«Σε πέντε χρόνια θα ήθελα να έχουμε καταφέρει να είμαστε η πρώτη κοινωνική επιχείρηση στο χρηματιστήριο, έχοντας αποδείξει ότι είναι δυνατόν να υπάρξει μια εταιρεία με κοινωνικό σκοπό που είναι ταυτόχρονα οικονομικά βιώσιμη». Ο Νιλ Ντεκραϊσάκ που μας μιλάει έχει μόλις αναδειχθεί νικητής του διαγωνισμού κοινωνικής επιχειρηματικότητας Chivas Venture για το 2017.
Από την πατρίδα του, την Ταϊλάνδη, διήνυσε πολλά χιλιόμετρα για να βρεθεί στην «Πόλη των Αγγέλων» και στην πρώτη θέση του διαγωνισμού, και αισθάνεται «ευλογημένος γι’ αυτό», συναίσθημα που μοιράζεται με την Τσιόμα Ικόνου από τη Νιγηρία, που κατέλαβε τη δεύτερη θέση και θα χρηματοδοτηθεί με 200.000 δολάρια – από 50.000 δολάρια θα πάρουν οι τρεις εταιρείες που κατέλαβαν την τρίτη, την τέταρτη και την πέμπτη θέση, ενώ ακόμη 250.000 δολάρια μοιράστηκαν σε όλους τους συμμετέχοντες, ανάλογα με τα αποτελέσματα της ηλεκτρονικής ψηφοφορίας που πραγματοποιήθηκε τις εβδομάδες που προηγήθηκαν του τελικού.
Το μακρύ ταξίδι έως το Λος Άντζελες
Τριάντα συνολικά ιδρυτές ή εκπρόσωποι εταιρειών από όλο τον πλανήτη βρέθηκαν στην πρωτεύουσα της Καλιφόρνιας πριν από μερικές εβδομάδες, για να συμμετάσχουν στην τελική φάση της διοργάνωσης. Άνθρωποι όλων των ηλικιών και καταβολών, με κοινό στοιχείο τη δίψα τους να βελτιώσουν τη ζωή των συμπατριωτών τους ή και των συνανθρώπων τους ανά την υφήλιο, «άγουροι» επιχειρηματίες με ελπιδοφόρες ιδέες και απεγνωσμένη ανάγκη για καθοδήγηση και οικονομική στήριξη. Ανάμεσά τους ο Λιάν από τη Γερμανία, που κατασκευάζει «αστικά» δέντρα που «τρώνε» την ατμοσφαιρική ρύπανση, η Κορνήλια από τη Βουλγαρία, που από την καλλιέργεια μυδιών δημιουργεί υφάλους οι οποίοι βοηθούν στην αποκατάσταση των θαλάσσιων οικοσυστημάτων, ο Ντίξον από την Κένυα, που χρησιμοποιεί σκουπίδια για να παραγάγει καύσιμα που δεν ρυπαίνουν, και φυσικά ο «δικός» μας Μάριος Ερμής Πετρωτός, δημιουργός -με τον αδελφό του Δημήτρη- του αναπηρικού αμαξιδίου LaddRoller, που δίνει στους χρήστες τη δυνατότητα να κινούνται σε όρθια θέση. Πολύτιμη υπήρξε για τον καθένα ξεχωριστά και η «εκπαίδευση» που έλαβαν από ειδικούς coaches και μέντορες σε θέματα κοινωνικής επιχειρηματικότητας και start ups, αλλά και η σχέση που ανέπτυξαν μεταξύ τους, η γνωριμία με ανθρώπους που μοιράζονται τις ίδιες ανησυχίες και προσπαθούν να υπερπηδήσουν αντίστοιχα εμπόδια ακολουθώντας το μότο του Chivas ότι «αυτό που κάνουμε σήμερα αλλάζει το αύριο». Ο διευθύνων σύμβουλος της Pernod Ricard, Αλεξάντρ Ρικάρ, μεταξύ των κριτών του διαγωνισμού, μίλησε για τα στοιχεία που πρέπει να διαθέτει μια εταιρεία ώστε να αναλάβει μια ανάλογη πρωτοβουλία: «Χρειάζεται θέληση, αλλά και νομιμοποίηση. Σε ό,τι αφορά το Chivas, νομιμοποιείται να το κάνει, γιατί ξεκίνησε από δύο αδέρφια που είχαν την καινοτομία στο DNA τους και δημιούργησαν κάτι μεγάλο αρχίζοντας από τη μικρή πόλη Αμπερντίν στη Σκωτία, για να βοηθήσουν τους συμπολίτες τους. Έτσι, το όραμά μας στην Pernod Ricard είναι να ενώνουμε ανθρώπους από όλο τον πλανήτη και να κάνουμε τον κόσμο καλύτερο».
Τόσο η εταιρεία Siam Organic του Νιλ όσο και η Recycle Points της Τσιόμα έχουν κατορθώσει ήδη να αλλάξουν τη ζωή χιλιάδων ανθρώπων στις πατρίδες τους. «Στην Ταϊλάνδη υπάρχουν 17.000.000 αγρότες που κερδίζουν 40 σεντς την ημέρα, 60 φορές κάτω από το όριο της φτώχειας», εξηγεί ο Νιλ, ο οποίος αντιμετώπισε αυτό το κοινωνικό πρόβλημα προωθώντας την καλλιέργεια, τη συσκευασία και την εμπορία βιολογικού ρυζιού και των προϊόντων του (ψωμί, αλεύρι, νουντλς, ζυμαρικά, σνακ). Οι αγρότες παραλαμβάνουν από την εταιρεία τους σπόρους, εκπαιδεύονται στις βιολογικές καλλιέργειες, στην πιστοποίηση του προϊόντος ως βιολογικού, δημιουργούν τις δικές τους μονάδες παραγωγής και πωλούν το ρύζι τους στη Siam Organic, η οποία στη συνέχεια το διαθέτει στην αγορά. Με αυτόν τον τρόπο μέχρι στιγμής 1.800 οικογένειες (9.000 άνθρωποι) έχουν πολλαπλασιάσει τα ημερομίσθιά τους. Στόχος του Νιλ είναι στα επόμενα τρία χρόνια να έχει κατορθώσει να βοηθήσει 20.000 οικογένειες, δηλαδή 100.000 συμπατριώτες του.
Η Τσιόμα, δε, είναι η γυναίκα που έφερε την ανακύκλωση στη Νιγηρία, όπου τα 180.000.000 των κατοίκων της πετούν τα σκουπίδια τους κυριολεκτικά στον δρόμο, γιατί δεν έχουν την εκπαίδευση, την αντοχή ή τη θέληση να ασχοληθούν με τον διαχωρισμό των οικιακών απορριμμάτων. Η Recycle Points τούς δίνει κίνητρο να το κάνουν. Κάθε άνθρωπος που εγγράφεται στο πρόγραμμά της αναλαμβάνει να συγκεντρώνει και να παραδίδει ανακυκλώσιμα απορρίμματα στους ανθρώπους της που κινούνται πόρτα πόρτα. Στο τέλος κάθε εβδομάδας, ανάλογα με τους πόντους που έχει συγκεντρώσει στη σχετική καρτέλα του, επιλέγει την ανταμοιβή του (μπουκάλια με νερό ή γάλα, απορρυπαντικά, τηλέφωνα ή κάρτες τηλεφώνων). Το πρόγραμμα αριθμεί μέχρι στιγμής 7.200 ανθρώπους και το όνειρο της συμπαθέστατης Τσιόμα είναι «το Recycle Points να γίνει μέρος κάθε νοικοκυριού, να πρωτοπορήσουμε και να συντηρήσουμε την “επανάσταση” της ανακύκλωσης στη Νιγηρία και γενικά στην Αφρική».
© Vera Anderson / Getty Images / Ideal Image
© Vera Anderson / Getty Images / Ideal Image
ΧΑΛΙ ΜΠΕΡΙ
«Όλοι μαζί μπορούμε να αλλάξουμε τον κόσμο»
Η Χολιγουντιανή σταρ βρέθηκε στην κριτική επιτροπή του διαγωνισμού Chivas Venture και μίλησε στο «Κ» για τους υπερήρωες της εποχής μας και το πώς μπορεί να γίνει ο κόσμος μας καλύτερος.
Από τα κινηματογραφικά σετ στην κριτική επιτροπή ενός διαγωνισμού καινοτόμου επιχειρηματικότητας; Μπορεί να μοιάζει με… μαραθώνια διαδρομή, αλλά η Χάλι Μπέρι θεωρεί ότι η πορεία της στον στίβο της ζωής τής έδωσε τα φόντα να τη διανύσει με άνεση. Μεγάλωσε με την αποκλειστική φροντίδα της μητέρας της, που εργαζόταν σκληρά ως νοσοκόμα για να μπορέσει να συντηρήσει την ίδια και την αδελφή της, και κατόρθωσε να γίνει η πρώτη μαύρη ηθοποιός που κέρδισε βραβείο Όσκαρ.
Μας υποδέχεται στη σουίτα της με θέα τους λόφους του Χόλιγουντ, περιστοιχισμένη από τους συνεργάτες της, αλλά θυμάται έντονα μια εποχή που όλα αυτά έμοιαζαν με άπιαστο όνειρο: «Όταν ήμουν παιδί, το να γίνω ηθοποιός ήταν ό,τι πιο μακρινό, δεν υπήρχε καν στη φαντασία μου, ήταν αδύνατο. Όταν μεγάλωσα λίγο, υπήρχε στην τηλεόραση ένα σόου που λεγόταν “Τζούλια” με την Νταϊάν Κάρολ και θυμάμαι ότι σκέφτηκα: “Θεέ μου, μια μαύρη κυρία στην τηλεόραση”. Και ήταν νοσοκόμα σαν τη μαμά μου! Κατάλαβα ότι προφανώς και οι μαύροι μπορούν να γίνουν ηθοποιοί!». Με την ίδια άνεση που ξεπέρασε τότε τα στερεότυπα και περπατά πια στο κόκκινο χαλί κάθεται και στη θέση του κριτή: «Ήταν μια τιμητική πρόταση και, πριν την αποδεχτώ, έλαβα υπόψη μου ότι αυτό το πρότζεκτ είναι πολύ σημαντικό και δίνει σε νέους επιχειρηματίες τη δυνατότητα να κάνουν τη διαφορά. Δεν θέλω, δε, μόνο να βοηθήσω στην επιλογή του νικητή, αλλά και να μάθω από αυτούς τι ενδιαφέρει τους ανθρώπους ανά τον κόσμο και πώς θέλουν να προωθήσουν την αλλαγή. Ίσως μου δώσει έμπνευση να σκεφτώ τρόπους να βοηθήσω κι εγώ». Παρότι είναι η μόνη κριτής χωρίς σημαντική εμπειρία στον χώρο των επιχειρήσεων, υπερασπίζεται με σθένος την παρουσία της στη διαδικασία: «Εγώ κατέθεσα στο τραπέζι μια διαφορετική οπτική, αυτή που δικαιούμαι να έχω. Το ότι δεν προέρχομαι από τον κόσμο των επιχειρήσεων κάνει τη συμβολή μου σημαντική, γιατί εκπροσωπώ την άλλη άποψη. Εγώ στους διαγωνιζομένους έψαξα το πάθος, γιατί πιστεύω ότι οι άνθρωποι πετυχαίνουν όταν παθιάζονται με κάποιον σκοπό».
Είναι, φυσικά, δύσκολο να ορίσει κανείς την επιτυχία. Στο παρελθόν έχει παραδεχτεί ότι η απόκτηση του Όσκαρ δεν έφερε την επιτυχία και την ευτυχία που περίμενε: «Δεν ήταν βέβαια αποτυχία», διευκρινίζει. «Αλλά ήλπιζα ότι 15 χρόνια μετά θα υπήρχαν περισσότερες μαύρες ηθοποιοί δίπλα μου. Φυσικά και σήμαινε κάτι και είναι επιτυχία το γεγονός ότι υπάρχουν μαύρες γυναίκες υποψήφιες στα βραβεία σε άλλες κατηγορίες, ενώ πολλές ακόμα μαύρες δημιουργοί εργάζονται στην τηλεόραση και στον κινηματογράφο. Θα ήθελα όμως να είναι περισσότερες». Αντίστοιχα άνισες μάχες δίνουν, κατά τη γνώμη της, και οι νέοι ονειροπόλοι επιχειρηματίες, που της θυμίζουν κάτι από τους υπερήρωες ή τις υπερηρωίδες που έχει υποδυθεί κατά καιρούς. «Οι διαγωνιζόμενοι είναι οι ήρωες του σήμερα, προσπαθούν να φέρουν την αλλαγή, να κάνουν καλό, με όσα έχουν στη διάθεσή τους, εργάζονται σκληρά για να συγκεντρώσουν χρήματα. Η συμμετοχή τους στο Chivas Venture είναι μια ανταμοιβή για τη σκληρή δουλειά που έχουν κάνει».
Το όνειρο για έναν καλύτερο κόσμο θεωρεί ότι απαιτεί σκληρή δουλειά από όλους για να γίνει πραγματικότητα: «Όλοι μας μπορούμε να είμαστε υπερήρωες, να έχουμε στη ζωή στόχους για τους οποίους είμαστε παθιασμένοι και τους κυνηγάμε και δεν καθόμαστε απλώς στο σαλόνι μας και τους σκεφτόμαστε. Όλοι μπορούμε να είμαστε υπερήρωες, αν είμαστε ενεργοί πολίτες, συνειδητοποιούμε τις ευθύνες μας και δρούμε ανάλογα. Με ενοχλεί να ακούω ανθρώπους να παραπονιούνται για όσα είναι λάθος, χωρίς όμως να κουνάνε το δαχτυλάκι τους για να το αλλάξουν. Είναι πολλοί οι άνθρωποι που λένε “μα τι να κάνω, είμαι μόνο ένας άνθρωπος, δεν μπορώ να αλλάξω κάτι”. Πιστεύω ότι έτσι αρχίζουν όλα, με έναν άνθρωπο τη φορά. Και, αν όλοι έκαναν ό,τι μπορούν, πόσο διαφορετικός θα ήταν ο κόσμος!». ■
To Chivas Venture σε αριθμούς
Η συμβουλή και των δύο για τους Έλληνες νέους επιχειρηματίες είναι «να επιμένουν, να έχουν όραμα και να το κυνηγούν στοχεύοντας ψηλά». Όσοι από αυτούς επιθυμούν μπορούν να δηλώσουν ήδη συμμετοχή, έως τις 30 Οκτωβρίου, στο Chivas Venture 2018. Απαραίτητη προϋπόθεση είναι να πρόκειται για ελληνική επιχείρηση που εδρεύει και δραστηριοποιείται στην Ελλάδα, τα έσοδά της δεν ξεπερνούν το 1.500.000 δολάρια και επιζητεί να έχει θετική επίδραση ή όφελος για την κοινωνία ή το περιβάλλον.