Η ανομία είναι σαν επιδημία. Περνάει από το ένα σώμα στο άλλο ώσπου να μην υπάρχει πλέον σώμα υγιές για να το αλώσει.
Αλλη υπόθεση η παρανομία. Γεννήθηκε μαζί με τον νόμο, είναι ενδημικό φαινόμενο της κοινωνίας των ανθρώπων σε οποιαδήποτε ιστορική στιγμή. Η παρανομία δεν μπορεί να εξαλειφθεί, όπως και το κακό δεν μπορεί να εξαλειφθεί. Ούτε στην Εδέμ δεν κατάφερε να αναχαιτίσει τη δράση του ο Δημιουργός με θύματα τους Πρωτοπλάστους. Ο παράνομος αναγνωρίζει την ύπαρξη του νόμου, αποφασίζει όμως να τον παραβεί. Είτε λέγεται Αλ Καπόνε, είτε αυτός με τα χιλιάδες ψευδώνυμα που συνελήφθη για τη δολοφονία του Ζαφειρόπουλου. Η προσπάθεια της δυναστείας των Κορλεόνε να νομιμοποιήσουν τις δραστηριότητές του στον «Νονό» του Κόπολα αποδίδει με ψυχολογική ακρίβεια το φαινόμενο. Ο παράνομος ελπίζει να μην τιμωρηθεί, ξέρει όμως ότι ενδέχεται να τιμωρηθεί.
Ο άνομος δεν αναγνωρίζει την ύπαρξη των ορίων του νόμου. Ο Θουκυδίδης, περιγράφοντας τον λοιμό της Αθήνας στο Δεύτερο Βιβλίο της Ιστορίας του, λέει ότι πολλοί εγκληματούσαν διότι περίμεναν ότι θα πεθάνουν από την αρρώστια πριν προλάβουν να τους τιμωρήσουν. Ο άνομος αναγνωρίζει ως μόνο νόμο την επιθυμία του ή τη θέλησή του. Σε προηγούμενο σημείωμά μου ανέφερα τη ρήση από το «Σαλό» του Παζολίνι. Μεταφέρει στο κράτος που ίδρυσε ο Μουσολίνι, μετά τη συνθηκολόγηση στην πόλη της Βορείου Ιταλίας Σαλό την ιστορία που αφηγείται ο Σαντ στο τερατούργημά του «Οι 120 μέρες στα Σόδομα» – σε νεαρά ηλικία είχα την ατυχή ευτυχία να το μεταφράσω στη γλώσσα μας. Σε κάποια στιγμή εις εκ των πρωταγωνιστών του λέει: «Εμείς οι φασίστες είμαστε οι πραγματικοί αναρχικοί με το που παίρνουμε την εξουσία… Ο άνθρωπος αρέσκεται να αυθαιρετεί, αλλά δεν ανέχεται την αυθαιρεσία από τους άλλους…». Ο φασίστας με τον αναρχικό ταυτίζονται διότι υπηρετούν την αυθαιρεσία. Τα υπόλοιπα είναι για εμπορική χρήση όσων διεκδικούν ΠΟΠ στο σούπερ μάρκετ της δημοσιότητας.
Η εξιχνίαση εγκλημάτων, όπως απαγωγές ή δολοφονίες, είναι έργο υπηρεσιών της αστυνομίας. Δεν είναι ζήτημα πολιτικής. Η αστυνομία έχει να επιδείξει επιτυχίες στον τομέα τον τελευταίο καιρό. Και καλά έκανε ο κ. Μητσοτάκης να τη συγχαρεί. Η επιδημία όμως της ανομίας, για να αντιμετωπισθεί, απαιτεί πολιτική ενέργεια. Εξαρτάται από την υπενθύμιση ότι κάποιοι νόμοι ορίζουν την καθημερινότητά μας, εκτός από τη διάθεση που έχεις επειδή ξύπνησες στραβά ή βιάζεσαι. Αρμόδιος για το «καλημέρα» ή τη στοιχειώδη ευγένεια δεν είναι ο αστυνομικός. Ομως είναι αρμόδιος αν περάσεις με κόκκινο, αν αδιαφορείς για τον πεζό, αν καις λεωφορεία, δέρνεις ΑμεΑ επειδή έτσι γουστάρεις ή ρίχνεις το δίκτυο του ΗΣΑΠ επειδή θέλεις να εκφραστείς με γκράφιτι. Κι εμείς θέλουμε να εκφραστούμε αλλά δεν κάνουμε έτσι. Ο κ. Τσίπρας αντέταξε στον κ. Μητσοτάκη τις επιτυχίες της αστυνομίας στη συζήτηση περί ανομίας στη Βουλή. Είναι σαν να γίνεται συζήτηση για θανατηφόρο επιδημία ιλαράς και η κυβέρνηση να απαντάει με τις επιτυχημένες μεταμοσχεύσεις καρδιάς που έγιναν στο ίδιο διάστημα από το σύστημα υγείας. Υποκρισία, δόλος ή απλή αμέλεια; Διαλέγετε και παίρνετε.
Ο αναρχοφασισμός δεν είναι πολιτικό φαινόμενο. Είναι η ψυχική παρόρμηση της αυθαιρεσίας που βρίσκει ζωτικό χώρο στο πλαίσιο της αγέλης, αυτήν που ο προοδευτικός λυρισμός βάφτισε «συλλογικότητα». Η ξυρισμένη βοϊδοκεφαλή του χρυσαυγίτη που χτυπάει το Αφγανάκι κουβαλάει την ίδια σαβούρα με την αξύριστη τοιαύτη του μέλους του «Ρουβίκωνα» που απειλεί και εκβιάζει τον χειρουργό στον «Ευαγγελισμό». Και η μεν και η δε δοκιμάζονται από τη βάσανο της αυθαιρεσίας. Νόμος και για τη μεν και για τη δε είναι το «έτσι γουστάρω». Και «γουστάρουν» όλο και περισσότερα, αφού απέναντί τους έχουν μια κοινωνία φοβισμένη κι ένα κράτος που γυρνάει από την άλλη, όπως ο αστυνομικός στον παραβάτη «για να μην μπλέξει με χαρτούρες».
Στο σημείο αυτό η απειλή του αναρχοφασισμού γίνεται πολιτικό πρόβλημα. Υποκρισία σίγουρα εκ μέρους του κ. Τσίπρα, που απέφυγε τη συζήτηση καταφεύγοντας στη ρητορική του αμφιθεάτρου. Το ζήτημα είναι αν αυτή η υποκρισία υποκρύπτει αμέλεια ή δόλο. Ισως το ερώτημα να είναι ρητορικό όταν απευθύνεται σε ανθρώπους που αμφιβάλλω αν ξέρουν ότι Ιούλιος Καίσαρ πέρασε τον Ρουβίκωνα για να καταλύσει τη δημοκρατία στη Ρώμη. Εκτός κι αν το ξέρουν.