Αποψη: Το πραγματικό κόστος της εξυπηρέτησης των συντεχνιών

Αποψη: Το πραγματικό κόστος της εξυπηρέτησης των συντεχνιών

4' 17" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Ε​​κεί που η κυβέρνηση πάσχιζε να μας πείσει ότι ασπάζεται επιτέλους φιλοπρόοδες αναπτυξιακές πολιτικές, ιδού, φέρνει προς ψήφιση ένα ακραία παλαιοπολιτικό νομοσχέδιο, σχεδιασμένο λες από συνδικάτα με σκοπό να σκοτώσει τον οργασμό τεχνολογικής καινοτομίας στην αγορά των ταξί (βλ. Beat και Uber). Γιατί έχει η χώρα μας τέτοια πλούσια παράδοση κυβερνητικών παρεμβάσεων υπέρ επαγγελματικών ομάδων; Ποιον εξυπηρετούν τελικά;

Να το ξεκαθαρίσουμε: Κάθε παρέμβαση υπέρ μιας επαγγελματικής ομάδας αποτελεί περιορισμό της ελευθερίας των αγορών και συνακόλουθη μείωση του συνολικού πλούτου της χώρας. Ενώ όμως κανείς ειδικός δεν αμφισβητεί την πλουτοπαραγωγική ικανότητα των αγορών, μένει προς συζήτηση σε τι βαθμό ανεχόμαστε τις ανισότητες που προκύπτουν, αν είναι άδικες. Πόση κρατική ρύθμιση θεωρούμε απαραίτητη για να μετριαστούν οι αδικίες; Πόση απώλεια εθνικού εισοδήματος δεχόμαστε για να βελτιωθεί η θέση των αδύναμων στην αγορά;

Μπορούμε να συζητάμε για πάντα το γενικό ζήτημα, οι παραδοσιακές παρεμβάσεις των ελληνικών κυβερνήσεων όμως δεν χωράνε πολλή συζήτηση: πρόκειται περί κλασικής ψηφοθηρίας αμοραλιστών πολιτικών που ενδίδουν σε ομάδες πίεσης. Υπουργοί φέρνουν ρυθμίσεις που συμφέρουν λίγους, βολεμένους και όχι αδύναμους, ελπίζοντας να μην το προσέξουμε οι υπόλοιποι που πληρώνουμε τη νύφη.

Το νομοσχέδιο για τα ταξί είναι ιδιαίτερα εντυπωσιακή περίπτωση, καθώς ξεγυμνώνει πλήρως τα πραγματικά κίνητρα της κυβέρνησης και γκρεμίζει μονομιάς τις τυπικές δικαιολογίες που συνόδευαν τέτοιες ρυθμίσεις στο παρελθόν. Παραδοσιακά, οι ρυθμιστές προφασίζονται βελτίωση της ποιότητας των αγαθών και υπηρεσιών ή προστασία δικαιωμάτων των εργαζομένων. Το σχέδιο της κυβέρνησης, όμως, απαιτώντας τριετείς συμβάσεις μεταξύ οδηγών και εταιρειών, ουσιαστικά αποσκοπεί στο να πνίξει πλήρως εφαρμογές σαν το Beat, που διευκολύνουν ηλεκτρονικά τη συνάντηση μεταξύ επιβατών και νόμιμων επαγγελματιών ταξί.

Η κυβέρνηση επιχειρεί να μας επιστρέψει στον αυτοκινητιστικό μεσαίωνα, να ψάχνουμε απεγνωσμένα ταξί στον δρόμο, με καύσωνα ή βροχή, χωρίς καμία δυνατότητα επιλογής ή αξιολόγησης. Ποιος κερδίζει από αυτή την τρομερή σπατάλη ενέργειας, για καταναλωτές αλλά και οδηγούς; Μα φυσικά μόνο οι κακοί οδηγοί, που έχουν πολύ χρόνο στη διάθεσή τους, γιατί κανείς δεν τους διαλέγει όταν έχει επιλογή.

Η πραγματικά φοβερή ζημιά της υπερρύθμισης δεν είναι ότι θα μειωθούν οι επενδύσεις σε e-εφαρμογές κατά κάποια εκατομμύρια ευρώ. Από την αντιμεταρρύθμιση του ΣΥΡΙΖΑ κερδίζουν κάποιοι λίγοι κακοί οδηγοί, λίγο εισόδημα παραπάνω. Το εισόδημα αυτό προέρχεται κατευθείαν από την τσέπη κάποιων άλλων οδηγών (που αριστεύουν σήμερα), άρα το αποτέλεσμα στο συνολικό εισόδημα των οδηγών είναι μηδενικό. Οι υπόλοιποι όμως χάνουμε εκατομμύρια ίσως ώρες τον χρόνο, αναζητώντας ταξί. Υποθέτοντας μέσο ωρομίσθιο 10 ευρώ, φτάνουμε τα εκατομμύρια ευρώ απώλεια. Επιπλέον, αυξάνεται η κυκλοφοριακή συμφόρηση για ταξί και μη, με ίσως ακόμα μεγαλύτερο κόστος. Τέλος, κάποιοι καταναλωτές θα αποθαρρυνθούν από τη χρήση ταξί (πολλοί επιλέγουν εφαρμογές λόγω αυξημένης ασφάλειας) και θα οδηγηθούν σε εναλλακτικές που προφανώς βολεύουν λιγότερο.

Οι συντεχνιακοί εργατοπατέρες τα κατάφεραν: Για αμελητέα ενίσχυση του δικού τους κλάδου, μας έβαλαν όλους μέσα πολλά εκατομμύρια. Ευχαριστούμε, υπουργέ.

Αυτό είναι και το τυπικό μοτίβο των καταστροφικών ρυθμίσεων προς όφελος συντεχνιών: Υπέρογκη ζημιά για πολλούς, μικρό άμεσο όφελος για μια μικρή διαλεχτή ομάδα. Δυστυχώς, ενώ βλαπτόμαστε πολλοί, δεν βλαπτόμαστε πολύ. Ετσι, όπως παρατήρησε και ο οικονομολόγος Ντάνι Ρόντρικ πριν από δεκαετίες, η πίεση των συντεχνιών προς το κράτος για θέσπιση ευνοϊκών ρυθμίσεων είναι σφοδρή, η αντίσταση ημών των υπολοίπων ασθενής.

Εκτός από την ορθολογική αδράνειά μας όμως (ποιος κατεβαίνει σε πορεία επειδή μια συντεχνία τού αποσπά μια χούφτα ευρώ τον μήνα;), ευθύνη για τον προστατευτισμό έχει και η διάδοση ανορθολογικών μύθων. Κοινή πλάνη είναι, π.χ., ότι η προστασία συντεχνιών τελικά μπορεί να μας ωφελήσει όλους. «Προστατέψτε» τα ταξί μας λένε, και μετά εμείς θα «προστατεύσουμε» τα φαρμακεία, τους δικηγόρους, τους μηχανικούς κ.τλ. Οπου προστασία σημαίνει, βεβαίως, την τεχνητή αύξηση των τιμών των δικηγόρων, με αντίστοιχη αύξηση του εισοδήματός τους.

Δυστυχώς, πολλοί δεν αντιλαμβάνονται ότι σε περιβάλλον γενικού προστατευτισμού όλων των συντεχνιών, τελικά όλοι χάνουμε, ακόμη και τα μέλη των συντεχνιών. Αν απλά όλες οι συντεχνίες αυξάνουν τις τιμές τους, τότε κανείς δεν κερδίζει. Εισπράττει η συντεχνία διπλάσια για τις υπηρεσίες που πουλάει, πληρώνει διπλάσια για τις υπηρεσίες των άλλων. Γδύνεις τους πελάτες σου, ανταποδίδουν με χαρά.

Αλλά η ιστορία δεν τελειώνει εδώ: Οπως στο άνω παράδειγμα, η αύξηση των τιμών για μια συντεχνία συνοδεύεται τυπικά με μείωση της αποτελεσματικότητας της αγοράς στην οποία δραστηριοποιείται. Για να αυξήσει η συντεχνία το εισόδημά της κατά ένα ευρώ, καταστρέφει συνολικό εισόδημα των πελατών πολύ πάνω από ένα ευρώ! Περιορίζει τον ανταγωνισμό, σκοτώνει την καινοτομία, διαιωνίζει απολιθωμένες κακές πρακτικές. Οσο περισσότερες συντεχνίες κερδίζουν τη μάχη, τόσο περισσότερο εθνικό εισόδημα καταστρέφεται.

Δυστυχώς, σε χώρες με ηθικά αδύναμους πολιτικούς και οικονομικά αναλφάβητους πολίτες, οι συντεχνίες κερδίζουν υπερβολικά συχνά. Και κάθε μάχη «προστασίας» της αγοράς τους που κερδίζουν είναι άλλη μία μαχαίρια στο σώμα της οικονομίας. Δηλαδή στις τσέπες μας.

Τι μπορούμε να κάνουμε; Σε πρώτο στάδιο συζητείται εύλογα μια συντονισμένη αποχή από τη μίσθωση ταξί. Μεσοπρόθεσμα, όμως, φυσικά να ωριμάσουμε και να μην ψηφίζουμε όσους προσφέρουν συντεχνιακά ρουσφέτια. Εκτός αν νομίζετε ότι ο μέγας πολιτικός νους που για πέντε ψήφους «προστατεύει» τη δική σας συντεχνία ρημάζοντας αμέριμνος τις τσέπες των λοιπών Ελλήνων, δεν θα κάνει ακριβώς το ίδιο (έκπληξη!) για να κερδίσει και τις ψήφους της απέναντι συντεχνίας. Και να συνεχίσει μέχρι να πνιγούμε στο πλιάτσικο όλων εναντίον όλων.

Αλήθεια, χρειάζονται ποτέ φαρμακείο οι οδηγοί ταξί;

* Ο κ. Σωτήρης Γεωργανάς είναι αναπληρωτής καθηγητής Οικονομικών στο City University του Λονδίνου.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή