Τα αποκάλεσαν «ευλογημένα πλοία». Και είχαν απόλυτο δίκιο, διότι χάρις στα 98 αμερικανικά Liberty ορθοπόδησε ο ελληνικός εφοπλισμός μετά τον Πόλεμο και έδωσε στη χειμαζόμενη οικονομία μας το φιλί της ζωής, το οποίο οδήγησε στην ανοδική πορεία των επόμενων δεκαετιών. Παρότι έχουν κλείσει επτά δεκαετίες από τα τέλη του 1946 όταν τα αγόρασαν οι Ελληνες πλοιοκτήτες από την αμερικανική κυβέρνηση, με εγγύηση της αντίστοιχης ελληνικής κατ’ απαίτηση των πωλητών, κυριαρχούν ακόμα πολλοί μύθοι γύρω από αυτά. Εν μέρει από άγνοια ή ανεπαρκή πληροφόρηση, εν μέρει από μια δημαγωγική προσέγγιση, ακούγεται συχνά πως τα πλοία αυτά εδόθησαν δωρεάν ή πως ήταν μια παραχώρηση στο πλαίσιο του Σχεδίου Μάρσαλ.
Επίσης, παραμένει υποφωτισμένο το γεγονός πως μαζί με αυτά τα 98 πλοία αποκτήθηκαν εκείνη την περίοδο ακόμα 72 Liberty με σημαία Ονδούρας, Παναμά και Ηνωμένου Βασιλείου, που είχαν την πρόνοια να αγοράσουν Ελληνες εφοπλιστές (όπως λ.χ. ο δαιμόνιος Ωνάσης), μεμονωμένα, πέραν της συμφωνίας με την αμερικανική κυβέρνηση.
Ενα λεύκωμα –στην ελληνική και αγγλική γλώσσα–που θα κυκλοφορήσει σε λίγο καιρό, έχει στόχο την αποκατάσταση της ιστορικής αλήθειας για το γοητευτικό θέμα των Liberty. Το υπογράφει ο ιστορικός και ερευνητής της ναυτιλίας, Γιώργος Μ. Φουστάνος, που έχει ιδρύσει εδώ και κάποια χρόνια το διαδικτυακό μουσείο greekshippingmiracle.org, αξιοποιώντας σε εκθέσεις και εκδόσεις το πλουσιότατο αρχείο του. Τίτλος του «Πλοία Liberty, Πέρα από τον Μύθο», από τις εκδόσεις Αργώ. Μεθοδικός μελετητής, φέρνει στο φως τεκμηριωμένα στοιχεία γι’ αυτόν τον τύπο πλοίου, που ναυπηγήθηκε μέσα στις φλόγες του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, για τα σκαριά που είχαν την ελληνική σημαία, αλλά και για το πώς διαμορφώθηκε μια διαφορετική σχέση ανάμεσα στη χώρα μας και στις ΗΠΑ, χάρις στην απόκτησή τους. Λίγοι γνωρίζουν πως τα Liberty ναυπηγήθηκαν μαζικά και ταχύτατα χάρις σε μια νέα τεχνική, ώστε να στηρίξουν τους συμμάχους στις νηοπομπές του Ατλαντικού. Και ακόμα πιο λίγοι πως για τη ναυπήγησή τους εργάστηκαν χιλιάδες άνδρες και γυναίκες, σε ένα πραγματικό παραγωγικό έπος. Κάποιοι θεωρούσαν πως αυτά τα πλοία δεν θα είχαν μεγάλη διάρκεια ζωής. Κι όμως έπλευσαν στις δυσκολότερες θάλασσες για δεκαετίες, δικαιώνοντας τους Ελληνες που τα εμπιστεύτηκαν.
Αλλο ένα στοιχείο που έχει ενδιαφέρον, σύμφωνα με τον Γιώργο Μ. Φουστάνο, είναι η γεωπολιτική ισορροπία το 1946. Δεν πρέπει να ξεχνάμε πως οι Αμερικανοί αποφάσισαν να δώσουν αυτά τα πλοία στην πατρίδα μας, σε μια περίοδο κατά την οποία ετοιμαζόμασταν να εισέλθουμε στην αιματηρή αδελφοκτόνο σύγκρουση του Εμφυλίου, χωρίς να μπορεί να προβλέψει κανείς τις εξελίξεις. Από την άλλη, σύμφωνα με τα στοιχεία που παραθέτει ο συγγραφέας, οι Ελληνες πλοιοκτήτες συνέβαλαν ουσιαστικά όχι μόνον στην ελληνική αλλά και στην αμερικανική οικονομία, καθώς από το 1948 μέχρι και το 1960 έκαναν παραγγελίες μεγάλων δεξαμενόπλοιων σε ναυπηγεία των ΗΠΑ. Ενα από αυτά, κόστισε στον πλοιοκτήτη του 20 εκατομμύρια δολάρια, ποσό που ισοδυναμούσε σχεδόν με το ύψος του μισού κεφαλαίου που αφορούσε τη συνολική πίστωση που παρείχαν οι Αμερικανοί για την πώληση των 98 Liberty. Το πιο σημαντικό συμπέρασμα από το βιβλίο αυτό, πάντως, είναι ότι ενώ τέτοια πλοία αγόρασαν και οι Γάλλοι και οι Ιταλοί και οι Βρετανοί και οι Νορβηγοί, μόνον εμείς καταφέραμε να φτιάξουμε έναν στόλο που κυριάρχησε και κυριαρχεί στις θάλασσες.