Υπάρχει ανάσα πνευματικότητας στη χώρα και ποιος από την πολιτική εξουσία την εκφράζει; Πώς ζούμε μέσα σε ένα περιβάλλον από «τσόλια», «τσουλιά», «ξεφτιλισμένους», «φασιστάκια», «σιχάματα», τα πιο κομψά, κι άλλα που δεν έχει νόημα να επαναλαμβάνουμε; Με εκπροσώπους της Βουλής των Ελλήνων να ουρλιάζουν στα κανάλια όπως σε καβγάδες στα μπουζούκια και άλλους που ξεσπαθώνουν στα social media ανασύροντας βρισιές και εκφράσεις οι οποίες κονιορτοποιούν κάθε έννοια επικοινωνίας;
Επειδή όμως διανύουμε εποχή μεγάλης σύγχυσης και «ό,τι να ’ναι», ίσως πρέπει να διευκρινίσουμε ότι με τη λέξη «πνευματικότητα» δεν εννοούμε την αναζήτηση του Δαλάι Λάμα της πολιτικής, ούτε οποιοδήποτε υπερβατικό και ακαθόριστο σχήμα, συγγενές με τον κακοφορμισμένο χαρακτηρισμό «διανοούμενος». Λέγοντας «πνευματικότητα» στρεφόμαστε στα στοιχειώδη: κρίση, ζύγιασμα, καλλιέργεια ψυχής και σκέψης (διαφορετική από τη «μόρφωση»), σύνεση, ρεαλισμός, διάκριση ορθού από εσφαλμένο, ωφέλιμου από επιβλαβές. Παραθέτω πρόχειρα και άτακτα ό,τι διαχωρίζει την κοινότητα αισθημάτων του πολιτικού από τον κοινωνικό βίο. Σαν την παραίνεση «άντε άνοιξε κανένα βιβλίο σου είπα…» του πρωθυπουργικού συμβούλου στη διαδικτυακή συνομιλήτριά του, την οποία αμέσως μετά χαρακτηρίζει «…ξέρασμα σιχαμένο της ιστορίας», προσθέτοντας «γα…».
Δεν είναι όμως ο μόνος με θεσμική θέση (ο κ. Νίκος Καρανίκας) σε αυτήν την κυβέρνηση που επικοινωνεί στέλνοντας μηνύματα εξευτελισμού προσώπων και εννοιών. Είναι και άλλοι. Και το χειρότερο που συμβαίνει σήμερα, σε σχέση με παλαιότερες εποχές μολυσματικού αυριανισμού, είναι ότι τείνει να εξομοιωθεί η αξιοπρεπής και λελογισμένη συμπεριφορά με τα λαμόγια ή με όσους κατοικοεδρεύουν στα κάθε μορφής «Panama Papers» και η χυδαιότητα με την αυθεντικότητα και την αλήθεια. Πώς φτάσαμε στην επικίνδυνη αυτή διαστρέβλωση εννοιών και αξιών; Πώς οι «καλοί τρόποι» (ό,τι, τέλος πάντων, συνιστά μέτρο γλωσσικής και όχι εξωγλωσσικής συνεννόησης) συνδέθηκαν με την εγκληματικότητα των «λευκών κολλάρων», με την «επέλαση του φιλελευθερισμού», με την «αρπαχτή», τη «διαφθορά», το «παλιό πολιτικό σύστημα», με οτιδήποτε ηχεί εξοβελιστέο;
Πριν από έναν, περίπου, χρόνο απευθυνόμενος στον αρχηγό της αξιωματικής αντιπολίτευσης ο πρωθυπουργός κ. Τσίπρας είπε στον κ. Μητσοτάκη: «Αλήθεια, κ. Μητσοτάκη, τι έχετε με τον κ. Καρανίκα και τον αναφέρετε κάθε φορά στη Βουλή; Εμάς οι άνθρωποί μας είναι άνθρωποι του λαού, δεν είναι ούτε Χάρβαρντ, ούτε Παπασταύρου, ούτε Χριστοφοράκοι, ούτε αυτοφωράκηδες», μπλέκοντας εντελώς ανόμοια μεταξύ τους δεδομένα για τη δημιουργία εντυπώσεων και μόνο. Κάπως έτσι, με μια κίνηση και μια φράση, αποθεώνεται ο «λαός» και δαιμονοποιείται το Χάρβαρντ, για να μην αισθάνονται και… συμπλεγματικά όσοι δεν αποφοίτησαν από ένα από τα κορυφαία πανεπιστήμια στον κόσμο. Να μην αποθαρρύνεται ο «λαός» γιατί κερδίζει μια θέση στο πάνθεον του εξιδανικευτικού ναρκισσισμού, τινάζοντας από τον φτωχό πλην τίμιο χιτώνα του την ανομία, το οικονομικό έγκλημα και τη διαπλοκή.
Πρόσφατα, ο φίλος της Χρυσής Αυγής, δημοφιλής στο εγχώριο σταρ σύστεμ Νότης Σφακιανάκης δήλωσε σε τηλεοπτική συνέντευξή του:«Προτιμώ τον μπράβο που δείχνει τι είναι, ξέρεις με ποιον διάολο έχεις να κάνεις, παρά τον κουστουμάτο που είναι ο διάολος μεταμορφωμένος και σκοτώνει πάρα πολλούς εσαεί και με αργό τρόπο».
Μάλιστα. Κάπως έτσι γεμίζει με καχυποψία το «κουστούμι»· οτιδήποτε και οποιοσδήποτε εμφανίζονται τιμιότεροι του «κουστουμάτου». Η βία (λεκτική ή σωματική) αποθεώνεται προκειμένου να κατατροπωθεί ο ταξικός εχθρός.
Πρώτα καταργείται ο αυτοσεβασμός, ύστερα έρχεται ο ωχαδελφισμός, η ευθύνη ενώνεται με άλλα φερτά υλικά, και η λάσπη καλύπτει κάθε διαχωρισμό. Η εξουδετέρωση της διαφοράς με λεκτικό οπλοστάσιο «τσουλιά» και «ξεφτιλισμένους», προσφέρει πρόσκαιρη εκτόνωση σε ορισμένους, προσελκύει αναμφισβήτητα οπαδούς και προκαλεί ανήκεστο βλάβη στο σώμα της κοινωνίας. Οι αναγκαίες αναστολές για τη στοιχειώδη συνύπαρξη χαλαρώνουν. Η κυβέρνηση προωθεί τη διχόνοια, θυσιάζει τη δημοκρατία στον βωμό της επικοινωνίας. Μόνο μέλημα, η συντήρησή της στην εξουσία.