Ανεβαίνω στη μεγάλη αίθουσα του πρώτου ορόφου της Δραματικής Σχολής του Εθνικού Θεάτρου, στην οδό Πειραιώς 35. Είναι άδεια, το πάτωμα καλογυαλισμένο, λαμποκοπά. Επί χρόνια εκεί στήνονταν κολλητά τραπέζια για τους δασκάλους της σχολής, που αξιολογούσαν τους 700 και πλέον υποψηφίους κάθε χρονιάς κατά την προκριματική φάση. Από τους 700 στην τελική φάση περνούσαν περίπου 50-60 και γι’ αυτούς το επόμενο χτυποκάρδι ήταν στο μικρό θεατράκι της σχολής, στο ισόγειο, που ήταν χώρος διδασκαλίας και παραστάσεων.
Ένα δωμάτιο του δεύτερου ορόφου είναι γεμάτο με ροζ συρτάρια αποθήκευσης αντικειμένων για τις ανάγκες των θεατρικών δρώμενων των σπουδαστών. Χαζεύω τις κιτρινισμένες ετικέτες πάνω στα συρτάρια: παπούτσια, περούκες, αποκριάτικα, ελληνικές σημαίες, πιάτα–βάζα–κουζινικά, εργαλεία μαγείας, υφάσματα. Στις αίθουσες η μυρωδιά της κιμωλίας ακόμη, κάποιες μακέτες για το μάθημα σκηνογραφίας διάσπαρτες. Άδειο είναι το εντευκτήριο του ισογείου για τους σπουδαστές. Το τριώροφο «κράτησε», με διαλείμματα, συνολικά 145 χρόνια. Μέχρι πριν από λίγες ημέρες. Όλα αυτά πια έχουν μεταφερθεί στο νέο, υπερσύγχρονο κτίριο, στην Πειραιώς 52 στον Ταύρο, στο «Σχολείο της Αθήνας–Ειρήνη Παππά» με δωρεά του Ιδρύματος Λάτση.
Στον περίφημο καθρέφτη στο πλατύσκαλο προς τον πρώτο όροφο έχει καλλωπιστεί κάτι αγουροξυπνημένα πρωινά το μισό ελληνικό θέατρο.
Οι βελόνες της Κατίνας Παξινού
«Θυμάμαι την Κατίνα Παξινού να κάθεται στην έδρα, να πλέκει παρακολουθώντας τις βελόνες της, αλλά χωρίς να βλέπει τους σπουδαστές. Με τις κινήσεις τούς καθοδηγούσε», μου λέει ο Τάκης Ταραμπίκος, γραμματέας της σχολής επί 53 χρόνια, από το 1959 έως το 2012.
«Βρέθηκα στη Δραματική Σχολή με βάση έναν νόμο για τα θύματα πολέμου. Ήλθα εδώ και πέρασα 50 χρόνια σαν να ήταν πέντε μήνες. Ήταν μια υπέροχη θέση, με δύσκολες αποστολές δίπλα σε σπουδαίους ανθρώπους, ταλαντούχους, αλλά και με παραξενιές», προσθέτει με χαμόγελο.
Αντλώντας πληροφοριακό υλικό από την πληρέστατη έρευνα της Λυδίας Σαπουνάκη-Δρακάκη και της Μαρίας Λουίζας Τζόγια-Μοάτσου –η οποία έχει εκδοθεί σε βιβλίο με τίτλο «Η Δραματική Σχολή του Εθνικού Θεάτρου» από το Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης–, το ταξίδι στον χρόνο γυρνά στην… προϊστορία της σχολής.
Το παλιό ιστορικό κτίριο στη συμβολή των οδών Πειραιώς και Σοφοκλέους φιλοξένησε αρχικά τη Δραματική Σχολή του Ωδείου Αθηνών και κατόπιν τη Δραματική του Εθνικού Θεάτρου.
Οι πρώτες εισαγωγικές εξετάσεις οργανώθηκαν στις 13 Νοεμβρίου 1872. «Εκείνο δεν ήτο οίκημα, αλλά σαπρά οικία αρχήθεν ήδη ουδεμίαν προς τον προορισμόν τού εν αυτή εγκατασταθέντος Ωδείου σχέσιν έχουσα, ήτις ανάγκη παρίστατο επείγουσα να μετασκευασθή και επεκταθή», έγραφε το 1938 για το ακίνητο ο Γεώργιος Δροσίνης.
Από μετακόμιση σε μετακόμιση
Στα τέλη του 19ου αιώνα, ο βασιλιάς Γεώργιος διέθεσε σημαντικά ποσά για τη δημιουργία της και για τη στέγασή της νοικιάστηκε τον Σεπτέμβριο του 1900 κατοικία που βρισκόταν δίπλα στο Βασιλικό Θέατρο, επί της οδού Αγίου Κωνσταντίνου. Με την ίδρυση του Εθνικού Θεάτρου το 1930, ανατέθηκε στον μηχανικό Αναστάσιο Μεταξά η μελέτη ανακαίνισης του κτιρίου του Εθνικού και η Δραματική Σχολή στεγάστηκε σε ειδικά διαμορφωμένη πτέρυγα του κτίσματος, πάνω από το φουαγέ. Ωστόσο, λόγω έλλειψης χώρου, οι εισαγωγικές εξετάσεις επρόκειτο να γίνουν στο οίκημα Βούρου, απέναντι από τον κήπο Κλαυθμώνος.
Ένα χέρι ετοιμάζεται να κλείσει την πόρτα πίσω από την υποψήφια για τις εισαγωγικές εξετάσεις.
Τελικά, τα σχέδια άλλαξαν και έναν μήνα αργότερα η σχολή άρχισε να λειτουργεί σε κτίριο της οδού Μαυρομιχάλη 20Α, απέναντι από το Χημείο. Ακολούθησε σειρά μετεγκαταστάσεων και ακυρωμένων σχεδίων για διαφόρους λόγους. Τον Φεβρουάριο του 1977, η μελέτη για τη δημιουργία δραματικής σχολής στον χώρο όπου σήμερα βρίσκεται το Εθνικό Θέατρο ανατέθηκε στον αρχιτέκτονα Χρήστο Αθανασόπουλο. Ωστόσο, η αλλαγή της πολιτικής ηγεσίας μετά τις εκλογές του 1981 σήμανε και την αιφνίδια διακοπή των έργων. Με τούτα και μ’ εκείνα, άρχισε πάλι η αναζήτηση στέγης για τη σχολή και βρέθηκε η λύση στο παλιό κτίριο της οδού Πειραιώς 35. «Ύστερα από έναν μαραθώνιο με τον χρόνο και τις γραφειοκρατικές διαδικασίες, το ετοιμόρροπο κτίριο του Ωδείου Αθηνών άνοιξε τις πόρτες του στη Δραματική Σχολή του Εθνικού Θεάτρου», όπως λένε στο βιβλίο τους οι δύο συγγραφείς.
Οι πρωτοετείς της νέας εποχής
Ξεφυλλίζω τα μαθητολόγια της σχολής: πάνω από 1.300 σπουδαστές όλες αυτές τις δεκαετίες. Στη σχολή δίδαξαν μεγάλες προσωπικότητες του πνεύματος και του ελληνικού θεάτρου, ωστόσο τη δόξα παίρνουν πάντα οι ηθοποιοί. Ελένη Χατζηαργύρη, Ιάκωβος Ψαρράς, Αντιγόνη Βαλάκου, Όλγα Τουρνάκη, Γιώργος Μιχαλακόπουλος, Λυδία Κονιόρδου, Μαρία Σκούντζου, Νικήτας Τσακίρογλου, Μαρία Κεχαγιόγλου, Ακύλλας Καραζήσης, Μιχαήλ Μαρμαρινός είναι ορισμένοι από όσους δίδαξαν μεταπολιτευτικά στο κτίριο της οδού Πειραιώς 35.
Την ημέρα της επίσκεψής μας, περίμεναν για τη δεύτερη και τελική φάση των εισαγωγικών εξετάσεων τρεις υποψήφιοι: ο Μιχάλης, η Μαρία και η Ειρήνη. Από τους συνολικά 65 της δεύτερης φάσης έγιναν δεκτοί οι 16, οι πρώτοι πρωτοετείς στο νέο «σπίτι» της Δραματικής.
«Έχεις άγχος;» ρωτώ την Ειρήνη. «Όχι», λέει. «Γιατί θέλεις να γίνεις ηθοποιός;» συνεχίζω. «Το θέατρο είναι ένας τρόπος να επικοινωνώ με τον έξω κόσμο», απαντά. «Όλοι ζούμε μέσα από ένα κινητό τηλέφωνο και ένα τάμπλετ», προσθέτει η Μαρία. «Τι θα παίξεις στην επιτροπή;» στρέφομαι στον Μιχάλη. «Έχω προετοιμάσει τέσσερις μονολόγους για να διαλέξουν οι καθηγητές». «Πες μου αυτόν που προτιμάς περισσότερο». «Τον Θύμιο από τη “Νίκη” της Λούλας Αναγνωστάκη». ■