Μάτα Χάρι, η ισχύς ενός μύθου 100 χρόνια μετά
ΟΛΛΑΝΔΙΑ
Ενας αιώνας συμπληρώνεται από τον θάνατο της Margaretha Zelle (1876-1917), της γυναίκας πίσω από το μυθικό όνομα Μάτα Χάρι. Λίγοι, πιθανώς, έχουν στον νου ότι η Μάτα Χάρι γεννήθηκε στη Φρισία, στη βόρεια Ολλανδία, και εκεί στην πόλη Leeuwarden, το πολύ καλό Museum of Friesland (Fries Museum) διοργανώνει αυτήν την περίοδο τη μεγαλύτερη έκθεση-αφιέρωμα στη Μάτα Χάρι που έχει γίνει ποτέ. Η επέτειος των εκατό χρόνων από την εκτέλεσή της στη Γαλλία με την κατηγορία ότι δρούσε ως πράκτορας των Γερμανών στη διάρκεια του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, χρησιμεύει ως αφετηρία για να ξεδιπλωθεί ένας θησαυρός αντικειμένων και τεκμηρίων για τη ζωή της αινιγματικής, αυτής, γυναίκας. Η κατηγορία που την οδήγησε στο εκτελεστικό απόσπασμα ελέγχθηκε αργότερα ως μερικώς αβάσιμη, καθώς ορισμένοι υποστήριξαν ότι η Μάτα Χάρι είχε πέσει θύμα σκευωρίας. Σε κάθε περίπτωση, η αμφισβήτηση αυτή αλλά και η μοναδικότητα της περίπτωσής της περιέβαλε το όνομά της με την αχλύ ενός μύθου διάρκειας και αντοχής.
Η έκθεση στο μουσείο της γενέτειράς της είναι ένα απάνθισμα όλης της εικονογραφίας που συνοδεύει τη μορφή της, αλλά και μια εξαιρετικά σπάνια συγκέντρωση τεκμηρίων και μαρτυριών. Η Μάτα Χάρι, αισθησιακή χορεύτρια, γυναίκα του κόσμου, με αδυναμία σε άνδρες με στρατιωτική περιβολή, ταξιδεμένη και πολύφερνη, έχτισε τον δικό της μύθο με αρωγή τη σαγήνη που μπορούσε να εκπέμψει. Συμβόλισε την εικόνα της απελευθερωμένης γυναίκας, τον τύπο της New Woman, όπως έλεγαν οι Αγγλοσάξονες για τη γυναίκα που τολμούσε να είναι ο εαυτός της την τελευταία περίοδο της βικτωριανής περιόδου και στις αρχές του 20ού αιώνα. Οχι τυχαία, η Μάτα Χάρι έγινε σύμβολο του σεξ. Ενδεδυμένη με εξωτικές ενδυμασίες, χορεύτρια ινδικών χορών, αποκάλυπτε το ημίγυμνο σώμα της και δημιουργούσε αίσθηση με κάθε της εμφάνιση. Συνδέθηκε με το Παρίσι, όπου συγκέντρωνε τεράστιο κοινό. Η ειρωνεία είναι ότι αργότερα εκτελέστηκε στα περίχωρα του Παρισιού.
Η έκθεση («Mata Hari, the myth and the maiden», έως 18/4/2018) στην Ολλανδία παρουσιάζει προσωπικά της αντικείμενα, φωτογραφίες, καρτ ποστάλ, λευκώματα αποκομμάτων, επιστολές και στρατιωτικά αρχεία, υλικό που ώς ένα σημείο έρχεται για πρώτη φορά στο φως.
ΑΜΒΟΥΡΓΟ
Η επιστροφή του Τζον Λε Καρέ
Στα 86 του χρόνια, ο Βρετανός συγγραφέας Τζον Λε Καρέ είναι συνδεδεμένος, ιδίως στους μεγαλύτερους, με την κατασκοπευτική λογοτεχνία του Ψυχρού Πολέμου, ιδίως μετά την παγκόσμια επιτυχία του τρίτου βιβλίου του «Ο κατάσκοπος που γύρισε από το κρύο» (1963). Το νέο του βιβλίο με τίτλο «A Legacy of Spies» επαναφέρει τον ήρωά του, Τζορτζ Σμάιλι, και επανασυνδέεται με τη μεγάλη παράδοση της κατασκοπευτικής λογοτεχνίας. Η φωτογραφία είναι από το Αμβούργο, όπου παρουσιάστηκε η νέα έκδοση.
ΜΙΛΑΝΟ
Τουλούζ-Λοτρέκ στο προσκήνιο
Αυτό το κομψό έργο του Ανρί ντε Τουλούζ-Λοτρέκ, με τίτλο «Κεφάλι κοριτσιού», είναι σαν ένα κόσμημα της μεγάλης έκθεσης με περίπου 350 έργα του Γάλλου ζωγράφου στο περίφημο Παλάτσο Ρεάλε του Μιλάνου. Η έκθεση («Τουλούζ-Λοτρέκ, ο φευγαλέος κόσμος») παρουσιάζει 35 έργα ζωγραφικής, λιθογραφίες και σχέδια καθώς και την πλήρη σειρά των 22 αφισών, με την τόσο χαρακτηριστική ατμόσφαιρα από το Παρίσι του 1890, σε δάνειο από το Μουσείο Τουλούζ-Λοτρέκ στο Αλμπί.
ΝΕΑ ΥΟΡΚΗ
Aϊ Γουέι Γουέι και δημόσια τέχνη
Το μεγάλο πρότζεκτ δημόσιας τέχνης με έργα του Κινέζου καλλιτέχνη Αϊ Γουέι Γουεϊ έχει γεμίσει τη Νέα Υόρκη με 300 έργα του. Είναι εγκαταστάσεις σε διάφορα τοπόσημα της Νέας Υόρκης με πιο εμβληματικό αυτό στη Washington Square. Η φωτογραφία είναι από το Κουίνς, όπου το έργο «Circle Fence» συμβολίζει το σκεπτικό του όλου εγχειρήματος γύρω από τη ρευστή έννοια των ορίων. Η μεγάλη εξωστρέφεια αυτής της κίνησης έχει σκοπό να γεννήσει σκέψεις για τη συμβίωση των ανθρώπων.
ΗΠΑ
Νέα βιογραφία του Γκραντ
Ερευνητική δουλειά που αποτυπώθηκε σε έκδοση άνω των 1.000 σελίδων είναι η βιογραφία του Ulysses Grant (1822-1885), στρατηγού των Βορείων και 18ου προέδρου των ΗΠΑ. Τη βιογραφία (με τίτλο «Grant») υπογράφει ο Ron Chernow, διακεκριμένος βιογράφος σημαντικών ιστορικών προσωπικοτήτων. Η βιογραφία που είχε γράψει για τον Αλεξάντερ Χάμιλτον, έναν από τους ιδρυτές πατέρες των ΗΠΑ, μεταφέρθηκε στο Μπροντγουέι ως μιούζικαλ. Για τη βιογραφία του Ουάσιγκτον τιμήθηκε με Πούλιτζερ.
ΗΝΩΜΕΝΟ ΒΑΣΙΛΕΙΟ
Αρθουρ Κόναν Ντόιλ ως αρχιτέκτων
Γνωστό παλαιότερα ως Grand Hotel, το ιστορικό Lyndhurst Park Hotel, στο New Forest της Αγγλίας, οφείλει την όψη του και την επέκτασή του σε σχέδια του Αρθουρ Κόναν Ντόιλ, του δημιουργού του Σέρλοκ Χολμς. Ο Ντόιλ ήταν συχνός ένοικος του ξενοδοχείου και το 1912 σχεδίασε την ανακαίνισή του. Σήμερα, το κτίριο κινδυνεύει με κατεδάφιση, αφού ο νέος ιδιοκτήτης επιθυμεί την ανέγερση συγκροτήματος κατοικιών. Την περίπτωση του κτιρίου αυτού έφεραν σε δημοσιότητα οι «Τάιμς» του Λονδίνου.