Εμμονή στη συνέπεια, συνέπεια στην εμμονή

Εμμονή στη συνέπεια, συνέπεια στην εμμονή

3' 3" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Μ​​​​ου φαίνεται πως τώρα ήρθε η ώρα να περπατήσουμε σωστά τον λάθος δρόμο κι υπάρχει μόνο ένας τρόπος να μη χαθούμε… Να ξεχαστούμε, αλλά να μην ξεχάσουμε».

Μου άρεσε πολύ αυτή η φράση του Νίκου Νικολαΐδη στη σελίδα που σε υποδέχεται στο επίσημο site του σκηνοθέτη. Τον Σεπτέμβριο συμπληρώθηκαν 10 χρόνια από τον θάνατό του και χθες τελείωσε το τριήμερο αφιέρωμα στο έργο του στο Κέντρο Πολιτισμού Ιδρυμα Σταύρος Νιάρχος, με προβολές, ομιλίες και μουσικές. Πώς φαίνονται οι ταινίες του στη νεότερη γενιά θεατών; «Αχρονικές, weird πολύ πριν από το weird wave (αλλόκοτο κύμα) του Λάνθιμου και των σημερινών Ελλήνων σκηνοθετών», απαντά εύστοχα 28χρονος κινηματογραφόφιλος συνάδελφος.

Τα αφιερώματα υπερχειλίζουν συνήθως από αγάπη, τρυφερότητα, αναμνήσεις, εξιδανίκευση, συγκίνηση. Ομως, ο Νίκος Νικολαΐδης όπως απέφευγε την κεντρική λεωφόρο, ανοίγοντας δικές του διαδρομές, έτσι θα χαμογελούσε αινιγματικά και μάλλον σκωπτικά εάν οι αναμνήσεις «μέλωναν» και τα επίθετα ορμούσαν ασυγκράτητα. Ούτως ή άλλως, στην έκδοση του 48ου Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης (2007) για τον Νίκο Νικολαΐδη υπάρχει κατάλογος, με συγκεντρωμένους χαρακτηρισμούς κριτικών για το έργο του, σε αλφαβητική σειρά.

Ενδεικτικά: αγαπητός, αποκαλυπτικός, αρρωστημένη φαντασία, επικίνδυνος, έξαλλος ρομαντικός, καταραμένος, μάστορας της εικόνας, μισάνθρωπος, ο Ελληνας Ταραντίνο, σαρκαστικός, σκηνοθέτης του έντεχνου περιθωρίου, σνομπ, σημαντικός δημιουργός, τρελός, φιλικός και ζεστός, φορμαλιστής…

Αντιφατικοί χαρακτηρισμοί, συνθέτουν την ίδια στιγμή μια αταξινόμητη προσωπικότητα. «Τα κουρέλια τραγουδάνε ακόμα…» ήταν το χιτ της φιλμογραφίας του. Αλλά και η «Γλυκιά συμμορία», η «Πρωινή περίπολος», το «Singapore Sling»… Εννέα ταινίες, εννέα βήματα καθόλου ισομεγέθη ή προς την ίδια κατεύθυνση αλλά με κοινή επιθυμία: «αδιαβροχοποιημένα στην ευκολία» (δική του η έκφραση).

Με τον Νίκο Νικολαΐδη δεν είχαμε προσωπική επαφή. Υπήρχε πάντα μια διακριτή και διακριτική απόσταση ανάμεσά μας. Ενας ευγενής πληθυντικός κάλυπτε το γεγονός ότι ο τρόπος που έβλεπα τις ταινίες του μάλλον δεν του άρεσε. Ετσι έγραφα στο σημείωμά μου στην αφιερωματική εκείνη έκδοση του 48ου Φεστιβάλ, μαζί με πολλούς άλλους κριτικούς, συναδέλφους του, φίλους του, ηθοποιούς και λογοτέχνες. Μετά το 2000 τον είχα συναντήσει δύο φορές, για μια συνέντευξη στην «Καθημερινή» (2002) και για μια, τηλεοπτική, στην ΕΡΤ (2005). Είδα έναν άνθρωπο βαθύτατα ευγενή και τρυφερό, είρωνα και κυνικό από θέση ισχύος, αλλά όχι χωρίς κόστος. Είχε πληρώσει το τίμημα της στάσης του και το ήξερε. Γι’ αυτό και είχε διαρκώς ανοικτό το μέτωπο με τη ζωή, προσπαθώντας να αποκαταστήσει μια συνομιλία με τον θάνατο. Καθόλου εύκολη υπόθεση. «Πρέπει να αποκαταστήσεις μια καλή σχέση με τον θάνατο, γιατί αυτό θα σου επιτρέψει να αποχωρήσεις αξιοπρεπώς. Ούτε να τον αγαπήσεις ούτε να τον φοβηθείς», είχε πει στην πρώτη του συνέντευξη. Τη δεύτερη φορά τον ρωτήσαμε τι φοβάται: «Δεν έχω κανένα φόβο. Πολλά θέματα έχουν τοποθετηθεί. Παραδέχομαι ότι δεν θα παραδεχτώ χιλιάδες πράγματα που με ενοχλούν. Εχω έρθει σε αρμονία με τη δυσαρμονία μου. Είμαι καλά».

Μετά το τέλος της τηλεοπτικής συνέντευξης, μας συνόδευσε από την έξοδο του σπιτιού του, στην έξοδο του, εντυπωσιακού σε μέγεθος, κήπου του. Ηταν ο καθημερινός του περίπατος, μιας και σπάνια δρασκέλιζε το κατώφλι της κατοικίας του στο Κεφαλάρι. Βαδίζοντας πλάι πλάι, συνειδητοποίησα ότι με συνόδευε ένας πυργοδεσπότης.Της ζωής και της τέχνης του.

Δέκα χρόνια μετά τον θάνατό του, από πνευμονικό οίδημα σε ηλικία 68 ετών, αισθάνομαι την ίδια απροσδιόριστη αμηχανία για το έργο του αλλά όλο και μεγαλύτερη εγγύτητα στον, απόντα, δημιουργό. Ο Νίκος Νικολαΐδης ήταν, με τον τρόπο του, πρωτοπόρος. Weird πολύ πριν η λέξη αυτή χαρακτηρίσει μια ολόκληρη γενιά. Ρομαντικός; Απελπισμένος; Στέρεα παρουσία, συνοδοιπόρος σταθερός για τους δικούς του ανθρώπους, απροσπέλαστος για τους περισσότερους. Από επιλογή ίσως και υπερβολή. Κάτι μου λέει ότι το έργο του στον χρόνο θα αποκτά διαρκώς και νέους, νεότερους θεατές. Δεν έχει σημασία ο αριθμός τους, αν είναι πολλοί ή λίγοι. Σημασία έχει ότι μοιράζονται τη δική του σινεφιλική αρχή: «Εμμονή στη συνέπεια και συνέπεια στην εμμονή».

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή