάθισμα και τίποτε άλλο. Το τραπέζι εκείνο της Σφενδόνης που γινόταν πάγκος ραφτάδικου, κάρο, άλογο και τόσα άλλα με τη βοήθεια ήχων, φωνών και σώματος της ηθοποιού, στη νέα σκηνική εκδοχή με την Ιωάννα Παππά, απουσιάζει όπως και οποιοδήποτε άλλο σκηνικό βοήθημα πλην ενός καθίσματος. Μένουν η ηθοποιός, οι προβολείς, ο λόγος, η λογική και η μουσική του. Η παρωχημένη καθαρεύουσα, οι ιδιωματισμοί, η ντοπιολαλιά, το ένα μέσα στο άλλο αρθρώνονται με τη φυσικότητα και την ταχύτητα καθημερινής, ζωντανής αφήγησης, υπακούοντας επιπλέον στην ιδιοτυπία ενός τονισμού, που αν και ξενίζει στην αρχή, γοητεύει στη συνέχεια.

Με όλα αυτά είχε να παλέψει η ταλαντούχος Ιωάννα Παππά, αποδεδειγμένα ανοιχτή σε ερευνητικό θέατρο και πειραματισμούς κάθε είδους. Προσήλθε λεπτότατη, αέρινη, με λαστιχένιο, εφηβικό βηματισμό, παιδί περισσότερο παρά ον διαμορφωμένου φύλου.

Το άνοιγμα των χεριών της όταν έραβε αφηγούμενη, έφτανε να μας πείσει για όλα όσα ο δεκάχρονος παραραφτάκος της Πόλης είχε φυλάξει στο δισάκι της παιδικής, ευφάνταστης ευπιστίας του από τα παραμύθια του παππού του, του πιο κοσμογυρισμένου και σοφού σ’ ολόκληρο τον κόσμο! Με αίσθηση ρυθμού, χιούμορ, μουσικού διαλόγου με το πιάνο που τη συνόδευε (Αλέξανδρος Αβδελιώδης σε συνθέσεις Βαγγέλη Γιαννάκη), η ηθοποιός μπαινόβγαινε από τον κεντρικό κορμό της αφήγησης σε όλες τις ένθετες ιστορίες κι από το πρωτοπρόσωπο του συγγραφέα-αφηγητή σε όλα τα πρόσωπα του διηγήματος χωρίς εκζήτηση και χωρίς προσπάθεια μίμησης ή αλλαγής πέρα ίσως από το ύφος της φωνής της.

Κατόρθωσε σίγουρα να συνεπάρει ένα κοινό που θα είχε πολλές ερωτήσεις κι άγνωστες λέξεις διαβάζοντας το διήγημα, ίσως και καμιά προθυμία να το παρακολουθήσει, ωστόσο το καθήλωσε και το έκανε να γελά με το λεπτότατο χιούμορ των περιγραφών ή τις ηθογραφικές αποστροφές από τις βλαστήμιες της γιαγιάς. Κέρδος ανέλπιστο της θεατρικής παρέμβασης σε κείμενα του 19ου αιώνα.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή