Ενα στα τρία αντιβιοτικά που συνταγογραφούνται σε ενηλίκους είναι για παθήσεις που είτε δεν ενδείκνυται καθόλου είτε ενδείκνυται σπάνια η χρήση των συγκεκριμένων φαρμάκων, ενώ δύο στους τρεις χειρουργημένους ασθενείς σε νοσοκομεία της Ελλάδας δεν λαμβάνουν αντιβιοτικό σχήμα στη σωστή διάρκεια. Τα στοιχεία που δημοσιοποίησε χθες το Κέντρο Κλινικής Επιδημιολογίας και Εκβασης Νοσημάτων (CLEO) επιβεβαιώνουν τη μη ορθολογική χρήση αντιβιοτικών στην Ελλάδα τόσο σε μονάδες παροχής υπηρεσιών Υγείας όσο και στην κοινότητα. Σύμφωνα με αυτά, αν και στο 88,5% των χειρουργημένων ασθενών στο πλαίσιο της περιεγχειρητικής αντιμικροβιακής προφύλαξης, χορηγήθηκε το κατάλληλο αντιβιοτικό σχήμα, εντούτοις, μόνο στο 34,6% των περιπτώσεων δόθηκε στη σωστή διάρκεια. Επιπλέον, δεδομένα συνταγογράφησης αντιβιοτικών σε ενηλίκους κατέδειξαν ότι σχεδόν το ένα τρίτο των αντιβιοτικών συνταγογραφήθηκε χωρίς αυτό να είναι απαραίτητο, αφού οι παθήσεις για τις οποίες δόθηκε δεν αντιμετωπίζονται με αυτά τα φάρμακα.
Τα στοιχεία εξηγούν σε μεγάλο βαθμό τον λόγο για τον οποίο η Ελλάδα συγκαταλέγεται μεταξύ των χωρών της Ευρώπης με τα υψηλότερα επίπεδα χρήσης αντιβιοτικών και ως εκ τούτου τα υψηλότερα επίπεδα μικροβιακής αντοχής. Και εφέτος η Παγκόσμια Εβδομάδα Ευαισθητοποίησης για την Ορθολογική Χρήση των Αντιβιοτικών που ήδη διανύουμε (13-19 Νοεμβρίου) και η Ευρωπαϊκή Ημέρα Ευαισθητοποίησης για τα Αντιβιοτικά (18 Νοεμβρίου) βρίσκουν τη χώρα μας σε αυτή τη δυσχερή θέση, με το καθ’ ύλην αρμόδιο Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων να προειδοποιεί ότι «ο χρόνος μας με τα αντιβιοτικά τελειώνει». Σύμφωνα με το ΚΕΕΛΠΝΟ, «διανύουμε την εποχή της ΠανΑντοχής, αφού σε αρκετές χώρες όπως και στην Ελλάδα ασθενείς εμφανίζουν λοιμώξεις από βακτήρια ανθεκτικά σε όλα σχεδόν τα διαθέσιμα αντιβιοτικά».
Ενδεικτικά είναι τα στοιχεία που δημοσιοποίησε χθες το Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόληψης Νοσημάτων, σύμφωνα με τα οποία στην Ελλάδα ποσοστό μεγαλύτερο του 50% των λοιμώξεων από Klebsiella pneumoniae που απομονώθηκαν το 2016, αφορούσε σε στελέχη του μικροβίου ανθεκτικά στις καρβαπενέμες, που χαρακτηρίζονται ως «προωθημένα» αντιβιοτικά. Ανησυχητικά υψηλό (ξεπερνά το 10%, όταν στις περισσότερες χώρες της Ε.Ε. είναι μικρότερο του 1%) είναι και το ποσοστό των λοιμώξεων από Klebsiella pneumoniae, από στελέχη του ιού ανθεκτικά από τις καρβαπενέμες και την κολιστίνη, μία από τις ελάχιστες εναλλακτικές θεραπείες για λοιμώξεις. Στα θετικά είναι η μικρή υποχώρηση που καταγράφηκε το 2016 σε σύγκριση με το 2013, στην αντοχή της Klebsiella pneumoniae στις τρίτης γενιάς κεφαλοσπορίνες, φλουοροκινολόνες και αμινογλυκοσίδες, στη χώρα μας (μειώθηκε σε επίπεδα κάτω του 50%).
Το φετινό μήνυμα της εβδομάδας ευαισθητοποίησης για την ορθολογική χρήση των αντιβιοτικών είναι ότι «η διατήρηση της αποτελεσματικότητας των αντιβιοτικών είναι ευθύνη όλων μας», σε μια προσπάθεια να κινητοποιηθούν προς αυτή τη κατεύθυνση όχι μόνο οι επαγγελματίες υγείας, αλλά εξίσου και οι φαρμακοποιοί, οι δημόσιοι φορείς και οι πολίτες.