Το όνομα του Τσάινα Μιέβιλ δεν είναι ιδιαίτερα γνωστό στην Ελλάδα – μόνο ένα βιβλίο του έχει μεταφραστεί στη γλώσσα μας, το νουάρ αστυνομικό φαντασίας «Η πόλη και η πόλη» (εκδ. Anubis), που σύντομα θα μεταφερθεί και στη μικρή οθόνη από το BBC. Παγκοσμίως βέβαια ο 45χρονος Βρετανός συγκαταλέγεται στα νέα αστέρια της λογοτεχνίας του φανταστικού, παρουσιάζοντας μια σύνθετη μορφή του είδους, εμπλέκοντας μεταφυσικά στοιχεία με συνθήκες τρόμου και πολιτικές θεωρίες. Ο Μιέβιλ είναι έντονα πολιτικοποιημένος, ενεργός στον χώρο της αριστεράς και εκ των ιδρυτικών μελών, μαζί με τον Κεν Λόουτς και άλλους επωνύμους, της παράταξης Left Unity το 2013. Η διδακτορική του διατριβή στη Σχολή Οικονομικών του Λονδίνου είχε τίτλο «Μεταξύ ίσων δικαιωμάτων: μια μαρξιστική θεωρία του διεθνούς δικαίου».
Βάσει των παραπάνω, δεν ξέρω αν φαίνεται περίεργο ή απόλυτα λογικό το ότι ο Μιέβιλ αποφάσισε να γιορτάσει την επέτειο των 100 χρόνων της ρωσικής επανάστασης αφηγούμενος τα γεγονότα της εποχής· το «Οκτώβρης: Η ιστορία της ρωσικής επανάστασης» μόλις κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Μεταίχμιο και είναι ένα ροκ ιστορικό κείμενο με μυθιστορηματική ροή και λογοτεχνικές αρετές. «Αν και δεν είμαι, ελπίζω, δογματικός ή στερημένος από κριτική ματιά, είμαι μεροληπτικός. Στο ιστορικό αφήγημα που ακολουθεί έχω τους κακούς και τους καλούς μου. Αλλά, μολονότι δεν παριστάνω ότι κρατώ ουδέτερη στάση, έχω μοχθήσει να είμαι δίκαιος», γράφει στην εισαγωγή του.
Δεν μπορώ να κρίνω αν ο Μιέβιλ υποπίπτει σε ανακρίβειες ή μεροληψίες, ωστόσο, ως προς τη διάθεσή του, τηρεί όντως τις αποστάσεις του. Τρόπος του λέγειν, βέβαια, γιατί υπάρχουν στιγμές που, χάρη στην αμεσότητα του κειμένου, νομίζεις ότι δεν υπάρχει καμία απόσταση, ότι ο συγγραφέας ήταν μυστηριωδώς παρών στη Μόσχα και στην Πετρούπολη έναν αιώνα νωρίτερα. Τα πορτρέτα των πρωταγωνιστών, από τον Λένιν και τον Τρότσκι μέχρι τους λιγότερο προβεβλημένους, σκιαγραφούνται λες και ο Μιέβιλ τούς γνώριζε προσωπικά, ενώ η παράθεση μιας θαυμάσιας συλλογής λεπτομερειών δίνει διαρκώς ζωντάνια στα μακρινά γεγονότα. Για παράδειγμα, ο Αλεξάντερ Κερένσκι, πρωθυπουργός της προσωρινής κυβέρνησης τον Αύγουστο του 1917, αναμένοντας μια κρίσιμη απάντηση από τον στρατηγό Λαρβ Κορνίλοφ, αποσύρθηκε στο δωμάτιό του και, σύμφωνα με τον Μιέβιλ, άρχισε να τραγουδά άριες που διαπερνούσαν τους τοίχους.
Το συγκεκριμένο σημείο είναι ένα από τα πιο διασκεδαστικά του βιβλίου, καθώς η απόπειρα συνεννόησης των Κερένσκι και Κορνίλοφ θυμίζει κωμωδία. Μέσα στην τεταμένη ατμόσφαιρα, οι δύο άνδρες αδυνατούν να συνεννοηθούν και η σειρά τηλεγραφημάτων που ανταλλάσσουν κάποια στιγμή χαρακτηρίζεται από τον συγγραφέα ως ένα από τα πιο «αλλόκοτα σπασμένα τηλέφωνα της ιστορίας», ενώ σε μια συνέντευξή του στους New York Times ο Μιέβιλ σχολίασε ότι «αν έγραφες κάτι τέτοιο σε κάποιο μυθιστόρημα ή κάποιο θεατρικό έργο, ο εκδότης σου θα σ’ το γυρνούσε πίσω».
Ο «Οκτώβρης» είναι ένα βιβλίο για τους ανθρώπους εκείνους που «εισήλθαν σε μια νέα στιγμή της ιστορίας, σε ένα νέο είδος πρώτης μέρας, στην πρώτη μέρα μιας εργατικής κυβέρνησης» και αποτελεί μια «σύντομη εισαγωγή», όπως λέει ο ίδιος, «μιας καταπληκτικής ιστορίας». Ανεξάρτητα από ό,τι πιστεύει ο καθένας για τα χρόνια εκείνα και κυρίως γι’ αυτά που ακολούθησαν, το βιβλίο είναι ένα συναρπαστικό ανάγνωσμα, ένα ξεχωριστό και όμορφα παθιασμένο κείμενο. ■