Αποψη: Σβήνουν οι ελπίδες για βαθιές αλλαγές

Αποψη: Σβήνουν οι ελπίδες για βαθιές αλλαγές

2' 36" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Τον περασμένο Ιούνιο είχα γράψει ότι η Αγκελα Μέρκελ θα μπορούσε «να επανεκλεγεί με εντολή να πει “όχι” στον Μακρόν». Αυτό που εννοούσα ήταν ότι οι Γερμανοί ψηφοφόροι έδειχναν να προτιμούν την προσέγγιση της Μέρκελ στα θέματα της Ευρωζώνης από αυτήν του Σοσιαλδημοκράτη υποψηφίου Μάρτιν Σουλτς, που έμοιαζε κάπως πιο ανοικτός στις προτάσεις του νέου Γάλλου προέδρου για μεταρρύθμιση της οικονομικής διακυβέρνησης της Ευρωζώνης. Με αυτήν την έννοια, περίμενα ότι οι Γερμανοί θα επιθυμούσαν να συνεχιστεί η ίδια πολιτική.

Η πρόβλεψή μου αποδείχθηκε πιο ακριβής από ό,τι περίμενα. Στον βαθμό που οι ψηφοφόροι έστειλαν κάποιο μήνυμα σχετικά με την Ευρωζώνη την περασμένη Κυριακή, αυτό ήταν ότι επιθυμούν μια ακόμη σκληρότερη στάση. Οι Σοσιαλδημοκράτες πήγαν όσο άσχημα προβλεπόταν – ήταν η δεύτερη χειρότερή τους επίδοση από το 1933. Αλλά και η επίδοση των Χριστιανοδημοκρατών ήταν πολύ κακή – η χειρότερή τους από την ίδρυση της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας το 1949. Ειδικότερα, έχασαν 1,3 εκατομμύριο ψήφους από τους Ελεύθερους Δημοκράτες (FDP) και ένα εκατομμύριο ψήφους από την ακροδεξιά AfD (Εναλλακτική για τη Γερμανία).

Με άλλα λόγια, οι δύο μεγάλοι νικητές της περασμένης Κυριακής ήταν τα δύο κόμματα που απαιτούσαν μια πιο σκληρή στάση στα θέματα της Ευρωζώνης. Κατά την προεκλογική εκστρατεία, ο επικεφαλής των Ελεύθερων Δημοκρατών Κρίστιαν Λίντνερ είχε προτείνει να δοθεί στην Ελλάδα «μια νέα αρχή εκτός ευρώ» – αναβιώνοντας ουσιαστικά την ιδέα της προσωρινής εξόδου που είχε προτείνει ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε τον Ιούλιο του 2015. Η AfD έκανε την εμφάνισή της το 2013 ως ένα κόμμα οικονομολόγων και συνταγματολόγων οργισμένων με την πολιτική διασώσεων στην Ευρωζώνη, η οποία θεωρούσαν ότι παραβιάζει το γερμανικό κράτος δικαίου. Εκτοτε έχει εστιάσει περισσότερο σε θέματα μετανάστευσης, αλλά η θέση για την Ευρωζώνη κάθε άλλο παρά έχει μαλακώσει. 

Ολα αυτά σημαίνουν ότι οι ελπίδες για σημαντική πρόοδο στο μέτωπο της οικονομικής διακυβέρνησης στην Ευρωζώνη έχουν σχεδόν μηδενιστεί. Πολλοί στην Ευρώπη και αλλού ελπίζουν ότι η Μέρκελ, αντιμέτωπη με την κληρονομιά της, θα φωτιστεί και θα κάνει τις αναγκαίες υποχωρήσεις, παρά τις ενστάσεις των Ελεύθερων Δημοκρατών, που αναμένεται ευρέως να πάρουν το κρίσιμο χαρτοφυλάκιο των Οικονομικών στον συνασπισμό «Τζαμάικα».

Αλλά πρόκειται εν πολλοίς περί προβολών. Ακόμα και αν η Μέρκελ προσωπικά ήθελε να κάνει αυτές τις υποχωρήσεις απέναντι στον Μακρόν –κάτι που δεν είναι καθόλου σαφές–, το εκλογικό αποτέλεσμα την έχει αποδυναμώσει. 

Το γεγονός αυτό θέτει τον Γάλλο πρόεδρο –που είπε λίγα πράγματα για τη μεταρρύθμιση της Ευρωζώνης στη βαρυσήμαντη ομιλία του για την Ευρώπη την Τρίτη στη Σορβόννη– σε δύσκολη θέση. Είτε θα επιδιώξει μεγάλα πράγματα, τα οποία η Γερμανία θα απορρίψει, είτε θα περιορίσει τις φιλοδοξίες του και θα παρουσιάσει τη συναίνεση του Βερολίνου ως νίκη. Για παράδειγμα, μπορεί να εστιάσει στη μετατροπή του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας (ESM) σε Ευρωπαϊκό Νομισματικό Ταμείο, κάτι το οποίο στηρίζουν δημοσιονομικοί ιέρακες όπως ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, βλέποντάς το ως τρόπο αύξησης της επιρροής της Γερμανίας επί των προϋπολογισμών άλλων κρατών-μελών.

Σε κάθε περίπτωση, οι προοπτικές για ένα πραγματικό βήμα μπροστά στη διακυβέρνηση της Ευρωζώνης, που θα κάλυπτε τα τεκτονικά ρήγματα στο εσωτερικό της και θα καταστούσε βιώσιμο το ευρώ, είναι αμυδρές.

* Ο κ. Χανς Κουντνάνι είναι senior transatlantic fellow της δεξαμενής σκέψης German Marshall Fund και συγγραφέας του βιβλίου «The Paradox of German Power» (Hurst, 2014).

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή