Ο ΟΑΕΔ είχε στη διάθεσή του 580 εκατ. ευρώ να κατανείμει για τη μετεκπαίδευση και απασχόληση ανέργων, φέτος. Αποδείχτηκε ανίκανος να τα διαχειριστεί. Απορρόφησε μόνο 350 εκατ. (60% για θέσεις συμβασιούχων στο Δημόσιο και μόνο 40% για τη διατήρηση θέσεων στον ιδιωτικό τομέα). Τα υπόλοιπα 220 εκατ. παρέμειναν αδιάθετα. Ετσι, η διοίκηση του ΟΑΕΔ υπερήφανα κατέγραψε ένα πλεόνασμα 220 εκατ. ευρώ – εις βάρος της στρατιάς των ανέργων.
Ενα άλλο, μεγαλύτερο, πλεόνασμα καταγράφουν τα συναρμόδια υπουργεία εις βάρος των συνταξιούχων. Επί έτη παρακρατούνται (εκκρεμούν να δοθούν) 114.000 κύριες,126.000 επικουρικές συντάξεις καθώς και 62.000 εφάπαξ. Εναντι όλων αυτών, μόλις τώρα διεξάγεται αγώνας δρόμου να εγκριθούν 8.000 συντάξεις, γιατί διαφορετικά θα χάσουμε οριστικά τα 800 εκατ. από τους δανειστές. Με άλλα λόγια (δυστυχώς), αν δεν υπήρχε και η τρόικα δεν θα δίδονταν σχετικά έγκαιρα ούτε αυτές οι 8.000 συντάξεις.
Τρίτο, ακόμη μεγαλύτερο, πλεόνασμα καταγράφεται εις βάρος των ιδιωτικών επιχειρήσεων που συναλλάσσονται με το Δημόσιο. Εχει υπολογιστεί ότι το κράτος, τα δύο τελευταία χρόνια, σε κάθε 1 ευρώ που αποπληρώνει στον ιδιωτικό τομέα τον επιβαρύνει με 1,6 ευρώ νέες οφειλές. Ετσι, σήμερα, μένει να φανεί εάν οι φοιτητές θα μείνουν χωρίς διδακτικά βιβλία (λόγω μη πληρωμής 70 εκατ. στους εκδότες τους) αλλά, πάντως, οι οφειλές του κράτους έχουν αυξηθεί πάνω από 50% σε μία διετία. Εχουν εκτιναχτεί στα 6 δισ. ευρώ.
Διευκρινίζω: Δεν συμμερίζομαι τις εκτιμήσεις ότι ο στόχος για 3,5% πρωτογενές πλεόνασμα για τα επόμενα 5 χρόνια είναι ανέφικτος. Με ένα φανερό εισόδημα της τάξης των 185 δισ. και ένα αφανές επιπλέον (παραοικονομία) της τάξης άνω των 35 δισ. (συνολικά, περί τα 220 δισ. ετησίως), δεν είναι ανέφικτη η εξοικονόμηση 6,5 δισ. για αποπληρωμή του χρέους. Αλλά αυτό απαιτεί σχέδιο για ανάπτυξη, αυστηρή διαχείριση, ιεράρχηση δαπανών, με πνεύμα λιτότητας. Αυτά που (και) σήμερα απουσιάζουν και με τα οποία θα όφειλε να ασχοληθεί μια κυβέρνηση – αντί να συσκέπτεται πώς θα μοιράσει τα υποτιθέμενα 800 εκατ. «πλεόνασμα», φέτος.
Η Ελλάδα παραμένει στις 35 πλουσιότερες χώρες του κόσμου. Και η οικονομία της, αφού η κρίση έκανε τη δουλειά της βοηθούμενη από τις ασκούμενες πολιτικές (250.000 «λουκέτα», μαζική ανεργία που συρρίκνωσε την αμοιβή της εργασίας, μείωση της κρατικής απασχόλησης κ.ά.) αδημονεί να περάσει σε φάση ανάκαμψης. Αλλά η αναστροφή βραχυκυκλώνεται από το άρρωστο πολιτικό σύστημα και τις κοντόφθαλμες πολιτικές του, χωρίς ορθολογική ιεράρχηση, κατεύθυνση, χωρίς το δημόσιο συμφέρον ως απόλυτη προτεραιότητα.
Παράδειγμα, το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων: Το ύψος του είχε προϋπολογιστεί σε 6,75 δισ. φέτος. Εως τον Σεπτέμβριο είχε απορροφηθεί μόνο 1,58 δισ. Μέχρι το τέλος του έτους, αρμόδιοι παράγοντες εκτιμούν ότι θα μείνει αδιάθετο περί το 1 δισ. ευρώ. Πού οφείλεται αυτή η δυστοκία; Στο γεγονός ότι πέρασε πολύς χρόνος ανέμελα, χωρίς να προετοιμάζονται νέα έργα. Μετά την ολοκλήρωση των παλιών έργων με τυμπανοκρουσίες, η χώρα μπήκε σε μια περίοδο κενή, δεν υπάρχουν ώριμα έργα υποδομών για να χρηματοδοτηθούν. Ανάγκες υπάρχουν, δεν λείπουν ούτε τα λεφτά, λείπει η δουλειά με σχέδιο, ευθύνη και επιμέλεια.
Το σημερινό κυβερνητικό σχήμα δεν μπορεί να ανταποκριθεί στα καθήκοντά του. Αυτό θα ήταν πρόβλημα σε συνήθεις συνθήκες. Αλλά γίνεται το κρίσιμο πρόβλημα σήμερα, που βρισκόμαστε στην τελική ευθεία για την έξοδο από τα μνημόνια. Μέχρι τέλος έτους, υπάρχουν 95 προαπαιτούμενες δράσεις, καμία από αυτές δεν είναι πολιτικά δύσκολη, οι περισσότερες είναι μάλλον αυτονόητες. Από τις 65 που έπρεπε να είχαμε ολοκληρώσει έως το τέλος του Σεπτεμβρίου είχαν ολοκληρωθεί κάτι λιγότερες από 20 – μόνο. Στις 23 Οκτωβρίου, σε δύο εβδομάδες, έρχεται η τρόικα. Θα αρχίσουν οι διαπραγματεύσεις για την τρίτη αξιολόγηση. Και η Ελλάδα δεν θα είναι έτοιμη.
Ο Αύγουστος του 2018 είναι αύριο – αν όχι σήμερα. Η σημερινή κυβέρνηση, που απαρτίζεται από δύο τελείως διαφορετικές ομάδες στελεχών, με συγκρουόμενες αντιλήψεις, προτεραιότητες και αξίες, δεν μπορεί να τρέξει. Ενας γόρδιος δεσμός είναι, σε δημόσια θέα, ενώπιον του πρωθυπουργού.