Την τελική πράξη μιας πολυετούς προσπάθειας «τσιμεντοποίησης» ενός από τα λιγοστά εναπομείναντα τμήματα του ρέματος Κυβερνείου στην περιοχή Χαριλάου στη Θεσσαλονίκη καταγγέλλει ομάδα κατοίκων της περιοχής. Οπως υποστηρίζει, ο Δήμος Θεσσαλονίκης που μέχρι πριν από λίγα χρόνια μαχόταν για τη διατήρησή του, σήμερα υποστηρίζει ότι το ρέμα δεν βρίσκεται εκεί αλλά μπαζωμένο σε γειτονικό σημείο. Από την πλευρά του ο δήμος υποστηρίζει ότι αυτό προέκυψε από τη μελέτη οριοθέτησης του (μπαζωμένου) ρέματος και δηλώνει οικονομική αδυναμία να το απαλλοτριώσει.
Το ρέμα του Κυβερνείου είναι ένα από τους δύο μεγάλους κλάδους του Μεγάλου Ρέματος της Θεσσαλονίκης. Σήμερα, το μεγαλύτερο μέρος του έχει επιχωθεί (με την υποκατάσταση της φυσικής του λειτουργίας από αγωγό της ΕΥΑΘ) και λίγα κομμάτια παραμένουν διάσπαρτα στον αστικό ιστό να θυμίζουν την αρχική του μορφή. Κάτοικοι της περιοχής του Χαριλάου υποστηρίζουν ότι στη γειτονιά τους βρίσκεται ένα από αυτά και ότι μάλιστα επιχειρείται να οικοδομηθεί.
Η κ. Ελεονώρα Καρασαββίδου είναι κάτοικος της περιοχής για 50 χρόνια και μέλος της επιτροπής που συνέστησαν οι κάτοικοι σε μια προσπάθεια διάσωσης του ρέματος. «Το ρέμα ξεκινούσε από τον Χορτιάτη και έφτανε ώς το Κυβερνείο, στη θάλασσα. Σταδιακά μπαζώθηκε και χτίστηκε και λίγα κομμάτια του έμειναν ανοιχτά. Στην περιοχή μας υπάρχει ένα από αυτά. Δεν έχει πια νερό, γιατί πριν από μερικές δεκαετίες η ΕΥΑΘ υποκατέστησε τη φυσική του λειτουργία με έναν αγωγό. Αλλά η πλούσια βλάστησή του υποδεικνύει ότι υπόγεια το νερό είναι ακόμα εκεί».
Ηδη από το 1971, ο Δήμος Θεσσαλονίκης χαρακτηρίζει το ελεύθερο κομμάτι ως κοινόχρηστο χώρο πρασίνου. Την έκταση διεκδικούν από το 1981 οι (τότε) φερόμενοι ιδιοκτήτες της κοίτης (αντίθετα με τον αιγιαλό, οι κοίτες των ρεμάτων μπορούν να ανήκουν σε ιδιώτες εκτός από τα «αενάως δέοντα ύδατα»), υπόθεση που κερδίζουν το 2002. Το 2013 το θέμα φτάνει στην Περιφέρεια, που εισηγείται τον αποχαρακτηρισμό της έκτασης. Η υπόθεση καταλήγει στο ΣτΕ που κρίνει (αρ. 276/14) ότι η διοίκηση δεν χειρίστηκε σωστά την υπόθεση.
Η υπόθεση επιστρέφει στο ΥΠΕΚΑ (που είναι υπεύθυνο για την πολεοδόμηση της έκτασης). Ο Δήμος Θεσσαλονίκης αντιδρά. «Είμαστε δυστυχώς αναγκασμένοι προκειμένου να τηρήσουμε την πάγια δέσμευσή μας υπέρ της προστασίας και ανάδειξης των εναπομεινάντων ελάχιστων ρεμάτων και άλλων οικοσυστημάτων του φυσικού περιβάλλοντος στον δήμο μας, να προσφύγουμε σε κάθε διαθέσιμο μέσο» αναφέρει ο αντιδήμαρχος Αστικού Περιβάλλοντος Ανδρέας Κουράκης σε δημοτικό συμβούλιο το καλοκαίρι του 2014.
Η μελέτη
Με το ιδιοκτησιακό λυμένο δικαστικά, το ζήτημα είναι πλέον αν η έκταση είναι το παλιό ρέμα και συνεπώς αν πρέπει να επιτραπεί ή όχι η οικοδόμησή της. Το υπουργείο Περιβάλλοντος ζητεί να οριοθετηθεί το ρέμα και τον Σεπτέμβριο του 2017 ο Δήμος Θεσσαλονίκης ενημερώνει το υπουργείο Περιβάλλοντος ότι προέβη στην ανάθεση μελέτης που βρίσκεται στα τελικά της στάδια. Οπως υποστηρίζει ο δήμος (και προκύπτει από έγγραφο του ΥΠΕΝ), «από τη μελέτη αυτή προκύπτει ότι η λειτουργία του παλαιού ρέματος και η συλλογή ομβρίων υδάτων εξυπηρετούνται από αγωγό της ΕΥΑΘ σε άλλη θέση, όπου και προτείνεται να οριοθετηθεί το ρέμα». «Δεν καταλαβαίνουμε γιατί ο δήμος ανέκρουσε πρύμνα», υποστηρίζει η κ. Καρασαββίδου. «Είναι πολύ σημαντικό να παραμείνει ελεύθερη η παλιά κοίτη. Το πρόσφατο περιστατικό στη Μάνδρα απέδειξε τη χρησιμότητα των ρεμάτων».
Ο δήμος υποστηρίζει πλέον ότι το προς πολεοδόμηση σημείο δεν είναι ρέμα. «Από τη μελέτη οριοθέτησης προέκυψε ότι η κοίτη είναι σε γειτονικό σημείο και έχει ήδη μπαζωθεί και εκτραπεί σε τεχνητό αγωγό», λέει ο αντιδήμαρχος τεχνικών έργων, Θανάσης Παππάς. «Αυτό που απέμεινε είναι το άνω μέρος του πρανούς. Εμείς επιθυμούσαμε να γίνει χώρος πρασίνου αλλά ο δήμος δεν διαθέτει τους πόρους (σ.σ. περίπου 2,5 εκατ. ευρώ) για να το απαλλοτριώσει».