Είκοσι επτά εκατομμύρια ψήφους έχουν αποσπάσει στις τελευταίες αναμετρήσεις τα ακροδεξιά κόμματα στην Ευρώπη. Σε πέντε χώρες συγκέντρωσαν ποσοστό άνω του 20% (Αυστρία 46,2%, Γαλλία 33,9%, Ελβετία 29,4%, Δανία 21,1%, Ουγγαρία 20,2%), σε τέσσερις μεταξύ 10% και 20% (Φινλανδία 17,8%, Γερμανία 13,2%, Ολλανδία 13,1%, Σουηδία 12,9%), σε τρεις μεταξύ 5% και 10% (Πολωνία 8,9%, Σλοβακία 8,6%, Ελλάδα 7%), σε πέντε κάτω του 5% (Ιταλία 4,1%, Βέλγιο 3,7%, Κύπρο 3,7% –για πρώτη φορά το αδελφό κόμμα της Χρυσής Αυγής ΕΛΑΜ μπήκε στη Βουλή εκλέγοντας δύο βουλευτές–, Μ. Βρετανία 1,8%, Πορτογαλία 0,5%).
Χαρακτηριστική είναι η πορεία του σουηδικού ακροδεξιού κόμματος που το 2006 είχε συγκεντρώσει το 1,49% των ψήφων, το 2010 το 5,7% και το 2014 το 12,9%, ενώ σήμερα οι δημοσκοπήσεις το ανεβάζουν στο 26,7%. Επίσης η ξενοφοβική Εναλλακτική για τη Γερμανία (AfD) εκτοξεύτηκε στο 13,2% από 7% το 2014. Οι 93 νέοι βουλευτές της είναι δικαστικοί, πανεπιστημιακοί, στελέχη τραπεζών, αστυνομικοί, στρατιωτικοί, δημοσιογράφος, πιλότος, πρώην πληροφοριοδότης της Στάζι, και δηλώνουν «πατριώτες». Κάποιοι από αυτούς έχουν χαρακτηρίσει «μνημείο της ντροπής» το Μνημείο του Ολοκαυτώματος στο Βερολίνο, έχουν εκφράσει συμπάθεια για τον νεοναζί Μπρέιβικ που σκότωσε 77 ανθρώπους το 2011 στη Νορβηγία, έχουν δηλώσει ανήσυχοι «για τη δημιουργία λαών με ανακατεμένο αίμα» ή έχουν ταχθεί υπέρ μιας Γερμανίας στα σύνορα του 1937. «Θέλουμε λιγότερους πρόσφυγες, είμαστε κατά του εξισλαμισμού, θέλουμε να διαφυλάξουμε την κουλτούρα μας. Τα θέματά μας είναι πολύ φυσιολογικά», λένε επιχειρώντας να ανασκευάσουν την εικόνα των αιμοσταγών απρόκλητων επιθέσεων και της βίας, και με αγκίστρι την οικονομική κρίση να προσελκύσουν κυρίως νέα άτομα, που κουρασμένα από την αναποτελεσματική πολιτική των κυβερνήσεων και τις κοινωνικά άδικες πολιτικές, τη σπίθα που σπαταλήθηκε σε ό,τι ονόμασαν μέλλον, καταπίνουν το δόλωμα πως «τουλάχιστον οι ακροδεξιοί έχουν καθαρά χέρια, δεν κλέβουν», «είναι οι μόνοι που τα λένε έξω απ’ τα δόντια». Ο πυρετός του απόλυτου –μια κάθετη βολή πάνω στο πνεύμα–, το συναίσθημα που προπορεύεται της γνώσης, η αίσθηση ότι οι στιγμές κυλούν και η ροή τους δεν είναι δική μας, αλλά και οι μύθοι, τα σύμβολα, οι τελετουργίες μιας λαϊκής «θρησκείας», στη συνέχεια, εύκολα τους εντάσσουν σε «τάγματα εφόδου» εναντίον κάθε «εχθρού».
Διότι, αν ο αριστερός λαϊκισμός τείνει να ελαχιστοποιεί ή να αρνείται τις πραγματικές απειλές, ο δεξιός τις διογκώνει και διασπείρει συλλογικούς φόβους. Χτίζει πάνω την απλοϊκή ερμηνεία της πραγματικότητας και τη δημαγωγία, τον μετεωρισμό μεταξύ της απόρριψης της πολιτικής και του αιτήματος για διαχείριση των κοινών απευθείας από τον λαό ή έναν αυταρχικό ηγέτη. Τα ακροδεξιά κόμματα εμφανίζονται με αντισυστημικό προσωπείο, υιοθετούν αιτήματα της Αριστεράς (αντιαμερικανισμός, αντικαπιταλισμός, υποστήριξη του Τρίτου Κόσμου – ο λεγόμενος «τρίτος δρόμος» που υπερασπίζεται την επιστροφή των μεταναστών στην πατρίδα τους στο όνομα του «δικαιώματος στη διαφορά», συνεχής επίκληση όσων φοβούνται την ανάμειξη ανθρώπων και πολιτισμών). Δίνουν έμφαση στην έξοδο από το ευρώ ή την Ε.Ε. βάλλοντας κατά των «άνομων ελίτ», της «κλεπτοκρατίας», των «διεφθαρμένων αποπάνω» – «όλοι σάπιοι», «όλοι ίδιοι»…
Τους φόβους για μια νέα σκοτεινή ευρωπαϊκή περίοδο, με κρίσεις που θα ξεσπούν επιφέροντας αυστηρότατους συνοριακούς ελέγχους και σαρωτικά αντιτρομοκρατικά μέτρα, επιχειρούν να αμβλύνουν οι φωνές πως οι φιλελεύθερες αξίες έχουν ήδη ριζώσει στη Γηραιά Ηπειρο, η οποία στην πορεία των τελευταίων εξήντα χρόνων έμαθε να συνεργάζεται, να διαπραγματεύεται, να αλληλεπιδρά. Ομως η ανθρωπότητα σήμερα δεν μας προσφέρει μια από τις λίγες στιγμές ευδαιμονίας, τα απόλυτα προελαύνουν… Οι εποχές της μισαλλοδοξίας, του προσηλυτισμού, της ιδεολογικής αδιαλλαξίας, που τέρπονται χλευάζοντας την αμφιβολία, πάντα διαπρέπουν σε αιμοσταγείς άθλους. Ο φανατισμός, η ιδεοληψία, και στις μέρες μας, με τον ίδιο τρόπο μολύνουν επίδοξους τυράννους και αυτόκλητους «μάρτυρες».