Υποσχόμενος ότι η Κίνα «δεν θα κλείσει την πόρτα αλλά θα την ανοίξει περισσότερο» και θα συνδέσει στενότερα την οικονομία της με την παγκόσμια οικονομία, ο Κινέζος πρόεδρος Σι Τζινπίνγκ αναπαρήγαγε στη διάρκεια της εβδομάδας που πέρασε την εικόνα που είχε δώσει στην αρχή του έτους, όταν αιφνιδίασε οικονομολόγους και επιχειρηματίες υπερασπιζόμενος την παγκοσμιοποίηση. Στην ομιλία του ενώπιον του 19ου Συνεδρίου του Κ.Κ. της Κίνας, ο πρόεδρος της δεύτερης οικονομίας στον κόσμο, η οποία, παρά την επιβράδυνσή της, εξακολουθεί να αναπτύσσεται με ρυθμούς τους οποίους δύσκολα θα επιτύχουν οι δυτικές οικονομίες, απευθύνθηκε ταυτοχρόνως στο εγχώριο και στο διεθνές ακροατήριο και παρουσίασε το όραμά του για μια Κίνα σύγχρονη, ανοικτή στην παγκόσμια οικονομία και με αναβαθμισμένο βιοτικό επίπεδο.
Θέτοντας στόχο να εξελιχθεί η Κίνα έως το 2035 σε πλήρως «εκσυγχρονισμένη» χώρα, η οποία θα βασίζεται στην καινοτομία, και σε «σύγχρονη δύναμη» έως το 2050, δεσμεύθηκε να προωθήσει σειρά μεταρρυθμίσεων που ανταποκρίνονται σε πάγια αιτήματα των εμπορικών της εταίρων από τη Δύση. Ανάμεσά τους η απελευθέρωση της συναλλαγματικής ισοτιμίας και του χρηματοπιστωτικού της συστήματος, αλλά και η υιοθέτηση ενός πιο αποφασιστικού ρόλου που θα έχει η αγορά στη ρύθμιση της οικονομίας και στην κατανομή των πόρων. Η φιλοδοξία της Κίνας να εμπλακεί περαιτέρω στην παγκόσμια οικονομία έχει ήδη δρομολογηθεί με το σχέδιο του νέου δρόμου του μεταξιού, μέσω του οποίου θα διοχετευθούν κινεζικά κεφάλαια σε επενδύσεις σε όλες τις χώρες από τις οποίες πρόκειται να διέλθει το φιλόδοξο σχέδιο του Πεκίνου.
Απευθυνόμενος παράλληλα στο εγχώριο ακροατήριο, λίγους μήνες αφότου το Πεκίνο άρχισε να θέτει περιορισμούς στις αλόγιστες εξαγορές ξένων επιχειρήσεων από κινεζικές για να σταματήσει η «αιμορραγία» κεφαλαίων, ο κ. Σι υποσχέθηκε να αποτρέψει την απώλεια περιουσιακών στοιχείων του κράτους. Δεσμεύθηκε να εμβαθύνει τη μεταρρύθμιση των κρατικών επιχειρήσεων, να καλλιεργήσει μια οικονομία που θα βασίζεται στη συνύπαρξη κράτους και ιδιωτικού τομέα και να δημιουργήσει επιχειρήσεις που θα μπορούν να ανταγωνιστούν στον παγκόσμιο στίβο. Εθεσε ταυτοχρόνως νέες προτεραιότητες στο πλαίσιο της αλλαγής αναπτυξιακού μοντέλου. Κύριος στόχος είναι η τόνωση της εγχώριας κατανάλωσης ως βάση της οικονομικής ανάπτυξης. Βάσει αυτών των προτεραιοτήτων, που είχαν δρομολογηθεί στο προηγούμενο πενταετές πρόγραμμα και αφορούσαν την αναβάθμιση του βιοτικού επιπέδου του κινεζικού λαού, μίλησε για επέκταση της μεσαίας τάξης αλλά και για τον στόχο να γεφυρωθεί το χάσμα ανάπτυξης ανάμεσα στις αγροτικές και τις αστικές περιοχές της χώρας.
Οι υποσχέσεις του Κινέζου προέδρου έτυχαν πολλών ερμηνειών από αναλυτές. Ο Ράιμντ Γιουνγκ, οικονομολόγος της ΑΝΖ στο Χονγκ Κονγκ, σχολίασε ότι «κανείς δεν γνωρίζει τι ακριβώς σημαίνει εκσυγχρονισμένη χώρα», αλλά εκτιμά ότι πρόθεση του Σι Τζινπίνγκ είναι να εξελιχθεί η Κίνα «σε χώρα υψηλού εισοδήματος, όπως η Ιαπωνία και η Αυστραλία». Σύμφωνα με την ΑΝΖ, πάντως, για να πληροί η Κίνα τον ορισμό της «χώρας υψηλού εισοδήματος», όπως τον έχει προσδιορίσει η Παγκόσμια Τράπεζα, πρέπει να διατηρήσει ρυθμούς ανάπτυξης τουλάχιστον 4,9% έως το 2050. Μέχρι στιγμής, πάντως, η Κίνα έχει διαψεύσει όσους προειδοποιούν τα τελευταία χρόνια για τον κίνδυνο ανώμαλης προσγείωσής της.
Ο κεντρικός τραπεζίτης ανησυχεί για «φούσκες» σε τομείς της οικονομίας
Σε αντίθεση με την ευοίωνη εικόνα που φαίνεται να σκιαγραφείται αφενός από το όραμα του Κινέζου προέδρου και αφετέρου από τη συνεχιζόμενη ανάπτυξη της κινεζικής οικονομίας, ο επικεφαλής της Λαϊκής Τράπεζας της Κίνας Τζου Ξιατσουάν υπενθυμίζει την υπερχρέωση της δεύτερης οικονομίας στον κόσμο και προειδοποιεί για τους κινδύνους.
Κατά τη διάρκεια της εβδομάδας, ο απερχόμενος κεντρικός τραπεζίτης προειδοποίησε για τον κίνδυνο αιφνίδιας κατάρρευσης των τιμών των περιουσιακών στοιχείων, εξαιτίας της υπερχρέωσης ή και των πιέσεων στην ισοτιμία του εθνικού νομίσματος της Κίνας, του γουάν.
Μιλώντας στο περιθώριο του 19ου συνεδρίου του ΚΚΚ, ο κ. Τζου τόνισε πως η Κίνα πρέπει να αποτρέψει τη συσσώρευση κινδύνων λόγω υπερβολικής αισιοδοξίας. Οπως διευκρίνισε, είναι υψηλά τα επίπεδα χρέους των κινεζικών επιχειρήσεων, ενώ το χρέος των κινεζικών νοικοκυριών αυξάνεται με υπερβολικά γρήγορους ρυθμούς.
«Πρέπει να επικεντρωθούμε στην αποτροπή μιας δραματικής προσαρμογής της κινεζικής οικονομίας», τόνισε ο κ. Τζου, που έσπευσε να προσθέσει πως οι κινεζικές αρχές θα ελέγξουν τους κινδύνους που ενδέχεται να προκύψουν από οποιαδήποτε αιφνίδια μεταβολή ή από τις «φούσκες» που έχουν δημιουργηθεί σε διάφορους τομείς. Προέβλεψε, άλλωστε, πως το συνολικό χρέος της Κίνας, κρατικού τομέα, επιχειρήσεων και νοικοκυριών, θα υποχωρήσει, καθώς οι Αρχές θα μεριμνήσουν για να θέσουν υπό έλεγχο τον δανεισμό.
Οι προειδοποιήσεις του κ. Τζου κάθε άλλο παρά κεραυνός εν αιθρία ήταν. Επανειλημμένως, οικονομικοί αναλυτές και διεθνείς οικονομικοί οργανισμοί έχουν προειδοποιήσει το Πεκίνο για την υπερχρέωση επιχειρήσεων και νοικοκυριών. Ανάμεσά τους, ο Τσι Λο της ΒΝΡ Paribas, που επιμένει ότι «η υπερχρέωση της Κίνας είναι ο τομέας που χρειάζεται άμεσα μεταρρύθμιση», αλλά και το ΔΝΤ.
Προ δύο μηνών, το Ταμείο προέβλεψε ότι το χρέος της Κίνας εκτός χρηματοπιστωτικού τομέα θα εκτιναχθεί σχεδόν στο 300% του ΑΕΠ της το 2022, καταγράφοντας άλμα από τα υφιστάμενα επίπεδα του 242% του ΑΕΠ. Παράλληλα, οίκοι πιστοληπτικής αξιολόγησης έχουν εκφράσει ανησυχία για τη ραγδαία συσσώρευση χρεών στην Κίνα και έχουν επικαλεστεί την υπερχρέωσή της για την υποβάθμιση της πιστοληπτικής ικανότητάς της.
Τον περασμένο μήνα, την υποβάθμισε η S&P, ενώ είχε προηγηθεί ανάλογη κίνηση από τη Moody’s τον Μάιο. Το υψηλό χρέος και ο συνεχιζόμενος δανεισμός είναι οι παράγοντες που θαμπώνουν την εικόνα της κινεζικής οικονομίας. Τα τελευταία στοιχεία καταδεικνύουν ότι τον Σεπτέμβριο οι κινεζικές τράπεζες χορήγησαν περισσότερα νέα δάνεια από όσα είχαν αρχικά προβλέψει.