Στα χέρια τους κρατούσαν μια συσκευή καταγραφής ήχου και ένα μικρόφωνο που το χρησιμοποιούσαν εναλλάξ. Η Νεφέλη, η Ελενα, ο Ανάς και ακόμη δεκατρείς μαθητές από γυμνάσια και λύκεια της Αθήνας συναντήθηκαν ένα φθινοπωρινό πρωινό στο κέντρο της πρωτεύουσας, επιχειρώντας μια πρωτότυπη δράση. Να αφουγκραστούν και να καταγράψουν τους ήχους της πόλης, τους όμορφους, τους άσχημους, τους πιο παράξενους. Το τρένο στο Μοναστηράκι, οι φωνές των τουριστών στην Πλάκα, οι πάπιες στις λίμνες του Εθνικού Κήπου, τα μαχαίρια που ακονίζονταν στην κεντρική αγορά: ένα ηχητικό πορτρέτο της Αθήνας με δεκάδες διαφορετικούς ήχους που προσδίδουν ξεχωριστή ταυτότητα σε κάθε σημείο της. Η προσπάθεια πέτυχε και τις προσεχείς ημέρες παρουσιάζεται σε μια μικρού μήκους ταινία με τίτλο «Μια πόλη από ήχο», στο Exile Room, τον φορέα που διοργάνωσε τη δράση. Πρόκειται για έναν χώρο στο Μοναστηράκι, στον οποίο τα τελευταία οκτώ χρόνια συναντώνται άνθρωποι που τους ενώνει η αγάπη τους για τα ντοκιμαντέρ.
Από… φαγητό και κρασί
«Η πρώτη μας επαφή με το κοινό ήταν οι δωρεάν προβολές με φαγητό και κρασί που οργανώνουμε δύο φορές το μήνα, από Οκτώβριο μέχρι Μάιο. Το κοινό ήταν πολύ δεκτικό κι εμείς “χτίσαμε” πάνω σε αυτό, προσθέτοντας εργαστήρια, διαλέξεις και σεμινάρια ειδικού ενδιαφέροντος», λέει στην «Κ» η συντονίστρια Δέσποινα Παυλάκη. «Στόχος μας είναι να προσφέρουμε έμπνευση και εκπαίδευση σε όσους κάνουν ή θέλουν να κάνουν ταινίες με άξονα την πραγματικότητα. Εχουμε παρατηρήσει ότι το ντοκιμαντέρ είναι ένας πολύ καλός τρόπος να γνωρίσεις τον κόσμο και τους ανθρώπους που βρίσκονται γύρω σου. Αν μάθεις την ιστορία τους, παύουν να είναι ξένοι, οπότε τελικά λειτουργεί ως ένα πολύ καλό εργαλείο συναδέλφωσης», εξηγεί.
Τα μέλη του Exile Room προσδοκούν ότι η «Μια πόλη από ήχο» θα γίνει για τους μαθητές εφαλτήριο για μελλοντικές περιπέτειες στον χώρο του ντοκιμαντέρ, αλλά και αφορμή για να δουν τον κόσμο αλλιώς, σε μια περίοδο που η κουλτούρα που καταναλώνουν επικεντρώνεται κυρίως στην εικόνα, αφήνοντας πολλές φορές τον ήχο σε δεύτερη μοίρα. «Επειτα από αυτήν την εμπειρία, άρχισα να παρατηρώ ήχους που παλιότερα δεν ξεχώριζα –ακόμη και τους πιο ασήμαντους– και άρχισα να καταλαβαίνω πώς αυτοί επηρεάζουν την καθημερινότητά μας», λέει η Νεφέλη Σιδηροπούλου, μαθήτρια της Γ΄ Γυμνασίου που συμμετείχε στη δράση. «Ηταν η πρώτη μου επαφή με το μικρόφωνο, πήρα συνεντεύξεις από περαστικούς –ανάμεσά τους και τουρίστες– και είδα με μεγάλη συμπάθεια το ντοκιμαντέρ, που καθόλου δεν γνώριζα», αναφέρει.
Ονειρα
Η Ελενα Μυάχ, μαθήτρια της Α΄ Λυκείου, έμαθε για το εργαστήριο μέσα από το «Δίκτυο για τα Δικαιώματα του Παιδιού», όπου πηγαίνει κάθε βράδυ για να παρακολουθήσει μαθήματα αγγλικών, πιάνου και θεάτρου. Γεννήθηκε στην Ελλάδα, η καταγωγή της είναι από το Μπανγκλαντές και όνειρό της είναι να γίνει δημοσιογράφος, με ειδικότητα στο ντοκιμαντέρ. «Η εμπειρία αυτή θα μου μείνει αξέχαστη. Μία ημέρα προτού βγούμε στον δρόμο για να καταγράψουμε ήχους, παρακολουθήσαμε ένα απόσπασμα από μια ταινία-θρίλερ, πρώτα χωρίς ήχο και ύστερα με ήχο. Εντυπωσιάστηκα από την τεράστια διαφορά. Στην πρώτη περίπτωση δεν φοβήθηκα καθόλου, στη δεύτερη πάρα πολύ. Με αυτόν τον τρόπο κατάλαβα την τρομερή σημασία του ήχου», λέει η Ελενα που συμμετείχε στο πρότζεκτ μαζί με τον μικρότερο αδερφό της, τον Ανάς.
Ενσωμάτωση και νέοι ορίζοντες
«Από τον περασμένο Ιανουάριο, ένας από τους στόχους των εκπαιδευτικών μας δράσεων είναι και η ενσωμάτωση. Προσπαθούμε να δημιουργήσουμε τις κατάλληλες συνθήκες ώστε έφηβοι μετανάστες πρώτης και δεύτερης γενιάς να έχουν την ευκαιρία να συνεργαστούν με Ελληνες συνομηλίκους τους, φτιάχνοντας μια ταινία», εξηγεί η Δέσποινα Παυλάκη.
Η ιδέα πίσω από το εργαστήριο ήχου προέκυψε σε συνεργασία με την ντοκιμαντερίστα Χριστίνα Πιτούλη, μία από τις ελάχιστες γυναίκες ηχολήπτριες που εργάζονται στον χώρο. «Θέλαμε να εκμεταλλευτούμε την εμπειρία της και να κάνουμε κάτι διαφορετικό. Ενας λόγος που αποφασίσαμε να απευθυνθούμε σε εφήβους είναι γιατί βρίσκονται σε μια ηλικία που έχουν αρχίσει να σκέφτονται το μέλλον και είναι πραγματικά πολύτιμο να τους ανοίγεις νέους ορίζοντες», τονίζει.
Η δράση έγινε στο πλαίσιο του American Film Showcase, ενός αφιερώματος που διοργανώθηκε με την υποστήριξη της πρεσβείας των Hνωμένων Πολιτειών στην Αθήνα. Το Exile Room χρηματοδοτείται μέσα από συνεργασίες με πρεσβείες, αλλά και από ευρωπαϊκά προγράμματα, ιδρύματα και φορείς που δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα.
