«O εχθρός του καλού είναι το καλύτερο…». Με αυτή τη φράση αυτή, πρώην υψηλόβαθμο στέλεχος της εταιρείας ΒSH Hellas επιχειρούσε να εξηγήσει την απόφαση της γερμανικής μητρικής εταιρείας να βάλει λουκέτο σε ένα από τα ιστορικότερα εργοστάσια που λειτουργούν στη χώρα μας. Πρόκειται για το εργοστάσιο της πρώην Πίτσος, το οποίο βρίσκεται στον Αγιο Ιωάννη Ρέντη και εκτείνεται σε έκταση 51 στρεμμάτων.
Η συγκεκριμένη μονάδα που δημιουργήθηκε το 1959 έχει ιστορικό χαρακτήρα όχι μόνον για την Ελλάδα αλλά και για την Βosch Siemens Hausgerate, η οποία είναι γνωστή ως BSH. Και αυτό επειδή η Πίτσος και το εργοστάσιό της αποτέλεσαν την πρώτη επένδυση της γερμανικής εταιρείας που πραγματοποιήθηκε τη δεκαετία του 1970 εκτός Γερμανίας. Η δυσκολία, επομένως, να εξηγηθεί η απόφαση να μπει λουκέτο στο συγκεκριμένο εργοστάσιο στο τέλος του 2018 έγκειται στο ότι η συγκεκριμένη μονάδα είναι και κερδοφόρος και αποτελεσματική βάσει των εσωτερικών δεικτών της γερμανικής μητρικής. Συγκεκριμένα, η μονάδα συνεισφέρει περίπου το 1/3 των εσόδων του ομίλου BSH στην Ελλάδα. Τα υπόλοιπα 2/3 συνιστούν την εμπορική δραστηριότητα. Μάλιστα, το 75% της παραγωγής εξάγεται, καθιστώντας το εργοστάσιο μία από τις σημαντικότερες εξαγωγικές μονάδες της χώρας.
Το σημαντικό είναι ότι, παρά την εγκατάλειψη από τη μητρική εταιρεία, η παραγωγική μονάδα συγκαταλέγεται υψηλά στις εσωτερικές αξιολογήσεις. Κάθε χρόνο, τα εσωτερικά Key Performance Indexes (KPIs) του ομίλου Bosch την κατατάσσουν στις πέντε καλύτερες, από ένα σύνολο 40 παραγωγικών μονάδων της γερμανικής εταιρείας σε όλο τον πλανήτη. Και αυτό, παρά το γεγονός ότι το μέγεθος της παραγωγής έχει υποχωρήσει στο 1/3. Το εργοστάσιο το τελευταίο διάστημα απασχολεί περίπου 250 εργαζομένους, παράγοντας περίπου 200.000 φούρνους, ενώ στο παρελθόν απασχολούσε πάνω από 500 άτομα και είχε δυνατότητα παραγωγής 500.000 συσκευών.
Η BSH Hellas ακόμα και μέσα στην ύφεση ήταν ιδιαίτερα κερδοφόρος επιχείρηση. Μόνον την τελευταία τριετία (2014-2016) έχει αποδώσει στους μετόχους της πάνω από 15 εκατ. ευρώ. Μάλιστα, το 2015, χρονιά επιβολής των capital controls, η εταιρεία απέδωσε το υψηλότερο μέρισμα, ύψους 9,5 εκατ. ευρώ. Και δεν είναι μόνον η εταιρεία κερδοφόρος αλλά και η παραγωγική μονάδα.
Ωστόσο, όπως αναφέρουν πρώην στελέχη της, η γερμανική εταιρεία φαίνεται να επιδιώκει την περαιτέρω μεγιστοποίηση του κέρδους της. Στρατηγικά έχει επιλέξει τη συγκέντρωση των δραστηριοτήτων με στόχο την επίτευξη οικονομιών κλίμακας, επιλέγοντας χώρες χαμηλότερου ρίσκου απ’ ό,τι η Eλλάδα. Ενας τέτοιος (επενδυτικός) προορισμός είναι η Τουρκία και πιθανώς η Σλοβενία. Μάλιστα, όπως σημειώνουν πρώην στελέχη της BSH, επειδή η Τουρκία δεν έχει καταφέρει να πετύχει τον απαιτούμενο όγκο παραγωγής, η εταιρεία αποφάσισε να παρατείνει έως και το 2018 την παραγωγή της στην Ελλάδα.
Η δεύτερη εξήγηση γι’ αυτή τη φυγή έχει να κάνει με την απουσία εμπιστοσύνης των ξένων επιχειρήσεων (επενδυτών) στην Ελλάδα. Το παρατεταμένο δυσμενές οικονομικό κλίμα, η φορολογική αστάθεια, η αδυναμία αδειοδοτήσεων κ.ά. φαίνεται ότι ωθούν τις ξένες επιχειρήσεις σε αποεπένδυση από την Ελλάδα. Αυτό δείχνει η απόφαση της Unilever να πουλήσει εν λειτουργία το ιστορικό εργοστάσιο της εταιρείας «Ελαΐς» στο Μοσχάτο και κυρίως της Nestle, με την απόφασή της να κλείσει το ιστορικό εργοστάσιο παγωτού της πρώην ΔΕΛΤΑ στον Ταύρο. Και αν για τη Unilever η πώληση της μονάδας στον Πειραιά συνιστά στρατηγική απόφαση εξόδου από τα προϊόντα που παράγει το εργοστάσιο, στην περίπτωση της Fronerι Ηellas (πρώην Nestle) και της BSH η απόφαση για κλείσιμο των μονάδων τους στην Ελλάδα δεν σημαίνει απαραίτητα αποχώρηση από την εγχώρια αγορά. Οι εταιρείες απλά θα δραστηριοποιούνται αποκλειστικά εμπορικά στην Ελλάδα, αντί να παράγουν σε αυτήν.
Συνολικά, 350 εργαζόμενοι θα βρεθούν στον δρόμο, παρόλο που τα πακέτα αποζημίωσης θα είναι πολύ ελκυστικά. Οι εργαζόμενοι της Froneri Ηellas θα λάβουν ως αποζημίωση 2 έως 2,5 φορές τα προβλεπόμενα από την ελληνική νομοθεσία. Επίσης, στην περίπτωση της BSH Ηellas οι περίπου 250 εργαζόμενοι θα λάβουν εκτός της προβλεπόμενης αποζημίωσης, 4.000 ευρώ για κάθε έτος απασχόλησης στη μονάδα, με ανώτερο όριο τις 120.000 ευρώ για όσους έχουν πάνω από 30 έτη απασχόλησης. Ισως γι’ αυτό το σωματείο των εργαζομένων της BSH Hellas, ενώ στο παρελθόν «χαλούσε τον κόσμο» για τις κινήσεις της γερμανικής BSH, αυτή τη φορά κράτησε «χαμηλά» την υπόθεση για περισσότερο από 20 ημέρες. Η πρώτη αναγγελία για το πρόγραμμα εθελουσίας εξόδου έγινε στις 27 Σεπτεμβρίου, ενώ η περίοδος ένταξης σε αυτό διαρκεί από τις 2 Οκτωβρίου έως τις 10 Νοεμβρίου.
Μια σημαντική επένδυση που έμεινε στα χαρτιά
Τον Απρίλιο του 2012, η ελληνική Βουλή υπερψήφισε (164 υπέρ, 75 κατά, 1 παρών) διάταξη κύρωσης συμβιβασμού της Siemens με το ελληνικό Δημόσιο, διευθετώντας την υπόθεση της λειτουργίας των «μαύρων» ταμείων της Siemens. Με βάση αυτή τη συμφωνία, η Siemens δεσμευόταν να υλοποιήσει επένδυση 60 εκατ. ευρώ που θα απασχολούσε 700 εργαζόμενους. Στο κείμενο της συμφωνίας, η επένδυση δεν κατονομαζόταν, αλλά όλοι θεωρούσαν ότι αφορούσε τη μετεγκατάσταση το εργοστασίου της BSH που βρίσκονταν στου Ρέντη στη Μαγούλα Αττικής. Προς την κατεύθυνση αυτή, η BSH είχε αποκτήσει το ακίνητο αλλά δεν είχε λάβει τις σχετικές άδειες. Ο νέος δήμαρχος Ελευσίνας εκλεγμένος με τον ΣΥΡΙΖΑ, Γιώργος Τσουκαλάς, αντέδρασε στην αδειοδότηση. Θεώρησε ότι δεν πρέπει πίσω από το νοσοκομείο του Θριάσιου Πεδίου να δημιουργηθεί μια παραγωγική μονάδα. Η επιβράδυνση της ελληνικής οικονομίας και το επαπειλούμενο Grexit οδήγησαν πολύ γρήγορα την ΒSH στη αναθεώρηση της αρχικής της απόφασης. Τον Σεπτέμβριο του 2014 από τη σύμπραξη της BSH αποχώρησε η Siemens, απομένοντας έτσι η υποχρέωση συμμόρφωσης στη συμφωνία Siemens – ελληνικού Δημοσίου στην Bosch…