Θετική ήταν η πορεία των καταθέσεων και τον Σεπτέμβριο, καθώς όπως προκύπτει από τα στοιχεία των τραπεζών αυξήθηκαν πέμπτο συνεχόμενο μήνα και δεν φαίνεται να επηρεάστηκαν αρνητικά ούτε από τον «θόρυβο» αναφορικά με το ενδεχόμενο νέων ελέγχων και νέας ανακεφαλαιοποίησης ούτε από την αύξηση του ορίου ανάληψης.
Σύμφωνα με εκτιμήσεις στελεχών τραπεζών, τον περασμένο μήνα οι καταθέσεις παρουσίασαν αύξηση που πλησιάζει το 1 δισ. ευρώ σε συνέχεια της καλής πορείας των προηγούμενων μηνών.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος, οι καταθέσεις αυξήθηκαν κατά 1,45 δισ. ευρώ τον Αύγουστο, 843 εκατ. ευρώ τον Ιούλιο, 867 εκατ. ευρώ τον Ιούνιο και 197 εκατ. ευρώ τον Μάιο.
Ετσι υπερκαλύφθηκαν οι απώλειες στην περίοδο Ιανουαρίου – Απριλίου, όταν οι καθυστερήσεις στην ολοκλήρωση της δεύτερης αξιολόγησης και οι φόβοι για νέο εκτροχιασμό του προγράμματος οδήγησαν σε εκροές καταθέσεων ύψους 2,2 δισ. ευρώ. Στο τέλος Αυγούστου το συνολικό ύψος των καταθέσεων διαμορφώθηκε στα 133,1 δισ. ευρώ, ενώ οι καταθέσεις του ιδιωτικού τομέα –νοικοκυριών και επιχειρήσεων– ανήλθαν σε 122,6 εκατ. ευρώ.
Η διατήρηση της θετικής πορείας των καταθέσεων τον Σεπτέμβριο ανακούφισε τις τράπεζες, καθώς υπήρχε ανησυχία ότι όλη αυτή η αρνητική δημοσιότητα για τις τράπεζες από τη διαμάχη ΔΝΤ – ΕΚΤ θα είχε αρνητική επίδραση στην ψυχολογία ανακόπτοντας την τάση επιστροφής καταθέσεων. Επίσης, δεν υπήρξε επίπτωση στο επίπεδο ρευστότητας, από τη χαλάρωση των capital controls τον Σεπτέμβριο, μέσω της δυνατότητας σωρευτικής ανάληψης 1.800 ευρώ ανά μήνα. Οι τράπεζες ανησυχούν ότι η δυνατότητα «με τη μία», ανάληψης όλου του μηνιαίου ορίου, θα μπορούσε να προκαλέσει πιέσεις ειδικά σε συγκυρίες ευρύτερης ανησυχίας, όπως αυτής που επικράτησε, και εν πολλοίς εξακολουθεί να επικρατεί, για τις τράπεζες το τελευταίο διάστημα.
Στελέχη τραπεζών σημειώνουν στην «Κ» ότι η ένταση των τελευταίων εβδομάδων μεταξύ ΔΝΤ και ΕΚΤ δεν φαίνεται να έχει επηρεάσει τη ρευστότητα, ωστόσο προειδοποιούν ότι αυτό είναι πολύ πιθανό αν δεν επανέλθει η ηρεμία. Ο συμβιβασμός μεταξύ ΔΝΤ – ΕΚΤ, όπου συμφωνήθηκε να πραγματοποιηθούν πιο νωρίς τα stress tests για τις ελληνικές τράπεζες αλλά χωρίς να πραγματοποιηθεί έλεγχος ποιότητας ενεργητικού (AQR) που ζητούσε το ΔΝΤ, δεν φαίνεται να έχει εκτονώσει τις ανησυχίες. Είναι χαρακτηριστικό ότι στο δίμηνο Αυγούστου – Σεπτεμβρίου ο δείκτης των τραπεζών κατέγραψε απώλειες της τάξης του 28%, ενώ στις πρώτες συνεδριάσεις του Οκτωβρίου –και παρά τον συμβιβασμό ΕΚΤ – ΔΝΤ– ο δείκτης των τραπεζών καταγράφει νέες απώλειες της τάξης του 5,5%.
Οι τράπεζες ανησυχούν ότι όσο αιωρείται ο φόβος για την κατάσταση των τραπεζών και διατηρείται η αβεβαιότητα μέχρι την ολοκλήρωση του stress test την άνοιξη του 2018, η επιδείνωση του κλίματος θα μεταδοθεί και ευρύτερα ανακόπτοντας τη θετική πορεία των καταθέσεων και κάνοντας πιο δύσκολη την αντιμετώπιση του μεγάλου προβλήματος των μη εξυπηρετούμενων δανείων και την επίτευξη των στόχων μείωσης των μη εξυπηρετούμενων δανείων.
Σύμφωνα με τους επιχειρησιακούς στόχους που έχουν συμφωνήσει τράπεζες – Ενιαίος Εποπτικός Μηχανισμός (SSM), τα υπόλοιπα των μη εξυπηρετούμενων δανείων (NPLs) πρέπει να μειωθούν από 72,8 δισ. σήμερα (Ιούνιος 2017) στα 65,9 δισ. ευρώ στο τέλος του έτους, στα 53 δισ. στο τέλος του 2018 και στα 40,2 δισ. ευρώ στο τέλος του 2019. Αντίστοιχα, τα μη εξυπηρετούμενα πιστωτικά ανοίγματα (NPEs) πρέπει να μειωθούν από 101,8 δισ. σήμερα στα 98,2 δισ. μέχρι το τέλος του έτους, στα 83,3 δισ. στο τέλος του 2018 και στα 66,7 δισ. ευρώ στο τέλος του 2019.
Πρόσθετες προβλέψεις μόνο για νέα δάνεια
Ναι μεν αλλά. Η ΕΚΤ διευκρίνισε ότι η απαίτηση για τη διενέργεια πρόσθετων προβλέψεων ίσων με την αξία ενός κόκκινου δανείου (χωρίς εξασφαλίσεις) θα αφορά τα νέα, όσα σχηματιστούν μετά την 1η Ιανουαρίου 2018, μη εξυπηρετούμενα δάνεια, και όχι το υφιστάμενο απόθεμα κόκκινων δανείων. Ωστόσο, τραπεζικές πηγές σημειώνουν στην «Κ» ότι η ΕΚΤ δεν αφήνει εντελώς εκτός λογαριασμού το υφιστάμενο απόθεμα, το οποίο θα εξεταστεί στο πρώτο τρίμηνο και να κρίνει αν απαιτούνται διορθωτικές κινήσεις. «Μέχρι το τέλος του α΄ τριμήνου η ΕΚΤ θα παρουσιάσει τις σκέψεις της για περαιτέρω πολιτικές με σκοπό την αντιμετώπιση του υφιστάμενου αποθέματος των ΜΕΔ», τονίζεται στην ανακοίνωση. Σύμφωνα με στελέχη τραπεζών, με τον τρόπο αυτό ο επόπτης ασκεί επιπλέον πιέσεις στις διοικήσεις των τραπεζών για αποφασιστικότερη δράση στην αντιμετώπιση των μη εξυπηρετούμενων δανείων.