To κλειδί της επιτυχίας για την έξοδο από το μνημόνιο βρίσκεται στα ελληνικά χέρια, ξεκαθαρίζουν αξιωματούχοι στις Βρυξέλλες με άμεση σχέση στο πρόγραμμα, καθώς ο βασικός παράγοντας που θα την καθορίσει είναι η ολοκλήρωση της τρίτης αξιολόγησης το αργότερο μέχρι τον Ιανουάριο.
Και ο λόγος πίσω από την πίεση για άμεση ολοκλήρωση κρύβεται στο ότι, αν δεν γίνει εφικτή, τότε όλα τα επόμενα βήματα που πρέπει να γίνουν θα βγουν εκτός προγράμματος τη στιγμή που απομένουν μόλις μερικοί μήνες για τη λήξη του μνημονίου.
Πρώτο βήμα. Το διοικητικό συμβούλιο του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου αναμένεται να συνεδριάσει κάποια στιγμή τον Φεβρουάριο για να αποφασίσει αν θα συμμετάσχει στο ελληνικό πρόγραμμα ή όχι. Επειδή η απάντηση δεν αναμένεται να είναι θετική (καθώς νέα μέτρα για την ελάφρυνση του χρέους δεν θα έχουν συμφωνήσει οι Ευρωπαίοι εταίροι μέχρι τότε), είναι πολύ σημαντικό η ελληνική κυβέρνηση να έχει ολοκληρώσει την αξιολόγηση πριν ληφθεί η απόφαση. Χωρίς περαιτέρω μέτρα, το Δ.Σ. του Ταμείου θα προτείνει ή να ακυρωθεί το ελληνικό πρόγραμμα του ΔΝΤ και το Ταμείο να αποχωρήσει ή να δώσει περισσότερο χρόνο για να πάρει την τελική του απόφαση.
Δεύτερο βήμα. Μόλις ολοκληρωθεί η τρίτη αξιολόγηση, θα μπορέσει να ξεκινήσει και η συζήτηση για τη μετά μνημόνιο εποχή στην Ελλάδα. Ευρωπαίος αξιωματούχος ξεκαθάριζε στην «Κ» ότι «καθαρή έξοδος» όπως πέτυχαν οι άλλες χώρες, Ιρλανδία και Πορτογαλία, «δεν πρόκειται να συμβεί ούτε σε ένα εκατομμύριο χρόνια». Ο λόγος είναι ότι η Ελλάδα, εξαιτίας του μεγέθους του προγράμματος αλλά και της ελάφρυνσης του χρέους που θα δοθεί με τη λήξη του μνημονίου, είναι διαφορετική περίπτωση. Για να δοθεί στην Ελλάδα η ελάφρυνση του χρέους της και η επιστροφή των κερδών των κεντρικών τραπεζών ANFA και SNP’s (ύψους 8-10 δισ. για τα επόμενα πέντε χρόνια), η κυβέρνηση αναμένεται να δεσμευθεί ότι δεν πρόκειται να αναστρέψει μια σειρά από συγκεκριμένες μεταρρυθμίσεις, αλλά και να μείνει πιστή στους αυστηρούς δημοσιονομικούς στόχους που έχει συμφωνήσει, όπως τα πρωτογενή πλεονάσματα και τη μείωση των κόκκινων δανείων. «Το πιο πιθανό», έλεγε Ευρωπαίος αξιωματούχος, «είναι τα κράτη-μέλη να μη συμφωνήσουν σε ελάφρυνση χρέους μία και έξω αλλά να τη συνδέσουν με τα παραπάνω ανταλλάγματα».
Το γαλλικό μοντέλο για τη μείωση του χρέους, που αναμένεται να αρχίσει να επεξεργάζεται ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Στήριξης από το νέο έτος και το οποίο θα συνδέει το χρέος με την ανάπτυξη της χώρας, θα δημιουργήσει έντονες αντιπαραθέσεις μεταξύ των κρατών-μελών, καθώς θα πρέπει να συμφωνηθούν όλες οι παράμετροί του. Αυτή τη στιγμή, σύμφωνα με καλά πληροφορημένη πηγή, η πρόταση που βρίσκεται στο τραπέζι είναι βασισμένη στην υπόθεση ότι η ανάπτυξη θα είναι μεγάλη και έτσι η ελάφρυνση του χρέους που θα δοθεί στη χώρα μικρή. Μόνο μετά δέκα χρόνια από τη λήξη του προγράμματος, αν η ανάπτυξη δεν είναι όσο μεγάλη όσο είχε υπολογιστεί, θα πρέπει με κάποιον τρόπο να επιστραφεί η διαφορά.