Στην κατακόκκινη «Εξέγερση», που δημιούργησε ο Κλιμέντ Ρέντκο μετά τον θάνατο του Λένιν, ο ηγέτης των μπολσεβίκων βρίσκεται στο κέντρο του πίνακα σαν «άγιος» που πρόκειται να αναστηθεί. Στο σκοτεινό έργο, ο Ρώσος καλλιτέχνης τοποθέτησε γύρω του σε μια εκκλησιαστικού τύπου παράταξη τους στενούς του συνεργάτες. Ανάμεσα τους ξεχωρίζει ο Στάλιν, ο οποίος φωτισμένος με ένα περίεργο ψυχρό χρώμα μοιάζει με φάντασμα ανάμεσα στους νεκρούς. Περιμετρικά, στρατιώτες, άντρες και γυναίκες της εργατικής τάξης παρελαύνουν μάλλον οδηγούμενοι στον κόσμο που ευαγγελίστηκε η Οκτωβριανή Επανάσταση του 1917 με φόντο ψηλά κτίρια που μοιάζουν με μικρά κελιά.
Το περιεχόμενο του πίνακα αποκτά μια αμφίσημη χροιά μέσα από την ιστορία του κόμματος των μπολσεβίκων που κατέκτησε την εξουσία με την κατάληψη των χειμερινών ανακτόρων της Πετρούπολης το 1917 και κατέρρευσε έπειτα από 73 χρόνια. Η μετα-αποκαλυπτική του αίσθηση εντυπωσιάζει όσο εναλλάσσεται με τους πιο «διαστημικούς» πίνακες των Ιβάν Κλιουν και Κονσταντίν Γιουν στην έκθεση «Revolution in Art» των 52ων Δημητρίων Θεσσαλονίκης, που διοργανώνεται στο πλαίσιο των 100 ετών από την Οκτωβριανή Επανάσταση και αφηγείται την επικράτηση των μπολσεβίκων και την επίδραση που είχαν οι κοινωνικοπολιτικές αλλαγές της εποχής στην τέχνη και στους καλλιτέχνες της ρωσικής πρωτοπορίας.
Περπατάμε σε έναν σκοτεινό διάδρομο και στο τέρμα του συναντάμε ψηφιακά τον τσάρο Νικόλαο Β΄ και ακούμε τη φωνή του από αρχειακές ηχογραφήσεις και στρατιωτικά εμβατήρια της αυτοκρατορικής Ρωσίας. Εργα μεγάλων Ρώσων εικαστικών τέμνονται με εικόνες από την καθημερινότητα των Ρώσων και των πολεμικών συγκρούσεων της εποχής καλύπτοντας τη χρονική περίοδο 1900 έως 1923. Το περίπτερο 2 της Διεθνούς Εκθεσης Θεσσαλονίκης μεταμορφώθηκε σε μια χρονοκάψουλα για να στεγάσει 20 ψηφιακές προβολές μεγάλων διαστάσεων με έργα τέχνης από τη συλλογή Κωστάκη του Κρατικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης, προβολές ντοκουμέντων της εποχής και ταινίες του Σεργκέι Αϊζενστάιν, όπως το «Θωρηκτό Ποτέμκιν», η «Απεργία» και ο «Οκτώβρης». Ο Καζιμίρ Μαλέβιτς και το «Μαύρο Τετράγωνο», που χάρη σε ένα ωραίο animation γίνεται σταυρός και μετά κύκλος απελευθερώνοντας τη φόρμα σε «οργανική μορφή», όπως οραματιζόταν ο καλλιτέχνης, παρουσιάζεται στην έκθεση μαζί με έργα της Λιουμπόβ Ποπόβα, της Βαρβάρα Στεπάνοβα, του Γκούσταβ Κλούτσις, του Ιλιά Ρέπιν και άλλων καλλιτεχνών της ρωσικής πρωτοπορίας. Στις μεγάλες οθόνες παρουσιάζονται επίσης δείγματα της «νέας αισθητικής» στη γραφιστική και στην αρχιτεκτονική, αλλά και μεγαλεπήβολα σχέδια που δεν υλοποιήθηκαν ποτέ, όπως το μνημείο της 3ης Διεθνούς, ένα κτίριο 400 μέτρων από μέταλλο και γυαλί με τρία επίπεδα που θα περιστρέφονταν με διαφορετικές ταχύτητες.
«Revolution in Art». Περίπτερο 2 ΔΕΘ, έως 3/12.